Yunanistan örnek oldu! Kar mağdurlarına tazminat yolu

Atina'yı diğer kentlere bağlayan Attiki Odos otoyolunun 55 kilometrelik bölümünde dün saat 12.00'den itibaren başlayan yoğun kar yağışı nedeni ile yaklaşık 1200 araç mahsur kaldı. Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis'in otoyolu yapan ve işleten özel şirket yetkililerinin yolda kalanlara 2 biner Euro tazminat ödeyeceğini açıkladı.

Bu açıklamadan sonra halkt.com.tr'ye konuşan Devlet Planlama Teşkilatında Planlama uzmanı olarak çalışmış olan Prof. Dr. Uğur Emek, "İstanbul Havalimanını ve Kuzey Marmara Otoyolu'nu yapan firmaların görev kusuru nedeniyle Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü ve Karayolları Genel Müdürlüğü aracılığı ile vatandaşa tazminat ödemesi gerektiğini" açıkladı.

Prof. Dr. Uğur Emek

Sözleşmelerde yok ama vatandaş tazminat alabilir

"Teorik olarak yolları , havalimanlarını yapan firmalar mağdur olan vatandaşlara tazminat ödemeli. Pratik olarak ise ödemezler çünkü sözleşmelerinde böyle bir hüküm yok. Firmaların böyle bir sorumluluğu yok. Normalde bu tür sözleşmelerde 'ben sizden şu standartları bekliyorum, şu konularda hizmet almak istiyorum' denerek detaylı maddeler konur. Gerek Karayolları Genel Müdürlüğü gerekse Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü bu şartları koymuyor ve şartlara uyulmadığı zamanda yaptırım uygulamıyor" diyen Prof. Dr. Uğur Emek, "Ama bana sorarsanız bu durumda dahi yaptırım uygulanabilir. En azından Kuzey Marmara Otoyolu'nda yüklenici firmaya 'işlerin yürütülebilmesi için her türlü tedbirin alınması gerekir, sözleşme konusu işlerin gerçekleştirilmesi sırasında uluslararası ilkeler ve standartlara göre davranılır' denir. Bu madde çerçevesinde uluslararası standartlar ve ilkelere uyulmadığı için yüklenici firmaların tazminat ödemesi gerektiğini" ifade etti.

'Firmalara idari para cezası kesilmeli ve para da vatandaşa dağıtılmalı'

"İdarelerin bu firmalara idari para ceza kesmesi ve alınan paranın da mağdur olan vatandaşlara dağıtılması gerektiğini" açıklayan Prof. Dr. Uğur Emek sözlerine şöyle devam etti:

"Kuzey Marmara Otoyolu için Karayolları Genel Müdürlüğü, havalimanları içinde Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü devreye girmeli.
Eğer idari kurumlar bu cezaları kesmezse binlerce vatandaş mağdur oldu. Bu vatandaşlar gidip tek tek dava açabilir. Yalnız bu idareler devletin bir aygıtı olarak vatandaşın temsilcisidir ve vatandaşın hakkını da onların koruması gerekiyor. Bu sözleşmeyi vatandaşlar imzalamadı ki vatandaşlar adına Karayolları Genel Müdürlüğü ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü imzaladı. Bu nedenle vatandaşın hakkını koruması gerekiyor.

'Vatandaşlar hem idarelere hem de firmalara dava açabilir'

Bakın bunlar kamu hizmetidir. Kamu hizmetini ya devlet kendisi görür ya da firmalara gördürür. Kamu hizmetinin düzenli bir şekilde verilmesi gerekir. Düzenli hizmetten de kastımız şudur 7 gün ve 24 saat vatandaşa hizmetin verilmesidir. Kamu hizmetinde bir aksama olmamalıdır. Yol ve havalimanı da bir kamu hizmetidir. Ve bu durumda kamu hizmeti aksamıştır. Genelde idareler vatandaşın yanında olmaktansa firmaların yanında olmayı tercih ediyor. Vatandaş hem idarelere hem de firmalara dava açabilir"

Prof. Dr. Uğur Emek kimdir?

Prof. Dr. Uğur Emek, 1964 yılında Afyon'un Elmadağ ilçesinde dünyaya gelmiştir. 1985 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi İşletme Bölümünde lisans eğitimini tamamlayıp, 1996-97 yıllarında ABD'de North Eastern Üniversitesinde ''İktisat Politikası ve Planlama'' üzerine yüksek lisans yaptıktan sonra 2005 yılında Anlara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi İktisat Bölümünden doktora derecesini almıştır.

Prof. Dr. Uğur Emek, 1989 yılından bu yana Devlet Planlama Teşkilatında Planlama uzmanı olarak görev yapmaktadır. Çalışma alanları, rekabet hukuku ve politikaları, finansal iktisat, ihale teorisi ve uygulamaları, altyapı hizmetlerinin serbestleştirilmesi ve özel sektörün katılım yöntemleri, uluslararası tahkim ve bağımsız düzenleyici kurumlardır. Bu alanlarda yayınlanmış kitap, makale ve tebliğleri bulunmaktadır.

İstanbul Havalimanı'nı kim yaptı?

İstanbul Havalimanı: Türkiye'nin İstanbul şehrinde hizmet veren uluslararası havalimanı. Şehrin Avrupa Yakası'nda, Karadeniz kıyısındaki Tayakadın ile Akpınar köyleri arasında yer alan havalimanı 29 Ekim 2018'de açılmıştır.

İlk uçuş TK2124 koduyla 29 Ekim 2018 tarihinde İstanbul'dan Ankara'ya yapılmıştır. Tüm etapları tamamlandığında 76,5 km2 alana, yıllık 200 milyon yolcu kapasiteye çıkarılabilen 2 terminali ile birbirinden bağımsız altı pisti olacak şekilde hizmet verebilecektir. İnşa aşamasında iken havalimanının proje ismi İstanbul Yeni Havalimanı olarak belirlenmesine karşın, tamamlandığında adı İstanbul Havalimanı olarak açıklanmıştır.

Yeni havalimanı için yapılan ihaleyi 3 Mayıs 2013'te İGA yatırımcılarının oluşturduğu Cengiz, Mapa, Limak, Kolin, Kalyon Ortak Girişim Grubu (OGG) cumhuriyet tarihinin en yüksek teklifi olan 22,152 milyar euroluk bir teklif ile kazanmıştır. İGA’nın 2019 yıl sonu itibarıyla ortaklık yapısı şu şekildedir: %35 Kalyon Havacılık ve İnşaat A.Ş., %25 Cengiz İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş., %20 Mapa İnşaat ve Ticaret A.Ş. ve %20 Limak İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. İhalenin ardından, projenin temeli 7 Haziran 2014 tarihinde atılmıştır.

İlk kez işçi ölümleri ile adını duyurdu

Havalimanı inşaatındaki çalışma koşullarının yetersizliği ve işçi ölümlerine dair haberler zaman zaman muhalif basın aracılığıyla kamuoyuna yansıtılmıştır. Ölümlerin kamuoyundan gizlendiği ve Şubat 2018 itibarıyla, 400 işçinin hayatını kaybettiği iddiaları Çalışma Bakanlığını açıklama yapmak durumunda bırakmıştır. Bakanlık açıklamasında, ölen işçi sayısının 27 olduğu belirtilmiştir. Eylül 2018'de havaalanı işçilerinin, şartların iyileştirilmesi talebiyle düzenlediği geniş katılımlı eyleme, jandarmalar tarafından Toma ve biber gazı ile müdahale edilmiştir. İnşaat-İş Sendikası, eylemin ardından 600'e yakın işçinin gözaltına alındığını öne sürmüştür.

Kuzey Marmara Otoyolu haritası (kırmızı)

Kuzey Marmara Otoyolu'nu kim yaptı?

Otoyol 7 , diğer adıyla Kuzey Marmara Otoyolu, Türkiye'nin Marmara Bölgesi'nde bulunan bir otoyoldur. Bu yol çift yönlü olup yön başına dörder şeritten toplam sekiz şeride sahiptir.

Otoyol, İstanbul'da Yavuz Sultan Selim Köprüsü ile Avrupa yakasından Anadolu yakasına transit geçiş sağlamaktadır. İki kıta arası transit geçiş yapacak ağır vasıtaların bu otoyolu kullanması ile İstanbul içindeki çevre yolları olan ve trafik yükünün azaltılması ve Doğu Trakya'da trafik yükü yüksek olan ile Doğu Marmara'da yoğun bir trafiğe sahip olan 'e alternatif yolların oluşturulması hedeflenmiştir.

Otoyol 7, İstanbul Havalimanı'na ve İzmir'e giden 'e de bağlantı sağlamaktadır.
Proje dört ana kesimden oluşmaktadır. Otoyol güzergâhındaki tüneller Türkiye'nin en geniş tünelleridir.

Odayeri-Kurtköy arası

Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nü de kapsayan Odayeri-Kurtköy kesimi, 20 Nisan 2012 gününde Yap-İşlet-Devret modeli ile ihale edilmiş ve ihaleyi IC İçtaş - Astaldi Ortak Girişim Grubu kazanmıştır. İnşaatı 2013 yılında başlayan otoyolun 26 Ağustos 2016 tarihinde Odayeri-Paşaköy ve 4 Temmuz 2017 tarihinde Paşaköy-Kurtköy etapları trafiğe açılmıştır. Otoyolun bu kesimi 10 yıl 2 ay 20 günlük süre ile tarafından işletilecek ve Ulaştırma Bakanlığı'na bağlı Karayolları Genel Müdürlüğü'ne devredilecektir. Otoyol güzergâhında yaban hayvanları için ekolojik köprü yapılmıştır.

Kınalı-Odayeri arası

88 km uzunluğundaki Kınalı-Odayeri kesiminin 4 Mayıs 2016 tarihinde Yap-İşlet-Devret modeli ile yapılan ihalesini Kolin-Kalyon Ortak Girişim Grubu kazanmıştır. Otoyolun bu kesimi, inşaat süresi dâhil 7 yıl 9 ay 12 gün sonra Karayolları Genel Müdürlüğü'ne devredilecektir.

Kurtköy-Akyazı arası

169 km uzunluğundaki Kurtköy-Akyazı kesiminin 4 Mayıs 2016 tarihinde Yap-İşlet-Devret modeli ile yapılan ihalesini Limak-Cengiz İnşaat Ortak Girişim Grubu kazanmıştır. Otoyolun bu kesimi, inşaat süresi dahil 6 yıl 9 ay 12 gün sonra Karayolları Genel Müdürlüğü'ne devredilecektir.[5][6] Otoyolun altıncı ve son kesimi olan TEM-İzmit-1 kavşağı ile Akyazı arasındaki bölüm 20 Aralık 2020'de trafiğe açıldı.

Başakşehir-Nakkaş arası

45 km uzunluğundaki Başekşehir-Nakkaş kesiminin 30 Haziran 2020 tarihinde Yap-İşlet-Devret modeli ile yapılan ihalesini REC-Rönesans İnşaat Ortak Girişim Grubu kazanmıştır. Otoyolun bu kesimi, inşaat süresi dahil 20 yıl sonra Karayolları Genel Müdürlüğü'ne devredilecektir. Otoyol güzergahında bulunan Sazlıdere Barajı geçişi için köprü inşaatına 26 Haziran 2021 tarihinde temel atılmıştır.