Gıda zehirlenmesi, çeşitli organizmalar veya toksinler ile kontamine olmuş gıdaların yenilmesi ve sindirim sistemine girmesinden kaynaklanan hastalığa verilen isimdir. Aralarında bakterilerin, virüslerin ve parazitlerin bulunduğu bulaşıcı organizmalar ve ve bu organizmalardan kaynaklanan toksinler gıda zehirlenmesinin en yaygın nedenleri arasında bulunur. Bulaşıcı organizmalar veya toksinleri, gıdaları işleme ya da üretim aşamalarının herhangi bir noktasında kirletebilir. Gıdaların yanlış saklanması, hazırlanması, kullanılması veya pişirilmesi durumunda evde de kontaminasyon meydana gelebilir.

Kontamine yiyecekleri yedikten sonra bir kaç saat içinde başlayabilen gıda zehirlenmeleri çoğu zaman evde basit mide bulantısı, ishal, kusma gibi ataklarla atlatılmakta olup durumun neyden kaynaklandığı bile fark edilmeden geçirilir ancak bu bazen ileri boyutta hastanede yatacak hatta ölüme neden olacak tehlikelere ulaşabilmektedir. Gıda zehirlenmesinden daha kolay etkilenebilecek ve bu nedenle ciddi şekilde hastalanabilecek yüksek riskli gruplar: Bebekler, çocuklar, yaşlılar, hamileler ve hasta kişilerden oluşur.

Gıda zehirlenmesi bir çok vakada hafif seyreder ve tedavi olmaksızın düzelir. Ancak bazı vakalarda tıbbi yardım için hastaneye gidilmesi gerekli olabilir. Genellikle gıda zehirlenmeleri bulaşmalar sonucu mikrop üremesinden kaynaklanır.

Mikrobiyal gelişim ve nedenleri

Yetersiz el ve gıda yıkama

Çiğ gıdalara dokunduktan sonra, atıklara dokunduktan sonra, temizlik sonrası ve tuvaleti kullandıktan sonra ellerinizi iyice yıkayınız. Varsa dezenfaktan da elinize sürünüz. Sıcak su varsa sıcak suyun gelmesini bekleyin. Çiğ tükettiğiniz gıdaların çok iyi yıkandığından emin olun(sirke vb. dezenfektan kullanımı yeşillikleri suya bir müddet sirkeyle yatırmak önemli ev usulü çözümlerden)

Yanlış çözündürme

Bazı gıdalar donuk olarak pişirilebilirken, bazılarının tamamen çözündürülmesi gerekebilir. Eğer gıda çözünmemiş ise gıdanın dışı pişerken içi sadece oda sıcaklığına ulaşabilir. Bu da gıda içindeki herhangi bir bakterinin tehlikeli seviyelere ulaşmasına neden olabilir. Gıdalar sadece soğuk dolaplarda çözündürülebilir ve çözündürüldükten sonra yeniden dondurulmaz.

Gıdaların ayrılmaması

Pişmiş gıdaları çiğ gıdalardan dolapta bile olsa ayrı ayrı muhafaza edin. Çiğ gıdaları tüketime hazır gıdalardan ayrı alanlarda ayrı ekipmanlarla hazırlayın.(farklı bıçak,kesme tahtası,bez kullanın mümkün değilse 2 ayrı grubu hazırlarken geçişlerde bu ekipmanları iyice yıkayın.)

Yetersiz Pişirme

Ülkemizde etlerin ve sebzelerin doğal floralarında içerdikleri mikrop oranları avrupaya göre çok yüksektir o yüzden kültür olarak çok pişmiş et yada yemek yeriz aslında, yemeklerin iyi piştiğinden emin olmalıyız.Pişme sıcaklığının 85 dereceyi geçtiğinden emin olun.

Soğutma hataları

Pişmiş bir yemeğin dolaba girmesi süresi 1,5 saati aşmamalı, donuktan çıkardığımız bir et vb. ürün çözünmesi için gereken süre 1 saati geçmemeli marketten aldığımız ya da evde dolaptan çıkardığımız bir ürününsoğutucu dışında geçirdiği zaman 30 dakikayı geçmemelidir.

Sıcaklıklara göre mikrop gelişimi

Gıdaların 5 ile -18 derece ya da 65 derece üzeri bir sıcaklıkta kalmalı aksi sıcaklıkta 30 dakikadan fazla ve yukarıdaki kuralları ihlaİ ederek yaptığınız her şey mikrop üremesi ve gıda zehirlenmesine neden olabilir.

Gıda Zehirlenmesi Belirtileri ve Tipleri Nelerdir?

Gıda zehirlenmesinin belirtileri kontaminasyon kaynağına ve tipine göre değişir. Çoğu gıda zehirlenmesinde yaygın olarak görülen belirtiler arasında
Ateş,
Karın ağrısı ve krampları,
Kusma,
Mide bulantısı ,
Sulu veya kanlı ishal bulunur.
Bu belirtiler ve semptomlar, kontamine yiyecekleri yedikten sonra saatler içinde başlayabildiği gibi, bazı vakalarda günler hatta haftalar sonra başlayabilir. Gıda zehirlenmesinin neden olduğu hastalık ise genellikle birkaç saatten birkaç güne kadar sürer.

Gıda zehirlenmesi şüphesinin olduğu durumlarda aşağıda listelenen belirti ve semptomları gösteren bireylerin tıbbi yardım için bir tıp merkezine başvurması gereklidir:
38.4° C'den yüksek ağız içi sıcaklık
Aşırı ağrı veya şiddetli karın krampları
Aşırı susama, ağız kuruluğu, idrara az çıkma veya hiç çıkmama, şiddetli halsizlik, baş dönmesi ve sersemlik gibi su kaybı ya da dehidrasyon, yani susuzluk belirtileri:
Bulanık görme, kas güçsüzlüğü ve kollarda karıncalanma gibi nörolojik semptomlar
Kanlı kusma veya dışkı
Sık kusma atakları ve içilen sıvıların tutulamaması ya da
Üç günden fazla devam eden ishal gibi semptom ve belirtiler

Gıda Zehirlenmesine karşı Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Evde Bakım

Birçok vakada gıda zehirlenmesi 48 saat içinde kendiliğinden ve tedavi ihtiyacı olmadan düzelir. Hasta birey kendisini daha rahat tutmak ve iyileşme sürecinde dehidrasyonu engellemek için çeşitli adımları atabilir. Hastalık ve dehidrasyon bireyi zayıflatacak ve yoracaktır. Bu nedenle dinlenmeye vakit ayırmak gereklidir.Birkaç saat boyunca yeme ve içmenin bırakılması mideyi sakinleştirebilir. Kırık buz parçacığı emmenin veya küçük yudumlarla su içmenin dehidrasyona karşı faydalı olabildiği gözlemlenmiştir.Bununla birlikte şeffaf soda türleri, et suyu ve kafeinsiz spor içeceklerinin de faydalı olduğu görülmüştür. Şiddetli dehidrasyon belirtileri veya ishal durumunda oral rehidrasyon solüsyonları da etkili olabilir. Normal şartlarda yeterince sıvı alan bireylerin idrarlarının şeffafa yakın bir renkte olması gerekir.

Doktor, gıda zehirlenmesinin belirtilerine göre probiyotik kullanımını tavsiye edebilir ancak probiyotik kullanmadan önce doktora danışmak gereklidir.Bireyin yavaş yavaş yemek yemeye geri dönmesinin daha faydalı olduğu gözlemlenmiştir. Kuru kraker tarzı gıdalar, hafif tostlar, muz veya pirinç gibi az yağlı ve sindirimi kolay yiyecekler ile başlanılması uygun görülürken, bulantının geri geldiği durumlarda yemek bırakılmalıdır.Bütün semptomların tamamen geçtiğinden ve zararlı maddelerin vücuttan tamamen atıldığından emin olana kadar belirli yiyeceklerden ve maddelerden kaçınılmalıdır. Bunlar arasında süt ürünleri, kafein, alkol, nikotin ve yağlı veya çok baharatlı yiyecekler bulunur.

https://www.acibadem.com.tr/