CHP’den çocuk cezaevi raporu
CHP İnsan Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gülizar Biçer Karaca, hazırladığı ‘Günümüzde Çocuk Ceza İnfaz Kurumları’ raporunu CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve MYK’ya sundu. Raporda, şu tespitlere yer verildi:
>> Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun (TİHEK) 2017-2020 yıllarını kapsayan toplam 79 cezaevi ziyaretlerinden yalnızca ikisi çocuk cezaevlerine yöneliktir.
>> Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, anneleriyle tutulan çocukların sayısını pandemi dönemi öncesinde Kasım 2018 itibariyle 743, pandemiden sonra Mart 2021 itibariyle 345 olarak açıklamıştır.
>> Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre 15-34 yaş arası ceza infaz kurumuna giren kişi sayısı, toplam kişi sayısının yüzde 49’unu oluşturmaktadır.
Sorunlar tespit edildi
Ceza infaz usullerinin kimi zaman çocukların yetişkinler gibi infaz edilmesine neden olduğunu belirten Karaca, raporda çocuk cezaevlerinde şu sorunları tespit etti:
>> Onarıcı yönü olmayan çocuk ceza infaz kurumları çocukların psikososyal durum ve ihtiyaçlarını karşılayamıyor.
>> Çocuk cezaevlerinin tutulma şartları ve infaz usulleri, çocuğun çocuk olmaktan gelen haklarına erişememesine neden oluyor.
>> İzleme görevi olan kurumların görevlerini yerine getirmemeleri, çocuk cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerini izlemek amaçlı çalışan STK’lara bu doğrultuda izin verilmemesi, cezaevinde bulunan çocuk ve ailelerinin bu kurullara yönelik başvurularda yeterli bilgi sahibi olmaması sonucunda, hak ihlalleri açısından çocuk cezaevleri bir bilinmezlik kuyusuna dönüştü.
>> Ceza infaz usulleri kimi zaman çocukların yetişkinler gibi infaza uğramalarına neden olmaktadır.
>> Ceza infaz kurumlarındaki tutulma şartları çoğu zaman örgün eğitimde olması gereken çocukların eğitim hakkına erişememelerine; sağlık problemi yaşayan çocukların sağlığa erişimleri konusunda ihlallere yol açıyor.
>> Çocukların cezaevlerinde aldıkları disiplin cezaları, sağlık problemleri vb. çocukların ailelerini de ilgilendiren konularda ailelerin bilgilendirilmesi gerekiyor.
>> Türkiye’de çocuk ve Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumları; Ankara Diyarbakır, Hatay, İstanbul, İzmir, Kayseri ve Mersin illerinde; Çocuk Eğitimevleri ise Ankara, İstanbul, İzmir ve Elazığ illerinde bulunduğu için pek çok çocuk ailesinden, okulundan, avukatlarından uzakta tutuluyor.
>> Çocuk ve gençlik kapalı ceza infaz kurumlarının tutulma şartları, eğitimevlerinden ağırdır. Çocukların burada dış dünyayla iletişimleri, eğitim-öğrenim hakkından faydalanmaları, boş zaman aktiviteleri ve kültürel faaliyetlere erişimleri son derece sınırlıdır. Yetişkin hapishanelerinin çocuk koğuşlarında kalan çocuklar ise haklara erişim açısından daha zorlayıcı şartlar altındadır.
>> Türkiye’de özgürlüğünden yoksun bırakılan çocuklar; Aile Bakanlığı çatısı altındaki ÇODEM’lerde değil, Adalet Bakanlığı çatısı altındaki çocuk ve gençlik kapalı ceza infaz kurumları ile çocuk eğitim evlerinde tutulmaktadır.
>> Çocuk hapishanelerinin kapasite ve lokasyonlarına göre çocuklar, geçici ya da sürekli olarak yetişkin hapishanelerinin çocuk koğuşunda da kalabilmektedir. Özellikle kız çocukları için yetişkin hapishanesinde tutulmak bir istisna değil, asıl uygulama haline gelmiştir.
>> Kural olarak bir çocuğun hakkındaki hapis cezası kesinleştiğinde doğrudan eğitimevine gönderilir. Eğitimevleri yetişkinlerin tutulduğu açık ceza infaz kurumlarının çocuk infaz sistemindeki muadilidir. Uzun süren ya da 18 yaşa yakın başlayan yargılamalar dolayısıyla hakkındaki hüküm 18’inci yaş gününde kesinleşmeyen çocuklar, eğitimevine ya da muadili olan açık hapishaneye doğrudan gönderilme hakkını kaybetmektedir.
Cezaevinden çıkıp kızının cesediyle karşılaştı
Cezaevinde 'sigarasız koğuş' talebi haklı bulundu: Tazminat ödenecek
