İktidar, yarattığı ekonomik kriz, yolsuzluk ve rüşvet iddialarıyla kaybettiği oyları geri alabilmek ve önümüzdeki seçimi de kazanabilmek için hamle üstüne hamle yapıyor.
CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve İYİ Parti Lideri Meral Akşener’in ekonomik ve sosyal sorunlarla ilgili gündeme getirdikleri çözüm önerilerini bir bir hayata geçiren iktidar, son olarak “yüzyılın projesi” dediği sosyal konut projesini açıkladı.
Açıklamayı bizzat Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yaptı.
Erdoğan, 81 ili ve ilçeleri kapsayacak şekilde, 2023-2028 yılları arasında tamamlanacak, toplam 500 bin konut, 250 bin arsa ve 50 bin iş yeri yapılacağını ilân etti. İlk etapta 250 bin konut, 250 bin arsa ve 10 bin iş yeri yapılacak.
Projenin zamanlaması çok dikkat çekici.
Normal zamanında yapılacak bir seçime 10 ay gibi bir süre kalmışken, evsiz vatandaş bu sosyal konutlardan edinebilmek için başvuracak, temel Aralık ayında atılacak, ilk evler iki yıl içinde tamamlanacak. İlk etap evlerin teslim edilmesi 2023 seçimlerinden sonraya kalıyor.
Bu durumda projenin evsiz vatandaşa mesajı şu:
“2023 seçiminde AK Parti’ye oy vermezsen, evi alamazsın!”
Bu durumda söz konusu proje “sosyal konut projesi” değil “siyasal konut projesi” oluyor.
İlk yıllarında iktidarın kent yoksullarına “ver oyu al kömürü,” “ver oyu al makarnayı” politikası şimdi “al evi” düzeyine çıkarılmış durumda.
Projenin bir seçim yatırım olduğuna kuşku yok.
Bu nedenle siyasal yönü sosyal yönünün çok üzerinde.-
Projenin başlangıçta söylenmeyen sonradan yavaş yavaş ortaya çıkan koşullarına bakıldığında ev sahibi olmayan yoksul kesimleri ev sahibi yapmaya yönelik sosyal bir proje olduğunu da söylemek mümkün değil.
Sosyal devlet evsiz vatandaşlarını ev sahibi yapacaksa bunu devlet olanaklarıyla yapar ve vatandaşa mali yük getirmez.
Oysa bu proje koşullarına baktığınızda yoksul kesime konut sağlayacak bir proje değil. Belli bir düzeyin üzerinde geliri olanların altından kalkabilecekleri bir proje.
Konutların fiyatları ve aylık taksitleri şöyle:
2+1 konut: 608 bin lira (2 bin 280 lira taksit, 240 ay vade)
3+1 konut: 850 bin lira (3 bin 187 lira taksit, 240 ay vade)
608 bin liralık evler için 60 bin lira, 850 bin liralık evler için de 85 bin lira peşinat yatırmak gerekiyor.
Ay sonunu zor getiren, ucuz ekmek kuyruğunda saatlerce bekleyen, pazar artıklarından sebze, meyve toplayan, açlık sınırında yaşamını sürdürmeye çalışan yoksul kesimin bu paraları ödemesi mümkün değil.
Asgari ücretle çalışanların toplam çalışanlar içindeki payı yüzde 48’e yükselmiş durumda. Çalışanların neredeyse yarısı asgari ücretle çalışıyor.
Asgari ücret alan bir vatandaşın 5 bin 500 lirayla bu projeye girmesi neredeyse olanaksız. Evi olmayan asgari ücretle kirasını ödeyecek, 2 bin 280 lira taksit ödeyecek ve 60 bin lira peşinat verecek ve kalan parayla geçinecek! Bu mümkün değil.
Geçinemeyen yoksullarla, asgari ücretlilerin altından kalkamayacağı bu projeye sosyal proje demek mümkün değil.
Ayrıca ev fiyatları ve taksitlerin sabit olmaması da çok ciddi bir sorun.
Taksitler ve ev fiyatları memur maaşlarına yapılan artış kadar artacak.
Bu koşula göre uzmanların yaptığı hesap şöyle:
“Peşinat tutarı 85 bin liralık Aralık 2022 taksit tutarı: 3 bin187 lira. 2023 yılının ilk 6 ayında ödediğiniz taksit tutarı: 23 bin 904 lira. 2023 yılının ikinci 6 ayında ödeyeceğiniz taksit tutarı: 29 bin 880 lira. Toplam ödenen tutar: 141 bin 971 lira. Evi satın aldığınız fiyat: 850 bin lira. Buna göre TOKİ'ye kalan borcunuz ve 2024 yılı ocak ayında, üzerine memur zammı kadar yeniden zam yapılacak olan konut ana borcunuz: 1 milyon 130 bin 572 lira.”
Ödedikçe artan bir borç.
Yirmi yılda hangi miktara çıkar, onu hesaplamak dahi mümkün değil.
Ayrıca TOKİ’nin sicili de çok güven vermiyor.
2019 yerel seçimlerinden önce de iktidar 100 bin sosyal konut müjdesi vermişti. Bu evlerin ne kadarının yapıldığı henüz belli değil. Ama daha temeli atılmamış olanlar var. Örneğin CHP milletvekili Ali Mahir Başarır’ın verdiği bilgiye göre, 2019 yılı Aralık ayında Muğla’da kurası çekilen, başvuru parası alınan TOKİ evlerinin temelini atmak şöyle dursun, yapılacağı arazi bile belli değil!
Böyle örnekler çok.
