Birini aynı anda hem sevip, hem de nefret edebilir miyiz?
Karma duygular bize nasıl yardımcı olurlar?
Bazılarımız bir kişiye karşı, o kişiyi sevmek ya da sevmemek gibi tek bir duygu beslemesi gerektiğini düşünür. Oysaki daha fazla bilgi akışına maruz kaldığımızı ve dolayısıyla ne kadar olgun ve zeki varlıklar olduğumuzu ortaya koydukları için birbirine zıt bu hisleri kabul etmek oldukça önemlidir. Karma duygular, aynı zamanda, sevdiğimiz bir kişinin vefatı gibi hayatın tatsız yönleriyle başa çıkmamızı da sağlarlar. Örneğin yasını tuttuğumuz kişiyle yaşadığımız olumlu anıları düşünmek, ölüm acısıyla sağlıklı bir şekilde başa çıkmaya yardımcı olur. Hal Ersner-Herschfield ve arkadaşlarının yukarıda bahsettiğimiz çalışması karma duygular ile beden ve zihin sağlığı arasındaki ilişkiye de işaret ediyor. Buna göre, olumsuz duygular içindeyken olumlu duyguları deneyimleyebilme becerisi, stresli durumlarda pozitif olan şeyleri görebilmemizi sağlayıp kötü olaylara karşı bizleri daha güçlü ve dayanıklı kılarak sağlığımızı olumlu yönde etkilemektedir.
Duygusal kararsızlık, bize insanın ne kadar karmaşık olduğunu gösterir. Bizler aynı anda hem nefret edebilen hem sevebilen, aynı anda hem şefkat gösteren hem hayal kırıklığı yaşayan, hem de yanılsama ve üzüntü hissetme yeteneğine sahip varlıklarız ... Bu duygular o kadar sık yaşanır ki, artık kanıksanmıştır..Uzun lafın kısası, zorluklarla mücadelenin belki de en önemli yolu “hayatın basit güzelliklerini görebilmek”ten geçiyor.
Duygusal Kararsızlık: Nefret Ederken Sevmek
Duygusal kararsızlık içinde bulunduğumuz bir tür karmaşık duygudur; çelişki ve gerilim içinde yaşar. Şüphesiz, birini aynı anda hem sevip hem de ondan nefret etmemiz bu duruma bir örnek verilebilir. Yakınlık hissettiğimiz bir kişiye karşı büyük bir şefkat duymak ve aynı zamanda bir öfke duygusu yaşamak. Bir arkadaşı sevmek, ama bu ilişkinin bize zarar verdiğini hissetmek…
İnsanlar neden birden fazla durumda bu tür çelişkili ve hatta olumsuz duygulardan etkilenirler? Bu normal bir duygu mu yoksa bir tür dengesiz duyguya karşı verilen bir tepki midir? Cevabı basit: insan olmamızı sağlayan en doğal duygudur bu. Karmaşık olması karşı karşıya kaldığımız insani duygulardan ibarettir.
Bu konu bilim camiasında da büyük ilgi görmektedir. Bu nedenle bu konuda çok sayıda araştırma ve çalışma yapılmıştır. Kendi başına biraz romantik görünebilen veya Shakespearean’ın nörologlara, psikiyatristlere ve duygusal psikoloji uzmanlarına yanıt veren bir şey, ilişkilerimizin duygusal dokusunun ne kadar karmaşık olabileceğinin güzel bir örneğidir.
Bu nedenle, Amsterdam Üniversitesi sosyal psikoloji bölümünden Frenk van Harreveld gibi yazarlar, duygusal kararsızlığın sadece ne hissettiğimizi belirlemediğini yapılan bir çalışma aracılığıyla ortaya koymuştur. Bizi bu şekillerde davranmaya iten de içsel karmaşıklıktır. Buna bir örnek: Lohusa dönemlerinde duygusal kararsızlık yaşayan kadınlardır yeni doğan bebeklerine aşıktırlar. Ancak bebeklerinin artan talepleri, anneye olan bağlılıkları nedeniyle yorgunluk, reddedilme, hassasiyet ve korku arasındaki bu kaotik karışımı deneyimleyebilirler.
Duygusal kararsızlık: Tanımlanan özellikler
Her insan hayatının bir noktasında duygusal kararsızlık (acı çeker veya bundan zevk alır) hisseder. Duygulardan bahsettiğimizde Daniel Goleman veya Paul Eckman gibi isimlerin hemen akla gelmesinin yaygın olduğunu biliyoruz. Bu konunun 20. yüzyılın başından bu yana araştırıldığı söylenebilir.
Psikiyatrist Eugen Bleuler, 1911’de duygusal ikircikliliği “aynı nesneye göre iradenin iki zıt yönünün, iki zıt duygunun (çekim ve itme) eşzamanlı varlığı” olarak tanımlamıştır.
O zamandan beri, psikoloji alanı, farklı alanları yapılandırıyor gibi görünen bir konuyla sürekli ilgilenmektedir. Ayrıca, duygusal ilişkilerimizde duygusal kararsızlık çok yaygın olduğu için son yıllarda sosyal psikoloji de bu alanla ilgilenmeye başlamıştır.
Sebep? Verdiğimiz kararların çoğu çelişkilere göre düzenlenir. (Bunu satın almak istiyorum ama şimdi yapamam, o ülkede o işi istiyorum ama evimi burada bırakmaya cesaret edemiyorum vb.)
Çelişki rahatsızlık verir
Duygusal kararsızlık veya çatışma kişiye yüksek sevide rahatsızlık verir. İnsan beyninin sevmediği bir şey varsa, o da çelişkidir, hizalanmamış noktalardır.
Bu tür uyumsuzluğun ürettiği enerji ve yıpranma son derece büyüktür. Öyle ki, bir şey ya da biri için büyük sevginin ya da şefkatin anında farkına varırız ancak deneyimlediğimiz bu duygu karşısında aynı zamanda belli bir yorgunluk, reddedilme hissederiz.
Birini sevebiliriz, ancak davranışlarından, tutumlarından ve hatta bize karşı yaklaşım şeklinden nefret edebiliriz. Ergenlik dönemimizi de hatırlayalım. Yaşam döngümüzün o dönemi sürekli bir çelişki, deneyim arayışı, korku, endişe, aynı zamanda arzu, yoğunluk ve ıstırap içinde geçmektedir. Bu tür iç çelişkileri varsaymanın kolay olmadığı hepimiz tarafından bilinir bunun farkındayız.
Duygusal kararsızlık bizi karar vermeye zorlar
Duygusal çatışmanın veya duygusal kararsızlığın çelişki ile eş anlamlı olduğunu biliyoruz. Bunun karar vermemiz üzerinde olumlu bir etkisi vardır. Örneğin; bizi karar vermeye zorlaması, şüphelerimizi açıklığa kavuşturması, hatta bunları kabul etmeye zorlaması gibi. Lohusalığın karmaşık döneminden geçen anne, yavaş yavaş karşı karşıya kaldığı yeni gerçekliği var sayar ve ona alışır.
Birini sevdiğimizde ve ondan nefret ettiğimizde, aynı anda kendimizi bu hissin gerçekliğini anlamaya zorlarız. Aşk daha mı ağır basar? Partnerimize karşı hissettiğimiz tutkumuzdaki çelişki doğal bir şey midir? Yoksa bu nefret, karar vermek için bilmemiz gereken bir gerçek midir?
Michigan Üniversitesinden Dr. Laura Ress, bize ilginç bir şey göstermek için 2013’te bir araştırma yaptı. Duygusal kararsızlık, öz farkındalığa yardımcı olur. Bu rahatsızlık beynimizin yatıştırması ve çözmesi gereken bir şeydir. Aslında, bu tür bir çelişkinin yaratıcılığımızı geliştirdiği gösterilmiştir. Bize düşünmek, açıklığa kavuşturmak ve bu çelişkiyi çözmek için orijinal cevaplar yaratmak için kanallar aramamızı sağlarlar.
Sonuç olarak, dikkat edilmesi gereken küçük bir nokta vardır. Duygusal çelişki minotorunun peşine düştüğümüz bu tür kişisel labirentte kendimizi bulduğumuz her seferde, durmaya, dinlemeye ve anlamaya değerdir. Belki de çözmemiz ve hatta üstlenmemiz gereken bir şey vardır.
Hayat kendi başına çelişkilidir ve duygusal kararlılıkların yönü daha ağırdır. Sevmek kolay değildir ve önce kendimize, sonra başkalarına karşı yüksek sorumluluk ve bağlılık gerektirir. O halde, başımızı iki elimizin arasına alıp bu konu hakkında düşünelim.
