Kolon kanseri, kalın bağırsakta gelişen ve genellikle polip adı verilen, aslında küçük, iyi huylu hücrelerin anormal ve kontrolsüz bir şekilde büyümelerinden kaynaklanan bir kanser türüdür. Erken evrelerde belirti vermemesi, hastalığın fark edilmesini zorlaştırır. Bağırsak duvarında gelişen bu kanser, tedavi edilmediğinde bağırsak dışına da yayılabilmekte, lenf düğümleri veya kan dolaşımı yoluyla diğer organlara sıçrayabilmektedir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi hayati bir rol oynamaktadır.
Kolon kanseri her yaşta görülebilse de, genellikle yaşlı yetişkinleri etkilemektedir. Kolon kanserinin oluşumunda; genetik faktörler, aşırı yağlı, kırmızı et ağırlıklı beslenme, şişmanlık, sigara ve alkol tüketiminin yanı sıra polipler etkili olmaktadır. Karın ağrısı, dışkıda kan, anemi, uzun süreli ishal ya da kabızlık arasında gidip gelen tuvalet alışkanlığında değişiklik, yutma güçlüğü, yemek yerken çok çabuk doyma hissi, dışkıda incelme ve renk değişimi, mide bulantısı, kusma, kilo kaybı ve yorgunluk, kolon kanserinin en yaygın belirtilerindendir.
Bu hastalığın, kolon duvarının en iç tabakasında anormal ya da kanser öncesi hücrelerinin oluşması ile başlayan, kanserin uzak organlara, lenf düğümlerine ve karın dokusuna yayılmasına kadar varabilen 5 temel aşaması bulunur. Kolon kanseri riski yaşla birlikte artmakta olup, çoğunlukla 50 yaş üzeri kişilerde görülmektedir. 60 yaşın üzerindeki hastaların kolon ve rektum kanserlerine yakalanma oranı, 40 yaş altındaki kişilere göre 10 kat daha fazla olmaktadır. Ayrıca ailesinde daha önce kolorektal kanser görülen bir kişide, bu kanserin gelişme riski çok daha yüksektir.
Kalın bağırsak kanserini erken evrede saptamanın en etkili yolu düzenli olarak yaptırılan endoskopik incelemelerdir. Bunların başında ise kolonoskopi gelmektedir. Kolonoskopi, hem mevcut bir tümörü erken evrede belirleme, hem de kansere yol açabilecek polip ve benzeri sorunları daha kanserleşmeden tespit edip kişiyi kanser gelişiminden koruyabilecek özellikte bir işlemdir. Dışkıda gizli kan incelenmesi, tomografi, biyopsi, çeşitli kan tetkikleri, rektoskopi, sigmoidoskopi gibi endoskopik testler de kesin tanıya yardımcı olmaktadır. 50 yaşın üzerindeki her bireyin risk durumlarına, kişisel sağlık hikayelerine, aile öykülerine göre 2-10 yıl arası değişen sürelerle kolonoskopi incelemesinden geçmeleri tavsiye edilir. Kişinin ailesinde 50 yaşından erken kalın bağırsak kanseri vakası varsa, 40 yaşından itibaren kolonoskopi yaptırması ve uzman hekimin uygun göreceği aralıklarla bu tetkikin tekrarlanması çok önemlidir. Eğer kişinin ailesinde kalın bağırsak kanseri yoksa, 50 yaşından itibaren, düzenli olarak her 10 yılda bir kolonoskopi yaptırılması önerilmektedir.
Kolon kanseri tedavisi, hastalığın evresine ve bireysel durumlara bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedavi yöntemleri arasında cerrahi müdahaleler, kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik tedaviler de bulunmaktadır.
Bol miktarda sebze, meyve ve tam tahıl içeren besinler tüketmek, tütün ürünleri ve alkolden uzak durmak, düzenli olarak egzersiz yapmak, kilo kontrolünü sağlamak, yeteri kadar D vitamini ve kalsiyum almak bu hastalıktan korunmaya yardımcı olmaktadır.
Sağlıkla kalın !...
