Serpil Yılmaz
Türkiye’nin Göçmen Haritası Çiziliyor
Türkiye’nin enflasyondan sonra en büyük sorunu mülteci/sığınmacı/yasa dışı göçmen akını…
Bu sorunu AKP liderliği “küresel aktörleşme” olarak algılıyor; muhalefetten ise “ortaklaşan” somut bir yol haritası belirmedi.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel katıldığı bir TV programında “20 yıl sonra ülkede Suriyeli nüfusu 25 milyon olacak…” diyordu.
Sokakta gördüğümüz en az her 4 kişiden birinin Suriyeli olduğu Türkiye’de kültürel ve siyasi dönüşüme hazır mıyız?
AKP’nin “Birleşmiş Milletler (BM) Kalkınma ve Eşgüdüm Ofisi-OCHA” nin İstanbul’da açılmasının onaylanmasına ilişkin kanun teklifi, 31 Mayıs’ta TBMM’de onaylanarak, yasalaştı.
İç savaş ve doğal afet gibi ivedi eylem gerektiren durumlar karşısında nasıl davranılacağının belirlenmesi amacıyla oluşturulmuş bir örgüt olan OCHA’nın 2017 yılından beri başkanlığını BM İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Mark Lowcock yürütüyor.
Ofisin iki merkezi var; biri BM’nin de merkezinin bulunduğu New York, diğeri dünyanın en çok göçmen kabul eden ülkesi Türkiye’de…
RUANDALI TURİSTLER!
Geçtiğimiz hafta sosyal medyada; Demokratik Kongo, Uganda, Tanzanya ve Burundi ile sınır komşusu olan Doğu Afrika ülkesi Ruanda ile bundan 5 yıl önce imzalanan “Turizm Alanında İşbirliği” anlaşması ile 2022 yılında imzalanan İngiltere-Ruanda “Sığınmacı Anlaşması” arasında ilişki kuran yorumları okuduk.
İngiltere’de insan hakları savunucuları göçmenlerin Ruanda’ya gönderilmesini protesto ediyorlar, Türkiye’de ise Ruanda’dan “olası” sığınmacı dalgasından endişesi yaşanıyor.
Dezenformasyonla Mücadele Merkezi'nden "Pazar günü (2 Haziran) Ruanda'dan 66 uçuşla sığınmacı getiriyorlar" iddiası doğru değildir. Bir bilet satış sitesinden alınan görüntü, kamuoyunu manipüle etmek amacıyla çarpıtılmaktadır. Bahse konu uçuşlar, Ruanda'dan doğrudan İstanbul'a yolcu taşıyan uçaklar değil, görüntüde de görüldüğü üzere aktarmalı uçuşlardır.” açıklaması geldi.
29 Mayıs 2024 tarihli ve 32560 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ruanda Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Turizm Alanında İşbirliği Anlaşmasının Onaylanması Hakkında Karar”ın göçmen iddialarıyla ilgisi olmadığı belirtildi.
Benim bu açıklamadan çıkarımım; Ruanda’ya THY’den başka havayolu şirketi uçmuyor! Batı Afrika’dan yolcular Ruanda’da toplaşıp İstanbul Havalimanı’na (İGA) geliyorlar, oradan da dünyanın farklı ülkelerine uçuyorlar.
Ruanda’nın başkentinde Kigali Havaalanı’nı, DEİK/Türkiye-Ruanda İş Konseyi Başkanı Selim Bora’nın şirketi Summa İnşaat bitirdi.
Meclis’ten geçen Türkiye-Ruanda anlaşmasında maddeler özetle şöyle:
“Turizm sektöründeki yatırım ve girişimlerin teşviki amaçlı faaliyetler geliştirilecek. Taraflar ülkelerindeki potansiyel yatırımcıları her iki ülkedeki turizm yatırım olanakları konusunda bilgilendirecek. Turizm pazarlaması konusunda işbirliği yapılacak. Turizmle ilgili değişim programları desteklenecek. Turizm alanında bilgi ve veri paylaşımı yapılacak. Hükümlerin uygulanması için bir turizm karma komisyonu kurulacak.”
Aklıma gelen ilk soru: Dünyanın en yoksul ülkelerinden Ruanda’dan Türk turizmine nasıl bir katkı bekleniyor?
NAMIK TAN: KOMPLOCULAR ŞEKİLLENDİRİYOR
Konuyla ilgili Zafer Partisi İstanbul İl Başkanlığı sosyal medya platformu X’ten yapılan açıklamada “Pazar günü Ruanda'dan Türkiye'ye sadece THY'den 5 uçak geliyor. Diğer firmalar ile birlikte Ruanda'dan İstanbul'a pazar günü 66 adet uçuş var” ifadeleri yer aldı.
İsmail Küçükkaya’nın Halktv’deki “Yeni Bir Sabah” programına konuk olan Zafer Partisi Genel Başkanı Prof. Dr. Ümit Özdağ, İngiltere’nin mültecileri Ruanda’ya gönderme anlaşmasının; hem İngiltere yerel mahkemesi, hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından Ruanda’nın “güvenli bir ülke olmadığı” gerekçesi ile reddedildiğini belirtti.
Özdağ, “Türkiye’de 70 üniversite yurt dışından sınavsız öğrenci kabul ediyor. Afrika’dan öğrenci gelsin ama Karabük ve Kütahya Üniversitelerinde olduğu gibi 16 bin Afrikalı öğrenci bir üniversitede olmasın. Bu öğrenciler kentlere dağıtılsın ve niteliklerine göre kabul alsınlar” diye de ekliyor.
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkan Yardımcısı, İstanbul Milletvekili ve emekli büyükelçi Namık Tan sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “AKP iktidarının mülteciler konusunda sorumluluk almadığı, kamuoyunu komplocuların şekillendirdiği" saptamasında bulunuyor.
Tan özetle; “FETÖ okullarının açıldığı ya da açılmak istendiği Afrika başkentlerine jet hızıyla büyükelçilikler kuruldu. 30-35 kadar Sahra Altı Afrika ülkesiyle akla gelebilecek her alanda çerçeve anlaşması imzalandı. Denize kıyısı olmayan ülkeyle denizcilik anlaşmaları, ticaret hacmimizin yok denecek kadar az olduğu ülkelerle gümrük ve ticaret anlaşmaları, maden kaynağı yok denecek kadar az ülkelerle madencilik işbirliği anlaşmaları imzalandı, TBMM’ye getirildi.” diye de ekliyor.
İNGİLTERE MERKEZLİ ANLAŞMALAR
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak’ın Ruanda'ya ilk uçuşların 10-12 hafta içinde başlayacağını duyurmasının artçı etkileri sürüyor.
Ülkesindeki göçmen sorununu Ruanda üzerinden çözme formülü geliştiren İngiltere’nin haber organı BBC Türkçe, 31 Mayıs’ta siyasilerin paylaşımlarını derlemiş:
Özdağ X’deki paylaşımında “İngiltere Ruanda ile anlaşarak ülkesindeki mültecileri Ruanda’ya yolluyor. Ruanda ile AK Parti hemen bir turizm anlaşması yapıyor. Ve İngiltere’den Ruanda’ya gidenler Ruanda’dan Türkiye’ye mi getiriliyor?” diye soruyor..
İYİ Parti milletvekili Lütfü Türkkan’ın “Ruanda ile yapılan turizm anlaşması hemen ardından ne oldu da beş günde Kigali’den İstanbul’a 157 uçuş yapılacak? Ben size söyleyeyim: Kigali - İstanbul arasındaki bu uçuşlarla, İngiltere’nin Ruanda’ya gönderdiği istilacı göçmenler gelecek ülkemize” ifadelerine yer verdi.
İYİ Parti’den milletvekili Kürşad Zorlu da konuyla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, İçişleri ve Dışişleri Bakanlıklarının cevaplaması istemiyle soru önergesi verdi.
TÜRKİYE’NİN AFRİKANİZM HAREKETİ
Türkiye’de en büyük göçmen grubu Suriye, ikincisi Afganistan, üçüncü sırayı İran, Irak ve Sahra Altı Afrika ülkelerinden gelenler paylaşıyor.
Dikkat çekici olan; Orta Doğu’da inisiyatif alanı daralan Türkiye’nin diplomasi, askeri, siyasi ve ekonomi çeperine Afrika ülkelerini yakınsaması.
Afrika Birliği Türkiye’yi 2008 yılında stratejik ortak ilan etmişti. Stratejik adımlar16 yıl sonra hızlandı. Bölgeye verilen önemi yapılan görevlendirmeden de anlayabiliriz. Ticaret diplomasisi yürüten Dış Ekonomik İlişkiler Konseyi (DEİK) Türkiye-Afrika İş Konseyleri Koordinatör Başkanı, Türkiye Varlık Fonu (TVF) Yönetim Kurulu Üyesi Tosyalı Holding’in patronu Fuat Tosyalı.
2015 yılında kurulan DEİK/ Türkiye-Senegal İş Konseyi Başkanı da olan Tosyalı Holding’in 3 kıtada 40’a yakın tesisi bulunuyor.
Senegal’in 575 milyon Euro’ya malolan Dakar Uluslararası Havalimanını ise Limak- Summa İnşaat ortaklığı inşa etti.
AFRİKA’YA “TASARRUF” UĞRAMIYOR
Son bir haftalık Afrika-Türkiye programlarından birkaç örnek:
*İstanbul Ticaret Üniversitesi ve Cezayir İstanbul Başkonsolosluğu 200 Cezayirli öğrenci ve akademisyeni misafir etti.
*Malatya’da İnönü Üniversitesi’nde “Uluslararası Afrika Sempozyumu” düzenledi.
* Cumhurbaşkanı Erdoğan, 31 Mayıs’ta Libya Milli Birlik Hükümeti Başbakanı Abdülhamid Dibeydi’yi
kabul etti.
*28 Mayıs’ta Mısır’dan aralarında Mısırlı akademisyenlerin ve diplomatların da olduğu Yunus Emre Enstitüsü (YEE) Türkoloji ve Kültürel Diplomasi Heyeti İstanbul’da ağırlandı.
Mısır’da 14 yıldır faaliyette olan Kahire Yunus Emre Enstitüsü’nde 25 bin fiziki, 25 bin de uzaktan eğitim alan öğrenci kayıtlı.
* Geçtiğimiz Nisan ayında da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Türkiye ile 300 milyon dolar ticaret hacmi olan Tanzanya Cumhurbaşkanı Saima Suluhu Hassan’a “fahri doktora” ünvanı vermişti.
Liste uzamasın diye bütün Afrika etkinliklerini yazmıyorum.
SOMALİ’NİN EN ÖNEMLİ MÜTTEFİKİ
Türkiye’nin Sahra Altı Afrika’da en kapsamlı anlaşmayı Somali ile yaptı. Ankara’ya atanan yeni Somali Büyükelçisi Ali Mohamed “Türkiye ile Somali arasında imzalanan Savunma ve Ekonomik İşbirliği Çerçeve Anlaşması” na ilişkin, 30 Mayıs’ta A.A’ya, "Türkiye, artık Somali'nin en önemli siyasi, askeri ve ekonomik müttefikidir." demeci veriyordu.
Somali'nin devletin kurumsal inşasında, askeri kapasitenin yükselmesinde Türkiye’nin öncü rol oynadığını belirten Büyükelçi Ali Mohamed, “TURKSOM Askeri Eğitim Üssü kuruldu. Eğitimli ve donanımlı askerler, bugün terörle mücadelede ön saflarda yer almakta ve vatanlarını savunma görevlerini yerine getirmektedir." diyor.
Mohamed Türkiye'nin özellikle, Somali’nin sularındaki (Silahlı örgütlerin saldırılarının sürdüğü Yemen Denizi) kontrolü yeniden kazanmasına ve korsanlık, kaçak balıkçılık dahil yasa dışı faaliyetlerle etkin bir şekilde başa çıkmasına yardımcı olacağını ileri sürüyor.
Türk inşaat firmaları da Somali’de alt yapı inşaatlarında etkin olmaya çalışıyorlar.
Albayrak Grubu, Somali’nin başkentindeki Mogadişu Limanı'nın 20 yıllık işletme hakkını 2014 yılında devralmıştı.
TUNUS DAVET REKORU KIRDI
Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması (STA) bulunan Tunus’la yoğun bir trafik var.
*Tunus’ta 2017 yılından beri Türkiye Maarif Vakfı (TMV) bünyesine alınan ilk-orta ve lise düzeyindeki okullarda etkinlikler sürüyor. TMV, Tunus’ta “Uluslararası Kültür Günü” ne Türkiye’nin Tunus Büyükelçisi Beyoğlu eski Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan’ın yanı sıra Filistin ve Irak’ın Tunus büyükelçileri de katıldı.
*Türkiye’nin Tunus Büyükelçiliği ve Yunus Emre Enstitüsü ekonomiden, kültürel etkinliklere kadar davet üstüne davet veriyor.
*Büyükelçilik Sakaryalı 30 iş insanın katıldığı iş forumuna ev sahipliği yaptı.
*Ünlü seyyah ve fotoğraf sanatçısı Coşkun Aral başkanlığında 2020 yılında kurulan Fotoğraf Organizasyonları Derneği FOTON’nun Türk kültüründen kareleri sergileyen FotoMaraton, ilk yurt dışı etkinliğini 25 Mayıs Dünya Afrika Günü nedeniyle Tunus’ta düzenlendi.
*5 Haziran’da Tunus’tan 81 iş insanının katılımı ile DEİK/Türkiye-Tunus Yatırım ve İş Formu-İstanbul yapılacak.
Finansal kapasitesini Afrika kıtasına seferber eden Çin için de Tunus bölgede önemli bir istasyon.
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in resmi davetlisi olarak 31 Mayıs’ta Pekin’deydi.
İki ülkenin imzaladığı “Stratejik Ortaklık”; Tunus’un alt yapı inşası, yeşil kalkınma ve su kaynakları, sağlık hizmetleri gibi geniş bir alanda işbirliği öngörüyor.
Rakip güçlü!