Birçok kişi uzun süre gözlük takarsa görme yetisinin o kadar kötü olacağına inanır. Bu düşüncenin bilimsel kanıtı var mı?

Sürekli gözlük takmak görmenin zayıflamasını hızlandırabilir , kişi bunlara alışır ve artık onlarsız yapamaz.

Nijerya'da 2013 yılında yapılan bir araştırma, öğrencilerin %64'ünün sürekli gözlük takmanın gözlere zararlı olduğuna inandığını ortaya çıkardı. Hindistan'ın Karnataka eyaletinde yaşayanların yüzde 30'u, Pakistanlıların ise yüzde 69'u aynı şeyi düşünüyor. Brezilya'da sağlık personeli bile gözlüklerin hiç çıkarılmaması durumunda görüşün giderek zayıflayacağını düşünüyordu. Bunun gerçekten bilimsel bir kanıtı var mı?

İnsanların gözlük takmasının iki farklı nedeni vardır. Bunlardan biri, uzaktaki nesnelerin bulanık göründüğü miyop veya miyopidir. Bir diğeri ise görüşünüzü yakındaki nesnelere odaklamakta zorluk çektiğiniz hipermetropluk veya ileri görüşlülüktür.

Uzak görüşlülük yaşla birlikte gelişir. 40'lı ve 50'li yaşlarındaki çoğu insan, düşük ışıkta okumada zorluk yaşadıklarını fark etmeye başlar. Yaşla birlikte gözün korneası ve merceği daha az hareketli hale gelir ve gözlerin farklı mesafelerdeki nesnelere uyum sağlaması daha zorlaşır. Kollar artık bir kitabı veya menüyü gözlerden yeterince uzakta tutacak kadar uzun olmadığında kişi okuma gözlüğü takar.

40'lı ve 50'li yaşlarındaki çoğu insan, düşük ışıkta okumada zorluk yaşadıklarını fark etmeye başlar.

Gözlüklerin gözler üzerindeki uzun vadeli etkilerine ilişkin şaşırtıcı derecede az araştırma yapılmıştır. Ancak şu an bildiğimiz kadarıyla kitap okurken gözlük takmanın görme duyunuza zararlı olduğuna dair ikna edici bir kanıt yok. O halde neden bu kadar çok insan gözlükler yüzünden görmelerinin kötüleştiğinden emin?

İnsanlar okurken gözlüklere giderek daha fazla ihtiyaç duyuyorlar, ancak yaşlandıkça görme yetileri zayıflamaya devam ediyor. Uzun vadede kitap okurken gözlük takıp takmamanızın bir önemi yok. Ancak gözlerinizi sürekli zorlamak zorunda kalırsanız, bu durum baş ağrısına veya gözlerde ağrıya neden olabilir.

DOĞRU GÖRÜŞ DÜZELTMESİ

Ancak çocuklarda durum biraz farklıdır. Çocuğun gözlük takmaması veya gözlüklerin doğru şekilde takılmaması durumunda bunun sonuçları olabilir. Uzun bir süre, göz küresinin uzamasını ve ardından miyopi gelişimini yavaşlattığı için çocukların görmelerinin gerektirdiğinden daha zayıf gözlük takmaları gerektiğine inanılıyordu. Buradaki fikir şuydu: Eğer uzağı net bir şekilde görmenizi sağlayan gözlük takarsanız yakın nesnelere odaklandığınızda göz küresi esnemeye çalışacak ve bu da miyopiyi kötüleştirecektir.

Ancak 2002 yılında Malezya'da yapılan bir araştırma bu hipotezin yanlış olduğunu ortaya koydu. Öyle ki testler planlanandan bir yıl önce durduruldu. Araştırmaya katılan 94 çocuktan oluşan grup yazı-tura kullanılarak iki gruba ayrıldı. Birinci grup doğru ayarlanmış gözlük takmak zorundayken, ikinci grup biraz daha zayıf gözlüklere sahipti. Çalışma başladığında çocuklar 9 ile 14 yaşları arasındaydı.

Uzun bir süre çocukların, görme yetilerinin gerektirdiğinden daha zayıf gözlük takmaları gerektiğine inanılıyordu, ancak bu hipotezin hatalı olduğu ortaya çıktı. Zayıf gözlük takan çocukların göz küresi zamanla daha fazla uzadı. Yani görmeleri giderek kötüleşti.

Ancak diğerlerine göre kesin sonuçlara varmak için hala yeterli kanıt yok. Ancak 2001 yılında yapılan bir bilimsel araştırma incelemesi, sınırlı araştırmalara rağmen, miyop olan çocukların, miyop olanlara göre düzgün şekilde düzeltilmiş gözlük takmalarının hala daha iyi olduğunu ortaya çıkardı.

Çalışma 1983 yılında Finlandiya'da başladı. Miyop olan çocuklar rastgele birkaç gruba ayrıldı. Her grubun gözlük kullanma koşulları farklıydı, özellikle gözlüksüz okuyan bir kişi vardı.

Bu gruptaki miyopi, sürekli gözlük takan çocuklara göre biraz daha hızlı ilerledi. Araştırmanın ilk üç yılının ardından tüm katılımcılara tam zamanlı çalışma önerildi. 20 yıl sonra farklı koşullara sahip gruplar arasında fark yoktu.

Yani görme engelli çocuklar için gözlüğün faydaları yadsınamaz. Çocukların gözleri görmeyi yeni öğreniyor ve eğer doğru gözlüklere sahip değillerse, retina üzerinde hiçbir zaman net bir görüntü alamadıkları için "göz tembelliği" veya ambliyopi adı verilen durum gelişebilir. Ayrıca doğru gözlük takmak okuma hızını artırır ve şaşılık gelişme riskini azaltır.

Ama yetişkinlere geri dönelim. Şaşırtıcı bir şekilde bu sorunla ilgili çok az araştırma var. Bize öyle geliyor ki bilimin tüm sorulara cevapları var ama bazen en acil konularda yeterli deneyim olmuyor. Miyop çocukların gözlük takmadığı araştırmalar elbette etik değildir çünkü hem öğrenmeyi hem de çocukların göz gelişimini etkileyebilir.

Peki neden benzer çalışmaları çeşitli görme bozuklukları olan yetişkinler üzerinde yapmıyorsunuz? Bu sorunun cevabı hayır gibi görünüyor. Londra'daki tanınmış bir göz hastanesinde danışman cerrah olarak görev yapan Profesör Ananth Viswanathan, gözlüklerin gözlere zarar verebileceğine dair hiçbir fizyolojik temel bulunmadığı için araştırma eksikliğinin olduğuna inanıyor ve merceğin yaşlanması nedeniyle görmenin yaşla birlikte bozulduğu anatomik gerçeğine güvenmemiz gerekecek.

Gözlük takmayı bırakmanın birçok nedeni olsa da gözlüklerin görme bozulmasını hızlandırdığı iddiası temelsizdir.