Ticaret Bakanlığı’ndan LGBTİ+’lara sansür: H&M’e reklam durdurma cezası
Üyeleri arasında Türkiye Barolar Birliği, Türk Eczacılar Birliği, Türk Tabipler Birliği gibi kurumların temsilcilerinin de olduğu Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu, H&M giyim firmasının “Seçilmiş Aile” reklamını durdurma cezası verdi. KaosGL'den Yıldız Tar'ın haberine göre, 2020 yılı Kasım ayında, LGBTİ+ varoluşunu sembolize eden gökkuşağı renklerini içeren ürünlerin 18+ ibaresi satılması şartı getiren Kurul; yeni kararında ayrımcı tutumunu sürdürdü.
Kurulun 5 Temmuz 2022 tarihli toplantısında alınan kararın gerekçesinde şu ayrımcı ifadeler yer aldı:
“Yapılan incelemeler sonucunda, gerek Anayasamız gerekse de uluslararası anlaşmalarla ve yasal düzenlemelerle teminat altına alınan çocukların yararının korunması ilkesi doğrultusunda haber tanıtımı veya bir ticari ürüne ilişkin reklam gibi medya faaliyetlerinde çocukların duygularının ve masumiyetlerinin korunması, onlara zarar verecek her türlü etkiden sakınarak yayın yapılmasının gerekliliğinden hareketle,
“Çocuklara yönelik ürünlerin de reklam ve satışının yapıldığı e-ticaret sitesinde cinsellik ve erotizm içeren, tüm cinsel yönelimlere yönelik ifade ve görüntülerin çocukların korunması amacıyla "18+" ibaresine yer verilerek sunulması gerektiği, ancak söz konusu reklamlarda “LGBTQIA+” ibarelerine yer verilmesine rağmen herhangi bir uyarıya yer verilmeden satışa sunulduğu, dolayısıyla bu durumun çocukların ve gençlerin zihinsel, ahlaki, psikolojik ve toplumsal gelişim özelliklerini olumsuz yönde etkilediği, kültürel ve ahlaki sosyal davranışları bozmaya, değiştirmeye yönelik olduğu değerlendirilmiş olup…”
Kurulun sansür tarihi
Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu, 11 Kasım 2020’de aldığı kararla e-ticaret sitelerinde “LGBT ve gökkuşağı temalı ürünlere” +18 uyarısı koyulması şartı getirdi. "LGBT", "Love is Love" (Aşk aşktır), "Pride" (Onur), “Peace” (Barış), "LGBT Power" (LGBT Gücü), "Equality” (Eşitlik), Bisexual (Biseksüel), Freedom (Özgürlük), Lesbian (Lezbiyen), Gay (Gey) yazan ürünler ve gökkuşağı temalı ürünlerin e-ticaret sitelerindeki reklamlarına durdurma cezası verdi. Ceza getirilen ürünler plaj havlusu, kupa bardak, tişört ve telefon kılıfları.
Kurul bu ayrımcı uygulamasını “İnceleme konusu ürün ve tanıtımların "+18" yaş uyarısına yer verilmeden satışa sunulduğu, bu durumun çocukların ve gençlerin zihinsel, ahlaki, psikolojik ve toplumsal gelişim özelliklerini olumsuz yönde etkilediği, kültürel ve ahlaki sosyal davranışları bozmaya, değiştirmeye yönelik olduğu” ifadeleriyle gerekçelendirdi.
Gerekçeli karar LGBTİ+’lara sansürü ortaya koyuyor
Kaos GL tarafından 15 Aralık 2020’de bakanlığa yapılan bilgi edinme başvurusuna yanıt da geldi. Kaos GL’nin talebi üzerine bakanlık gerekçeli kararı paylaştı. Gerekçeli kararda yer alan ifadeler reklamlarda “LGBT” ifadelerine yer verilmesinin kendisinin +18 ibaresi konulmasını gerektirdiği yazıyor. Gerekçeli karar, LGBTİ+’lara sansürü bir kez daha ortaya koydu. Gerekçeli kararın ilgili bölümü şöyle:
“İnceleme konusu ürün ve tanıtımlarda cinsellik ve erotizm içeren tüm cinsel yönelimlere yönelik ürünlerin çocukların korunması amacıyla “18+” ibaresine yer verilerek satışa sunulması gerektiği, ancak söz konusu reklamlarda “lgbt” ibarelerine yer verilmesine rağmen herhangi bir uyarıya yer verilmeden satışa sunulduğu, dolayısıyla bu durumun çocukların ve gençlerin zihinsel, ahlaki, psikolojik ve toplumsal gelişim özelliklerini olumsuz yönde etkilediği, kültürel ve ahlaki sosyal davranışları bozmaya, değiştirmeye yönelik olduğu…”
Bakanlık: Karar oybirliğiyle alındı
Bakanlığın Reklam Kurulu’nda Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Türk Tabipleri Birliği, Türkiye Barolar Birliği, Türk Diş Hekimleri Birliği, Türk Eczacılar Birliği ve Yükseköğretim Kurulu’ndan temsilciler de yer alıyor.
Ticaret Bakanlığı, kararları duyurduğu basın bülteninde bu kararların oybirliğiyle alındığını belirtti. Bakanlığın verdiği bilgilere göre kararların altında Türk Tabipleri Birliği, Türkiye Barolar Birliği, Türk Diş Hekimleri Birliği ve Türk Eczacılar Birliği’nin de imzası var.
TTB, eleştirilerin ardından 30 Mart’ta bir açıklama yaptı. TTB, açıklamasında “tüm cinsel yönelimlere yönelik” ifadesi kullanılarak herhangi bir ayrımcılığa mahal verilmemesi sağlanmaya çalışıldığını, cinsellik ve erotizmin varlığı ve yokluğuna göre “18+” değerlendirmesi yapıldığını, bu konuda da herhangi bir ayrım üzerinden değerlendirme yapmanın mümkün olmadığını” öne sürdü.
TTB açıklamasında, “Alınan karar doğrultusunda bu ürünlerin cinsellik ve erotizm içermeyenlerinin reklam ve tanıtımına ilişkin bir sorun bulunmadığı, bu ürünlerin “18+” olarak tanıtım yapmasının gerekli olmadığı açıktır. Kararın gökkuşağı kullanımının yasaklanması şeklinde değerlendirilmesi üzüntü vericidir ve birliğimiz yaklaşımı ile de bağdaşmamaktadır” dese de hem Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili İbrahim Kaboğlu’nun soru önergesine verilen yanıtta hem de Kaos GL’nin bilgi edinme başvurusuna verilen yanıtta açıkça “reklamlarda “lgbt” ibarelerine yer verilmesine rağmen herhangi bir uyarıya yer verilmeden satışa sunulduğu” ifadeleri yer alıyor.
'Bizlerin bu konuda daha deneyimli olması gerekiyordu'
TTB’nin de üyesi olduğu Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu’nun LGBTİ+ sansürünü 30 Mayıs 2021’de TTB Başkanı Şebnem Korur Fincancı, kararın oybirliğiyle alındığını kabul ederken, “Bu tür hataların yapılmaması, yapıldığında da bir daha olmaması için neler yapabileceğimizi değerlendirmek gerekiyor” dedi ve ekledi:
“Bu kararın tamamı okunduğunda, yaklaşım değerlendirildiğinde önceden planladıkları ortaya çıkıyor. Sonuçta insanların cinsel yönelimlerini, cinsiyet kimliklerini poşete sokma kararı almışlar. Hatta bunları cezalandırma kararı da almışlar. Sonuçta bizim açımızdan bu o dönem çok fark edilmemiş gibi duruyor. Deneyim olmayınca bir de bu konuda… Gerçekten bizlerin de bu konuda daha deneyimli olması gerekiyordu.”
Mersin Onur Haftası da yasaklandı!
