Türkiye, 28 Mayıs'ta kritik bir tercih yapacak. Ülke, Merkez Bankası'nın döviz kurunu baskılamak için izlediği "arka kapı" politikası nedeniyle büyük bir şokun eşiğinde bulunuyor.
Kadın erkek, genç yaşlı bütün vatandaşlar, iş insanları, siyasetçisi, ekonomisti seçim sonrasında dolar ve euro kuru ile faizlerin alacağı yönü merak ediyor.
Ekonomist Prof. Dr. Şenol Babuşcu... Babuşcu, uzun yıllar kamu bankalarında üst düzey yönetici olarak görev yaptı. Sonra akademiye adım attı. Babuşcu; uluslararası piyasaları, Türk ekonomisinin karşı karşıya kaldığı sorunları ve piyasaları çok yakından takip ediyor.
Babuşcu ile seçim sonrasını konuştuk. Babuşcu, herkesin merak ettiği dolar kuruyla ilgili şunları söyledi:
"AKP hükümeti devam ederse ben kurların gelecek önümüzdeki haftalar içinde 25-30 TL'ye kadar çıkabileceğini, daha sonra 25-26 TL'ye oturacağını düşünüyorum."
Babuşcu'ya sorularımız ve yanıtları şöyle:
28 Mayıs seçimlerine ekonomide ağır bir kriz ortamında gidiliyor. Kurlar artıyor, faizler yükseliyor. Bu süreç devam eder mi?
Önce geriye yönelik bir analizle başlayalım. Merkez Bankası'nın amacı enflasyonu düşürmektir. Merkez Bankası, bu birinci amacını bırakıp ikinci amacına doğru yöneldi. İkinci amacı nedir? Türk Lirası'nın değerini korumak.
Banka, bu amaçla 2022 Ağustos ayından bu yana hareket ediyor. Neden bu amaçla hareket ediyor diye bakalım. Seçime 9 ay kala önlemini alıp kurun sıçramasını önlemek. Yani "kurlar yukarı doğru sıçramasın, sıçrarsa oy kaybedeceğiz. Sıçramazsa seçimi kazanırız" felsefesiyle hareket etmiştir.
Bu stratejiyi nasıl hayata geçirdi?
İki yol izlendi. Birinci yol, son 9 ayda 100 milyar dolar döviz satışı yapıldı. İkincisi, yine aynı dönemde 20'nin üzerinde adı makro ihtiyati tedbir olan bir dizi önlem alındı. En son kredi kartlarından nakit çekimi kısıtlandı. Gerçi sonra vazgeçti.
Seçim sonrasında bu geri gelir mi?
Seçimden sonraki günlerde tekrar aynı düzenleme ya da benzer bir düzenleme yapılacaktır.
Merkez Bankası, bu müdahaleler sonrasında rezervleri eritti. Son durum nedir?
Merkez Bankası'nın gücü kalmadığı için kurlar yukarı yönlü hareket ediyor. Kurlar, bu dönemde baskı altında tutulduğu için de ikili piyasa fiyatı oluştu. Bir Tahtakale piyasasının, bir de bankaların kuru var. Bu iki kur arasındaki fiyat farkı 2 TL'yi bulmuştur.
Aslında şöyle bir bakarsak, seçim haziranda zamanında (normal süresinden 1 ay öncesine çekildi) olsaydı kurlar sıçrayacaktı ve Merkez Bankası seçimden önce kurların sıçramasını önleyememiş olacaktı.
Pazartesi günü döviz kurunda ne bekliyorsunuz?
Pazartesi günü döviz kurunda hareket bekliyorum. AKP hükümeti devam ederse ben kurların gelecek önümüzdeki haftalar içinde 25-30 TL'ye kadar çıkabileceğini, daha sonra 25-26 TL'ye oturacağını düşünüyorum.
Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu kazanırsa ne olur?
Seçimi Kılıçdaroğlu kazanırsa kurların bugünkü seviyesinden çok yukarı çıkacağını düşünmüyorum. Yani, 20-21 TL civarında kalacaktır. Onun nedeni şu: AKP hükümetine, yabancı yatırımcının güveni kalmamıştır. Yabancılar, ülkeyi terk etti ve etmeye de devam ediyor. AKP hükümetinin bundan sonra güven sağlaması zordur. Kılıçdaroğlu, yeni olacağı için bir güven ortamı olacaktır. Yabancı yatırımcı gelecektir. Bu da döviz girişi demektir.
Merkez Bankası, faiz kararını açıklayacak? Bu konuda ne dersiniz?
Merkez Bankası'nın açıkladığı faiz piyasayı etkilemez. Faizin, aşağı yönlü olması 7.5-6.5-5.5 hatta sıfır olması piyasaları da hiç kimseyi de etkilemiyor. O artık tabela faizidir. Geçerli bir faiz değildir. Sayın Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, "Biz Merkez Bankası'nı etkisizleştirdik. Politika faizini etkisizleştirdik" dedi. Hakikaten etkisizleştirdiler.
Mevduat ve kredi faizleri yükseliyor. Faizler daha da yükselir mi?
Mevduat faizleri yüzde 45'lere kadar ulaşmıştır. Son iki haftadır 30-35 bandındaydı. faizler, hızla arttı. Kredi faizleri de çok yükseldi. AKP hükümeti bu politikaları sürdürürse bu seviyelerinde de üzerine çıkma olasılığı mevcuttur.
AKP yeniden kazanırsa sermaye kontrolü genişler mi?
Yarı sermaye kontrolünde sayılırız şu an. Ülkemizde kontrollü ya da güdümlü bir piyasa ekonomisi uygulanıyor. Sermaye kontrolü büyük bir çoğunluğu ile gerçekleştirilmiş vaziyette. Olursa şaşırmam.
Döviz sorununa bağlı olarak bazı ürünlerde kıtlık ve karaborsa olur mu?
Kısa zaman içinde bunu ön görmem. Ancak, 2024 yılında görme olasılığımız olabilir.
