Merkez Bankası, 31 Mart'taki yerel seçimler öncesi en kritik toplantısını bu hafta perşembe günü gerçekleştirecek. Şubat toplantısında politika faizinin yeterli sıkılık seviyesinde olduğunu vurgulayan Merkez Bankası, yerli ve yabancıların yoğun döviz talebi, azalan rezervler, istenenden fazla kredi ve kredi kartı büyümeleri ile kontrolsüz iç talep konularıyla karşı karşıya.

DAHA GÜÇLÜ BİR ADIM GELEBİLİR

Ekonomim'de Şebnem Turhan'ın aktardığı habere göre, Son haftalarda üst üste miktarsal sıkılaştırma adımları atan Merkez Bankası’ndan yabancı yatırımcılar mart toplantısı için faiz artırımı beklentilerini dile getirmeye başladı. Yerli ekonomistler, en az 500 baz puanlık bir faiz artışının gerekli olduğunu vurgularken, bazı ekonomistler ise martta olmasa bile nisanda politika faizinin yüzde 60 ve üzerine çekilebileceğini ifade etti. Ayrıca, seçim öncesi faiz artışı yerine güçlü bir sözlü yönlendirmenin de olası olduğunu belirten bazı ekonomistler bulunuyor.

ÜST ÜSTE BİRÇOK HAMLE YAPILDI

Merkez Bankası’ndan geçen aydan bu yana TL mevduat faizleri, krediler, döviz işlemleri ve kredi kartlarına yönelik hamleler gelmeye devam ediyor. Öncelikle yetersiz bulduğu TL mevduat faizlerinin yukarı yönlü ivmelenmesi için TL mevduat için bankaların tuttukları zorunlu karşılık miktarlarına faiz vermeye başlayacağını ilan eden Merkez Bankası, döviz işlemlerinin artması karşısında ise sözlü uyarıda bulundu. Kredi büyümesi dikkat çekici boyuna gelince ihtiyaç ve ticari kredi büyüme sınırlarını daha da sıkılaştıran Merkez Bankası’nın yanı sıra bankalara yine sözlü talimatla kredi kartından nakit çekimlere ise 3 taksit ve kart limitinin yüzde 25’i sınırlaması getirildi.

Bankacılık sektörü kaynaklarına göre, ihtiyaç ve ticari kredi faizlerinin yükseltilmesi yönünde bir yönlendirme yapıldı. Ticari kredi faizlerinin neredeyse yüzde 65'in üzerine çıktığı belirtilirken, bazı bankalarda ticari kredi limitlerinin 100 bin lira ile sınırlandırıldığı ifade edildi.

"YILLIK BİLEŞİK FAİZ YÜZDE 112'YE KADAR YÜKSELDİ!"

Sonrasında, TL likiditesini sıkılaştırmak ve mevduat faizlerini yükseltmek amacıyla zorunlu karşılık tesisine bloke uygulamasını başlatan Merkez Bankası, geçen hafta kredi kartlarından ve kredili mevduat hesaplarından nakit çekim faizlerini artırdı. Ayrıca, gerçek ve tüzel kişiler için TL payı hedeflerini güncelledi; önceden tüzel kişiler için aylık TL mevduat artış hedefi bulunmuyordu.

Yeni düzenlemeyle, ihtiyaç kredi faizlerine göre düşük kalan kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarından nakit çekim faiz oranlarını yüzde 4,42'den yüzde 5'e yükselten Merkez Bankası'nın adımıyla, bu hesapları kullananların ödeyeceği yıllık bileşik faiz yüzde 112'ye kadar arttı. Kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarından nakit çekim faizleri, kasım ayından bu yana politika faizi artışından etkilenmiyordu. Ayrıca, gecikme faiz oranları da yüzde 4,72'den yüzde 5,30'a yükseltildi.

YABANCI KAYNAKLAR, 2.5-5 PUANLIK BİR FAİZ ARTIŞI BEKLENTİSİNİ PAYLAŞTI

Yabancı yatırımcının da Merkez Bankası’nın bu haftaki Para Politikası Kurulu toplantısına yönelik beklentileri değişti. Goldman Sach Merkez Bankası'nın sermaye çıkışlarını önleyebilmek için perşembe günkü toplantıdan 250 baz puan faiz artışı beklediğini açıklarken, Deutsche Bank ise 500 baz puanlık artış gelebileceğine işaret etti.

Gedik Yatırım Baş Ekonomisti Serkan Gönençler, son kredi kartı faiz artışının aynı zamanda ek bir faiz artışı ihtiyacını da ortaya koyduğunu belirterek, "Bu nedenle, faiz artışının gecikmeden hayata geçirilmesinin beklentileri yönetmek adına daha faydalı olacağını düşünüyorum. TCMB'nin ise enflasyonu biraz daha izlemek amacıyla faiz artışını nisan ya da mayısa kadar ertelemek isteyebileceğini düşünüyorum. Ancak, mart ayında bir faiz artışının da sürpriz olmayabileceğini düşünüyorum" dedi.

‘GÜÇLÜ BİR FAİZ ARTIŞI İHTİYACI AÇIK’

Bilgi veren başka bir ekonomist de, Merkez Bankası'nın sıkılaştırma politikalarının enflasyonla mücadele için uzun vadeli faiz beklentilerini değiştirecek kalıcı önlemin faiz artışı olduğunu vurgulayarak, yapılan makroihtiyati önlemlerin kısa vadeli likidite ihtiyacını düzenlediğini ancak enflasyonla mücadele için yeterli olmadığını belirtti. Bu tür sıkılaştırmanın enflasyon beklentilerini değiştirmeye yetmediğini ve uzun vadeli faiz beklentilerinin değişmesi gerektiğini söyledi.

Ekonomist, Merkez Bankası'nın önlemlerinin yetersiz olduğunu ve faiz artışı yapması gerektiğini belirterek, sene sonuna kadar enflasyonun yüzde 40'ın altına düşme olasılığının bulunmadığını ve mayıstan sonra yıl sonuna kadar ortalama yüzde 60 enflasyonun devam edeceğini dile getirdi. Bu haftaki toplantıda 500 baz puanlık bir faiz artışının yapılmasının mümkün olabileceğini ancak yeterli olmayacağını vurgulayan ekonomist, gerçekten etkili bir enflasyonla mücadele için politika faizinin en az yüzde 60'a çıkarılması gerektiğine dikkat çekti.

Bir yabancı banka analisti, Londra piyasalarında Merkez Bankası Başkanı Yardımcısı Cevdet Akçay'a yönelik artan soru işaretlerine dikkat çekti. Analist, Merkez Bankası'nın hamlelerinin Akçay'ın son enflasyon raporu toplantısında yaptığı konuşmada bağlantıların kopmuş olduğunu eleştirdiği, önceki dönemlerde yapılan uygulamalar olduğunu vurgulayarak, bu durumun yabancı yatırımcılar nezdinde büyük soru işaretleri yarattığını belirtti.

"KREDİ KARTINDAN NAKİT ÇEKİMLER %103,3 ARTTI!"

Yerli ve yabancı ekonomistlerin mart toplantısı için değişen beklentileri ile Merkez Bankası’nın tüm bu hamlelerinin ardındaki rakamlar dikkat çekici. Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre ocak ayı itibariyle kredi kartından nakit çekim adedi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 14,7 artarak 23 milyon 661 bin 409 adete, tutarı ise yüzde 103,3 artışla 116 milyar 148.0 milyon liraya yükseldi. Kredi kartı işlemlerinin yüzde 13'e yakın bölümünü kredi kartından nakit çekim oluşturdu.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun haftalık verilerine göre, 8 Mart itibariyle bireysel kredili mevduat hesaplarının kullanımı bir yılda yüzde 59,4 artarak 187,7 milyar liraya yükseldi. Aynı dönemde kurumsal kredili mevduat hesabı kullanımı ise yüzde 28 artarak 103,2 milyar liraya ulaştı.

Bir diğer dikkat çekici veri, bireysel kredi kartı kullanımında ortaya çıktı. BDDK'nın haftalık verilerine göre, 8 Mart itibariyle bireysel kredi kartı kullanımı bir yılda yüzde 154 artarak 1 trilyon 319,7 milyar liraya yükseldi. Aynı dönemde kurumsal kredi kartı kullanımı da yüzde 87 artış göstererek 459.1 milyar liraya ulaştı.

TİCARİ VE TÜKETİCİ KREDİ BÜYÜMESİ DURDURULAMIYOR

Merkez Bankası verilerine göre, ticari ve tüketici kredi büyümeleri, 13 haftalık yıllıklandırılmış ve kur etkisinden arındırılmış olarak değerlendirildiğinde, hız kazanma eğiliminde.

8 Mart itibariyle toplam kredi büyümesi, sektörde 13 haftalık yıllıklandırılmış ve kur etkisinden arındırılmış olarak yüzde 35,21'e yükseldi. Bu büyüme oranı, mart başına kadar yüzde 30'un altında seyrediyordu. Kamu bankalarında toplam kredi büyümesi yüzde 19,82'ye, özel bankalarda ise yüzde 51,16'ya ulaştı.

Kamu bankalarında, aylarca negatif alanda seyreden tüketici kredi büyümesi, 8 Mart itibariyle yüzde 4,32'ye yükseldi. Ticari kredilerde ise kamu bankalarında 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış büyüme yüzde 14,73 oldu; şubat sonunda bu oran yüzde 10 civarındaydı. Özel bankalarda ise 13 haftalık yıllıklandırılmış tüketici kredi büyümesi yüzde 53,34 olarak gerçekleşirken, şubat sonundaki seviye yüzde 48,7 idi. Özel bankalarda 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış ticari kredi büyümesi ise yüzde 33,7 olarak kaydedildi; bu, şubat sonundaki yüzde 24,8 seviyesinin oldukça üzerinde.