Son KHK ile MİT yeniden yapılandırıldı
Olağanüstü Hal (OHAL) çerçevesinde dün yayımlanan 694 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) yeniden yapılandırıldı. MİT, cumhurbaşkanına bağlandı.
MİT müsteşarı ve tepe yönetimi artık doğrudan cumhurbaşkanı tarafından atanacak. ‘Teşkilata intibak edemedikleri üstlerince tescil edilenlerin’ 17 gün içinde MİT’le ilişiği kesilecek.
694 sayılı KHK’yla MİT ve istihbarata ilişkin yapılan düzenlemeler özetle şöyle:
MİKK BAŞKANI CUMHURBAŞKANI
MİT müsteşarının başkanlığını yürüttüğü Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu’na (MİKK) artık cumhurbaşkanı başkanlık edecek. 1982’de çıkarılan kanunla kurulan MİKK, 2010’dan bu yana üç ayda bir toplanıyor. MASAK dahil ilgili kurumların başkan ve müsteşarlarının katıldığı toplantıya MİT müsteşarı başkanlık ediyordu. KHK ile MİT bünyesinden çıkarılan MİKK, cumhurbaşkanı başkanlığında toplanacak. Kurul’un sekreterya hizmetlerini MİT yürütecek. İstihbaratlar artık Başbakanlığa bilgi şeklinde iletilecek.
Kararnamede, bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yükümlülüklerini yerine getirmesiyle ilgili koordinasyonu sağlamak ve istihbarat çalışmalarının yönetilmesinde temel görüşleri oluşturmak, uygulamayı belirlemek üzere cumhurbaşkanı başkanlığında MİKK kurulduğu belirtildi. MİKK üyeleri, ayrıntılı görev ve yetkileri ile çalışma usul ve esasları ise yönetmelikle düzenlenecek.
MİT müsteşarı, müsteşar yardımcıları ve başkanları doğrudan cumhurbaşkanı atayacak.
MİT Yasası’nın 13. maddesindeki, “MİT müsteşarı, Milli Güvenlik Kurulu’nda görüşüldükten sonra başbakanın inhası ve cumhurbaşkanının onayı ile atanır” ibaresi de ‘cumhurbaşkanınca’ şeklinde değiştirildi. Aynı şekilde artık MİT müsteşar yardımcıları ve başkanlar da doğrudan cumhurbaşkanı tarafından atanacak.
SORUŞTURMA İZNİ CUMHURBAŞKANINDAN
Daha önce başbakanın izni ile yapılan MİT müsteşarı hakkında soruşturma yapılması cumhurbaşkanının iznine bağlandı. Devletin çıkarlarının veya görevin gizliliğinin zorunlu kıldığı hallerde MİT mensuplarının ve MİT’te görev yapmış olanların tanıklığı MİT müsteşarına, MİT müsteşarının tanıklığı ise cumhurbaşkanının iznine bağlandı. MİT müsteşarına soruşturma izni verilmesi veya verilmemesi kararlarına karşı 10 gün içinde Danıştay 1. Dairesi’ne itiraz edilebilecek. İtirazlar en geç 3 ay içinde karara bağlanacak ve verilen kararlar kesin olacak.
MİT TSK'YI ARAŞTIRABİLECEK
15 Temmuz sonrası büyük tartışma yaratan ve 2011’de kaldırılan uygulama geri döndü. MİT, istihbarat faaliyetleri ve güvenlik soruşturması kapsamında Milli Savunma Bakanlığı (MSB) ve TSK personeli hakkında kıt’a içinde veya dışında her türlü araştırma yapabilecek. MSB ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nde (TSK) görev yapan personele ilişkin istihbarat hizmetler MİT tarafından yürütülecek. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar MİT tarafından hazırlanarak cumhurbaşkanı onayıyla yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenecek. Bu konuda MİT ve TSK arasında ‘karşılıklı güveni zedelemeyecek’ şekilde bir protokol imzalanabileceği de belirtildi. MİT, 28 Şubat dönemine kadar TSK içinde ve personeli hakkında istihbari faaliyette bulunamıyordu. 28 Şubat kararları tartışılırken, dönemin Genelkurmay Başkanı Hüseyin Kıvrıkoğlu’na KKTC’de 1997’deki Toros Tatbikatı’nda suikast girişiminde bulunulmuştu. Bu olayda istihbarat eksikliği tartışılınca, MİT’e TSK içinde ve personeli hakkında istihbarat toplama yetkisi verilmişti. MİT’e verilen bu yetki dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel tarafından 28 Kasım 2011 tarihinde yayınlanan yönerge ile kaldırılmıştı.
GÖREVİ İFŞAYA 7 YIL HAPİS
Son dönemde MİT çalışanlarının hedef gösterilmesi, çalıştıkları yerlerin ve görevlerin açık açık yazılması nedeniyle önlem alındı. MİT Kanunu’nun 27. maddesine göre MİT mensupları ve ailelerinin kimliklerini herhangi bir yolla ifşa edenler ile MİT mensuplarının kimliklerini sahte olarak düzenleyen veya değiştiren ya da bu sahte belgeleri kullananlara 3-7 yıl hapis cezası uygulanıyordu. 694 sayılı KHK’daki yeni düzenlemeyle MİT mensuplarının makam, görev ve faaliyetlerini ifşa edenlere de 3-7 yıla kadar ceza verilecek.
17 GÜNDE İLİŞİK KESME
MİT’in fiili kadrosuna dahil personelden teşkilatın özelliği ve hizmetin gerekli kıldığı şart ve vasıflar göz önüne alınarak teşkilata intibak edemedikleri üstlerince tescil edilenler, MİT müsteşarının teklifi ve cumhurbaşkanının uygun görmesi üzerine, genel hükümlere göre başka bir kurum veya kuruluşa naklen atanmak üzere Devlet Personel Başkanlığı’na bildirilecek. Devlet Personel Başkanlığı’nın 7 gün içinde atama teklifini yapmasını müteakip, ilgili kurum veya kuruluş tarafından 10 gün içinde atama işlemleri tamamlanacak. İlgili personelin MİT’le ilişiği en fazla 17 gün içinde kesilecek.
BEŞTEPE'NİN BÜTÇESİNE BAĞLANACAK
MİT Müsteşarlığı’nın giderlerini karşılamak üzere Cumhurbaşkanlığı bütçesine ödenek konulacak. MİT müsteşarı gizli hizmet giderlerinin hizmetin gereklerine göre harcanmasından cumhurbaşkanına karşı sorumlu olacak. MİT’e alınacak araçlar da cumhurbaşkanının onayına sunulacak. Geçici maddeye göre mevzuatta MİT ile ilgili olarak başbakana yapılmış olan atıflar cumhurbaşkanına yapılmış sayılacak.
