Ermeni Patrikhanesi’nde 200 yıl sonra bir ilk: Tövbe etmeyince aforoz edildi

Ermeni Patrikhanesi dün sosyal medya hesabından, Patrik Sahak Maşalyan başkanlığında 12 Aralık 2022’de toplanan Ruhani Meclis’in, Patrik ve din insanları hakkında asılsız iddialarda bulunduğu iddia edilen Levon Gagaçyan’ı kiliseden aforoz ettiğini duyurdu.

‘Tövbe et dedik, etmedi’

Duyuruda özetle şöyle denildi:

“Levon Gagaçyan isimli şahsın, sosyal medya varlıkları üzerinden düzenli olarak dile getirdiği asılsız iddialara bir son vermesi, Patrik Hazretleri başta olmak üzere kilisemiz saygın din adamlarına karşı takındığı tavırdan vazgeçmesi ve tövbe etmesi için bir haftalık süre tanınmıştı. Yeni bir yıla başlamanın verdiği tazelenme hissi ve Noel sezonunun bereketi, Rab İsa Mesih’in doğumundaki mükemmel derin gizemin yüreğinde yer bularak, doğru yolu seçeceğine dair ümitlerimizi sürdürdüğümüz için verilen sürenin bitmesine rağmen kendise ek süre tanındı. Ama geçen zaman zarfında, tövbe edip esenlik içinde bir tavır sergilemek şöyle dursun, doğru yoldan tamamen saptığı tespit edildi. 14 Ocak itibarıyla Ermeni Resuli Kilisesi ile ilişiğinin kesildiği kamuoyuna duyurulur.”

‘200 yıl sonra bir ilk’

Cemaat üyeleri sosyal medyadan paylaşılan kararın altına, Patrikhane’yi haklı bulan yorumlar yaptı. Yorum yapanlardan biri de aforoz edilen Levon Gagaçyan oldu. Gagaçyan, yorumunda “Entrikayla koltuğa oturduğunuz, büyük yasımızı çiğnediğiniz halde devlet onayladığı için hepimizin Patriğisiniz ama geleneklerimizi hiçe sayan, ritüellerimizi bozan, hiyerarşik disiplini yıkılan din adamları cuntasını kabul etmedim. ‘Türkiye’de Ermenilere baskı yapılıyor’ demenize herkes duyarsız kalsa da ben kalamıyorum. Benim tenkitlerimi saldırı zannediyorsunuz ama bunların hepsi özeleştiridir. Kiliseye değil, şahıslara yöneliktir. Yaklaşık 150-200 senedir kilisemiz kimseyi aforoz etmedi. Konuştuğum onlarca kişi bile bu aforoz konusunda Patriğin sorumsuzca hareket ettiğini söylediler” diye yazdı.

Gagaçyan: patriğin böyle bir hakkı yok

Aforoz edilen Levon Gagaçyan, Hürriyet’ten Ali Rıza Akbulut'a yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“90’lı yılların sonundan beri kilise ile olan temaslarımı sürdürüyorum. İçimizde bazı misyonerler var, yanlış uygulamalar yapıyorlar ve bizi yanlış tanıtıyorlar. Ben onların karşısındayım. Sosyal medyadan da eleştiriyorum. Bir süre önce Patrik beni çağırdı ve aramızdaki sorunları konuştuk. Yazılarımı silmem ve sorunları direkt kendisine iletmem karşılığında anlaştık. Hatta konuşmadan sonra beraber Yemek yedik. Aforoz kararını okuduğumda çok şaşırdım. Türkiye’deki Patrikliğin bunu yapmaya hakkı yok. Benim derdim kiliseyle değil şahıslarla. Bana gönderdikleri belgenin altında imzası bulunanlardan davacı olacağım.”

‘Ruhani kurulun yetkisi var’

İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Ramazan Erhan Güllü kararı şöyle yorumladı:

“Patriğin ve ruhani kurulun kendilerine yönelik suçlamaların, kilisenin kurumsal kimliğine zarar verdiğini düşündüklerinde böyle bir karar alma hakları var. Geçmişte bu şekilde alınmış ve sonradan iptal edilmiş kararlar bulunmakta. Tamamen kilisenin dini sorumluluğunda olan bir konu olduğu için haklılığı veya haksızlığı konusunda bir şey söylememiz mümkün değil.”

Aforoz nedir?

Aforoz kişiyi ya da kişileri dini bir topluluğa mensubiyetten mahrum etme-çıkarma anlamında kullanılan dini bir kınama şekli. Türkçe’ye Yunanca’dan geçen kelime tam olarak “herhangi bir kimseyi iletişimin, toplumun dışına çıkarma” anlamına geliyor. Bazı dinlerde, aforoz grup ya da bir üyenin manevi kınamasını da içeriyor. Ayrıca bazı durumlarda aforozdan sonra dini toplumun norm ve kurallarına ya da suça uygun olarak sürgün, soyutlama ve utandırmadan oluşan kınama ve yaptırımlar ortaya çıkıyor. Aforoz geri dönülmez bir karar değil, kişinin yanlışından dönmesi, tövbe etmesi ve affedilmesiyle kaldırılabiliyor.