Ekim ayı ekonomi verileri ne anlama geliyor?
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Ekim ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Ekim ayında enflasyonu yüzde 11.89 olarak tespit eden TÜİK'in verileri üzerinde kamuoyunda güvensizlik var. Enflasyon Araştırma Grubu (ENAGrup) ise günlük olarak enflasyon araştırması yapıp verileri kamuoyuyla paylaşıyor.
Ekonomist Prof. Dr. Veysel Ulusoy, Can Coşkun'un sunduğu Gündem Özel'e konuk oldu. Ulusoy, ENAGrup'un ulaştığı verilerle TÜİK'in açıkladığı verileri karşılaştırdı.
Ulusoy'un açıklaması şu şekilde:
Biz bu çalışmaya karşı bir amaçla gelmedik. Biz TÜİK'in alternatifi değiliz. Akademinin her zaman denge denetim rolünün olması lazım.
Ekonomik araştırma ve modellemelerde aylık enflasyon çok geride kalan bir mecra oldu. Gözümüz hep kurlarda, faizde, borsada. Cebimizi ilgilendiren değerleri günlük hatta saatlik biliyoruz. Ama onları en çok etkileyen değer enflasyon. Ama o aylık biliniyor, yıllık biliniyor. Biz bunu günlük hesaplayabileceğimizi düşündük. Biz gün gün bir önceki güne göre enflasyon ne oldu, onu hesaplıyoruz. Bugün verdiğimiz aylık enflasyon dolayısıyla günlük hesaplamaların bir ortalaması. TÜİK son bir ayın enflasyonunu 2.13 olarak açıkladı. Üzüntümüz enflasyon artıyor, sevincimiz veriler birbirine yaklaştı TÜİK ile bizim aramızda. Bunu bir karşılaştırma olarak söylemiyorum. Kalem kalem de hesapladık.
TÜFE ve ÜFE verileri
Ulusoy, TÜFE ve ÜFE rakamlarını tablolar üzerinden şöyle anlattı:
"TÜFE ana harcama grupları ortalamasına göre 2.13 oldu. Bu bir önceki aya göre oranı. Giyim ve ayakkabı inanılmaz artmış yüzde 6.81. Gıda ve alkolsüz içkilerde oran 3.03 oldu. Gıdada inanılmaz bir seyir var. Gıdada ay başında bir günde inanılmaz bir artış yaşanıyor. Bunu günlük ölçtüğümüz için biliyoruz. Mesela 1 Kasım'da gıdada artış yüz baz puandı. Yani enflasyon yüzde birse, bir günde iki oldu. Eylül - Ekim ayının klasik davranışıdır. Okullar açılıyor, kışa giriyoruz, çocuk botları örneğin tırmanışa geçiyor.
Türkiye'nin mali yapısı nasıl değişti? Yani maliyet unsurlarında kira, imalat sanayii, hizmet sektörü gibi can damarlarındaki değişim ne? Yıllık ÜFE değişim oranları Ekim ayında 3.55 arttı. 2019'un onuncu ayında yıllık 1.70'di, şimdi 18.20. Üreticinin enflasyonu, tüketici enflasyonundan bayağı fazla. Enflasyon ve döviz kurları o kadar oynak ki, üretici etiketleri hemen değiştiremiyor. Ama birkaç ay sonra bunlar fiyatlara etki edecektir. Etmezse de iflaslar, konkordatolar gelecektir.
Ekim ayından bu yana enflasyonun yüzde 2.56 olduğunu görüyoruz. 22 Ekim tarihinde oynaklığın fazlasıyla arttığını görüyoruz. 22 Ekim'de Merkez Bankası faiz kararını açıklamıştı."
