AKP'li Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye Cumhurbaşkanı olarak 10. yılını doldurdu. Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), bu dönemi eleştiren kapsamlı bir değerlendirme yayınladı.

RSF'nin raporuna göre, Erdoğan'ın hükümetinde beş gazeteci öldürüldü, 131 gazeteci hapse atıldı, 77'si "cumhurbaşkanına hakaret"ten mahkum edildi ve yüzlerce gazeteci yargılandı.

RSF, yazısında Erdoğan'ın başkanlık sisteminin basın özgürlüğünü ciddi şekilde kısıtladığını ve medya çoğulculuğunu baltaladığını vurguladı. Mayıs 2023'te üçüncü dönemine başlayan Erdoğan'ın, 2028'e kadar Türkiye'nin cumhurbaşkanı olarak kalması bekleniyor. RSF, bağımsız gazeteciliğin bu baskıcı on yılda yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirterek, Türkiye'yi kabustan uyanmaya ve derin reformlar yapmaya çağırdı.

CEZASIZLIĞIN BAŞLANGICI: GEZİ PROTESTOLARI

RSF'nin aktardığına göre, Erdoğan'ın otoriter tutumu ve gazetecilere karşı düşmanlığı, cumhurbaşkanlığı döneminden önce başladı. Erdoğan başbakan iken, 2013 ilkbahar ve yazında İstanbul'da gerçekleşen hükümet karşıtı Gezi protestoları, gazetecilere yönelik şiddette benzeri görülmemiş bir artış yarattı. Bu dönemde 150'den fazla gazeteci polis tarafından saldırıya uğradı.

ULUSAL MEDYANIN %85'İNDEN FAZLASI HÜKÜMET TARAFINDAN KONTROL EDİLİYOR

Erdoğan, medya üzerinde kontrolünü güçlendirdi; devlet televizyonu TRT ve Ulusal Yayın Kurulu (RTÜK) üzerindeki denetimle birlikte, ulusal medyanın %85'i hükümet destekli özel sektör şirketleri tarafından kontrol ediliyor.

YARGI TACİZİ VE MEDYA ÜZERİNDEKİ BASKILAR

Erdoğan'ın döneminde, gazeteciler üzerindeki yargı tacizi arttı. 2016 darbe girişiminin ardından Türkiye, gazeteciler için dünyanın en büyük hapishanesi haline geldi. Erdoğan'ın 2014'te cumhurbaşkanı olmasından bu yana gözaltına alınan 131 gazeteciden en az 40'ı mahkum edildi. Son yıllarda dört gazeteci hala tutuklu. Medya mensuplarına karşı "terör örgütü propagandası", "devlet kurumlarını aşağılamak" ve "cumhurbaşkanına hakaret" gibi suçlamalar yöneltiliyor.

SOSYAL MEDYA ENGELLEMELERİ VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ

Erdoğan yönetimi, sosyal medya platformlarına da sansür uyguladı. Instagram, 2 Ağustos'ta katalog suçlar gerekçesiyle erişime kapatılsa da; bu yasağın Hamas lideri İsmail Haniye'nin ölümü nedeniyle Erdoğan'ın gönderdiği taziye mesajlarına erişimi kısıtlamasının ardından getirildiği biliniyor. Öte yandan Wikipedia ve Twitter da geçmişte çeşitli nedenlerle engellendi. Wikipedia, Suriye'deki cihatçı örgütlerle işbirliği yaptığı iddia edilen içerik ve makaleler nedeniyle 2017'den başlayarak Türkiye'de üç yıl boyunca erişime kapatıldı. Twitter, Mart 2014'te Türk siyasetçileri suçlayan ses kayıtları nedeniyle engellendi.

BEŞ GAZETECİ ÖLDÜRÜLDÜ

Türkiye medyası, 2007'de iki dilde haftalık Agos'u kuran ve düzenleyen Ermeni-Türk gazeteci Hrant Dink'in öldürülmesinden bu yana siyasi suikastlardan kurtulmuştu. Ancak Erdoğan cumhurbaşkanı olduktan sonra beş gazeteci öldürüldü:

• 2011'de Suriye'de başlayan iç savaştan kaçan üç Suriyeli gazeteci ve Bursa ve Kocaeli şehirlerinde bulunan iki gazeteci.

SONUÇ ÇÜRÜMÜŞLÜK!

Erdoğan'ın Cumhurbaşkanlığı döneminde, basın özgürlüğü büyük zarar gördü. RSF'nin raporuna göre, Türkiye'nin dünya basın özgürlüğü endeksindeki sıralaması 154. sıradan 2024'te 158. sıraya düştü. Basın özgürlüğü ve medya çoğulculuğunun yeniden sağlanması gerektiği vurgulanıyor.