Bir köyün madenle imtihanı: Dereler çamur aktı, yollar çöktü

Giresun’un Doğankent ilçesi Çatalağaç köyünde yaşayan köy sakinleri, faaliyete başlayan Alagöz Holding’e bağlı Alagöz Maden’in maden arama çalışmaları nedeniyle yarattığı tahribattan şikayetçi.

‘‘Hepsini iyileştireceğiz’ diyerek geçiştirdiler’

İsmini vermek istemeyen Çatalağaç köyü sakini, eski Iğdır Valisi Enver Ünlü’nün Giresun’a vali olarak atanmasından önce köylerinde CİNER Grubu’nun Park Holding iştirakiyle 5-6 sene boyunca maden araması yaptığını söyledi. CİNER’in maden faaliyetine başlamadan 2011 yılınca bir gecede köyden gittiğini söyleyen köy sakini, “O gün bugündür doğa kendini yenilemeye başladı. Sonra Alagöz Madencilik köye geldi. ‘Biz burada Park Holding’in ruhsatıyla maden arıyoruz’ dediler. 3 ay maden aradılar. Ellerindeki ÇED raporunda bakır, kurşun, çinko yazıyordu. Alagöz, arama yaparken dereler bulanmaya başladı. Deredeki balıklar ölmeye başladı. Bu rahatsızlığımızı onlara defalarca kez söyledik muhtar üzerinden. Onlar da ‘Daha bizim burada ÇED sürecimiz başlamadı, biz bunların hepsini iyileştireceğiz’ diyerek geçiştirdiler” dedi.

Köylüler ‘dereler çamur akıyor’ dedi, ‘kar suyu’ cevabı geldi

Köy sakini, sürecin yılbaşından sonra farklı bir boyut almaya başladığını belirterek, “Biz sularımız bulanıyor ve derelerimiz çamur akıyor diye Devlet Su işleri Genel Müdürlüğü’ne, Halk Sağlığı’na dilekçe yazdık. Bu dilekçelere ‘Kar var, kar olduğu için suyun bulanık olması normal. Yazı beklememiz lazım’ dediler. Alagöz Madencilik, tam şubat ayında köyün yol genişletme çalışması yapmaya başladılar. Köyün yolu öyle bir yıkıldı ki 3 ay kapalı kaldı. Sonra öğrendik ki bunlar yolu yıkarken İl Özel İdaresi’nden izin almamışlar. Biz de İl Özel İdaresi’ne gidip ‘Yolumuz kapalı’ dedik. Sonra İl Özel İdaresi bize ‘Biz bunlarla görüştük. Yolunuzu eski hale getirecekler. Maden şirketinden teminat aldık’ dedi” ifadelerini kullandı.

‘Dilekçelerimize cevap gelmedi’

Valiliğe verdikleri dilekçelerin Devlet Su İşleri’ne, İl Özel İdaresi’ne ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na yönlendirildiğini ama dilekçelere cevap gelmediğini söyleyen köy sakini, “Bu arada öğrendik ki Alagöz Madencilik, ÇED’e başvurmuş. Bütün kurumlar masa başında şartlı onay vermişler. Daha sonra 16 Haziran’da vali Doğankent’e geldi” diye konuştu.

Vali’den ‘bu şirkete yardımcı olmamız gerekiyor’ açıklaması

Valinin olduğu toplantıya katılan Çatalağaç Köyü Derneği Temsilcisi Soner Aydın, “Toplantıda köyün muhtarları, yerel yöneticiler, parti temsilcileri, belediye meclis üyeleri ve sivil toplum kuruluşları vardı. Toplantının başlarında istihdam konuları konuşulurken vali bey konuya ‘Alagöz Madencilik’in sahibi Cantürk beyi iyi tanırım. Kendilerinden burada da sporla ilgili destek alacağız. Bölgemize büyük bir istihdam da yaratacak. Bu şirkete yardımcı olmamız gerekiyor. Zorluk çıkarmamamız gerekiyor. Elimizden geldiğince yardımcı olalım’ diye telkinde bulundu” dedi.

DSİ ‘Böyle bir kirlenmeye rastalanamamıştır’ demiş

Yaklaşık 10 aydır derelerin çamur aktığını belirten Aydın, “DSİ’ye derelerin çamur aktığına dair videolar gönderdim, dilekçeler verdik. Bu dilekçelerin bir kısmına da ‘Böyle bir kirlenmeye rastalanamamıştır’ diye bir ibare geldi. Çok şaşırdık çünkü kayıtları elimizde. Hayvanlarımız da otlanırken o dereyi kullanıyordu. Şu anda hayvanlarımız o derelerden su içemiyor. Biz kendimiz temiz kaynaklardan hayvanlarımıza su taşıyoruz. Bu konuyla ilgili devlet kurumlardan hiçbir destek alamadık” ifadelerini kullandı.

‘Arama ÇED’ine engel olacağı gerekçesiyle iptal edildi’

Giresun bölgesinde toplam 7 tane büyük içme suyu projesi olduğunu söyleyen köy sakini, “Bir tane içme suyu projesi vardı. Bunların maden aradığı dağın diğer sırtında. Resmi Gazete’de yayımlandı proje, ihaleye çıkacaktı. Maden çalışmasındaki arama ÇED’ine engel olacağı gerekçesiyle iptal edildi. Madenin müdürü ‘Biz onu iptal ettirdik’ diyor” şeklinde konuştu.

Aydın ise "Köyümüzün ana içme suyu kaynaklarının olduğu bölgenin üstünde maden şirketinin tesisinin bulunmasından dolayı endişeliyiz" dedi.

Müdür yardımcısından ‘O zaman felaket olur’ yanıtı

Madenin müdür yardımcısıyla köy yolları için yaptıkları görüşmeyi anlatan Aydın, “‘Burada arıtma tesisi patlamaz, biz bunun önlemini alacağız diyor musunuz’ dedik. ‘Allah’ın izniyle patlamayacak’ gibi bir cevap verildi. Daha sonra ‘Sizden samimi bir cevap istiyoruz. Diyelim ki patladı, sızıntı oldu. O zaman ne olur sizce?’ dedik. Müdür yardımcısı bize ‘O zaman felaket olur’ dedi. Ve muhtarımız da oradaydı. Bunu maden şirketinin yetkilileri birebir görüşmelerde ağızlarından kaçırıyorlar” dedi.

'ÇED'e gerek yok' kararı

Köy yolunun çökmesinin başka tahribatlara da neden olduğunu söyleyen köy sakini, köyde yangın çıktığını ve köy yolunun çökmüş olması nedeniyle itfaiyenin köye giremediğini söyledi. Köy sakini ayrıca, valinin muhtarlar toplantısı sonrası ‘ÇED’e gerek yoktur’ kararı çıktığını söyledi. Konuya ilişkin köy sakini, “Dilekçelerimize hep olumlu cevap bekledik ama gelmedi. Böyle bir şey yaşanınca da neden dilekçelerimize cevap gelmediğini anlamış olduk. Burada ciddi bir çevre felaketi yaşanırken maden şirketinin bu kadar pervasız olmasının başka bir sebebi olamaz. Demek ki çok güçlü olduğunu düşünüyor” dedi. 'ÇED'e gerek yok' kararını değerlendiren Aydın, "Yanıltıcı bilgi ile bu karar alındı" dedi.

Sondaj esnasında iş kazası

Çatalağaç Köy Derneği Temsilcisi Aydın, maden şirketinde iş kazaları da yaşandığını söyleyerek, “Sondaj esnasında yaşanıyor. İşçi daha sonra ‘Şikayetçi değilim’ diye ifade veriyor. Ama iş kazası olarak kayıtlara geçiyor. İş kazası geçiren işçiye ‘İş güvenliği uzmanı var mıydı madende?’ diye sorduk. ‘Ben ilk defa hastanede yanıma gelince gördüm’ dedi. Yani iş güvenliği uzmanı da yokmuş madende. Geçmişte Park Holding zamanında da bir kepçe operatörü yanlış patlatma yüzünden hayatını kaybetti” ifadelerini kullandı. Aydın, “Biz madene karşı değiliz, ülke ve bölge ekonomisine katkı sağlayaca, köyümüzde istihdam olacak fakat bölgenin özel koşulları da dikkate alınarak gelişmiş ülke standartlarında işletilsin. 3. dünya ülkesi muamelesi yapılmasın. Usulüne uygun yapılsın çevre felaketine yol açmasın istiyoruz. Belli bir denetleme sistemi yok, o yüzden suistimale açık. Ücra köşelerde olduğu için bunlar yaşanıyor” dedi.

Drone ile çekim yasak

Köy sakini, bu süreçte drone ile çekim yapmak istediklerini fakat Kaymakamlık’ın güvenlik gerekçesiyle bölgeyi drone ile çekime kapattığını söyledi. Köy sakini, “Önce sadece bizim köyün üstü çekime kapalıydı şimdi ise Doğankent ve Harşit’in tamamını kapadılar. Daha sonra ‘Neden sadece Çatalağaç’ın kapalı’ diye haber olmasın diye bölgeyi genişlettiler” diye konuştu. Aydın ise aynı konuya ilişkin yaptığı görüşmeyi “Bir gün beni Kaymakamlık yetkilisi biri aradı. ‘Biz bu konuyu Kaymakam bey ile görüşeceğiz. Ama sizin köy yollarınız yıkıldı ve bunu ulusal medyaya servis etmeyeceksiniz değil mi? Bu izni onun için istemiyorsunuz değil mi’ dedi. Daha sonra bize dönüş yapacaklarını söylediler ama yapmadılar. Dilekçemize de cevap vermediler. Sonra güvenlik gerekçesiyle kapattıklarını söylediler. Daha önce izin almış olan drone sürücüsünün de izinleri iptal edildi” diye anlattı. Son bilgilere göre hava sahası drone ile çekime açıldı.

‘Köyün 3 azası madende çalışıyor’

Köyün 3 azasının madende çalıştığını söyleyen köy sakini, “Madenin sigortalı elemanı oldular. Muhtar da baktı ki maden şirketi güçlü o da onların tarafına geçti. Normalde bu konuyu onlarla konuşmanız lazım ama onlar maden şirketinin kadrolu elemanı oldular. Muhtar sosyal medyasında, maden şirketiyle ilgili ilanları paylaşıyor” dedi.

Vali yardımcıları törende: Ulaşamadık

Konuya ilişkin Giresun Valiliği’ni de aradık. Operatörün bağladığı İdare ve Denetim Müdürlüğü, vali yardımcılarının törende olduğunu, bu yüzden kendilerine ulaşamadıklarını söyledi.

Şirket yetkilisi: Olumsuz algı yaratılıyor

halktv.com.tr'ye konuşan Alagöz Maden'den bir şirket yetkilisi ise şunları söyledi:

"Giresun İl Özel İdaresi Yol ve Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü tarafından Çatalağaç köyü muhtarlığı ile beraber yapılan çalışmaya şirketimiz makine ve ekipman desteği vermiştir. Bu arada meydana gelen aşırı yağışlardan dolayı yapılan çalışmada heyelan meydana gelmiştir. Şirketimizin desteği ile heyelan alanında, taş duvarlar örülerek yol hizmete açılmıştır. Heyelan olan süre boyunca da yol köylülerin mağdur olmaması için kendi araçlarımızla servis verilerek ulaşıma destek olunmuştur. Köy halkının mağdur olmaması için bizden kaynaklanan sebep olmamasına rağmen şirketimizin tüm imkanlarıyla köyde yaşayan vatandaşlarımıza ulaşım hizmeti servis konularak sağlanmıştır. Ayrıca karayolları tarafından söz konusu yolda menfez ve taş duvar işi ihale edilmiştir. Karayolları tarafından yaptırılmaktadır. Bu çalışmalarla şirketimizin bir ilgisi yoktur. Ancak yolun kapanmaması açısından muhtar ve azaların denetiminde, işin hızlı olması ve yolun kapanmaması için iş makinesi desteği verilmektedir. Ancak bu desteğimiz sanki maden çalışması yapılıyormuş gibi gösterilmekte ve olumsuz bir algı yaratılmaktadır.

Yapılan bu çalışmaların tamamı devletin ilgili kurumlarının izin ve bilgisi dahilinde yapılmıştır. Diğer yandan, sahamızda açılmış olan orman yolu sebebiyle aşırı yağışlar sonucu toprak kayması meydana gelmiştir. Vadideki doğal toprak heyelan sonucu kayarak dereye ulaşmıştır. Bu durum derenin bulanık akmasına sebep olmuştur. Konu ile ilgili tüm resmi kurumların izin ve bilgisi dahilinde rehabilitasyon projesi hazırlanmış ve onaya sunulmuştur. Bugüne kadar yapmış olduğumuz tüm çalışmalarımızda şirketimiz ilgili tüm kanun ve yönetmeliklere uygun olarak gerekli izinler çerçevesinde çalışmalarını yürütmektedir. Ancak zorlu arazi şartları sonucu oluşan sorunları aşmak için çalışmalarımız devam etmektedir. Bilindiği üzere Karadeniz bölgesi heyelan bölgesidir. Bu durum da tüm haber sitelerinde yer almıştır. Ancak bu durum bazı kötü niyetli çevreler tarafından sadece madenden kaynaklanan durummuş gibi yansıtılarak maden üzerinde olumsuz bir algı oluşturulmak istenmektedir."