Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) dün bankalara uygulamaları ile ilgili yazı göndererek 4 konuda uyarıda bulunması şaşkınlıkla karşılandı. Başkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Babuşcu TCMB’nin asli görevinin enflasyonu düşürmek olduğuna dikkat çekerek, “TCMB bu ayarıyla sizi yakından takip ediyor ve uyarıyorum mesajı veriyor. Bundan sonraki adım uyarılara uymayan bankalara ceza kesmek olabilir ama bu uyarıları yapmak TCMB’nin değil, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) görevi. BDDK nerede? Kurumların bu şekilde birbirlerinin görev alanlarına müdahale etmesi ekonomide ciddi çatlaklara neden olabilir” dedi.

‘Yüksek mevduat faizinin önünü kesmek istedi’

Bankacılık uzmanı ve ekonomist Erol Taşdelen ise kredi komisyon oranlarını belirleme yetkisinin TCMB’de olduğunu belirterek, politika faizi yüzde 10 olduğu halde yüzde 29’a kadar yükselen mevduat faizlerinin kurumu rahatsız etmiş olabileceğini söyledi: Taşdelen, şöyle konuştu:
“26-27-28 Ekim’de Akbank 3 günlük kampanyayla TL mevduat faizini yüzde 29’a çıkarmıştı. TCMB bu tip ani mevduat faiz artışının ‘domino etkisi’ yapıp piyasayı bozmaması için uyarı yapmak zorunda kaldı. Zira bankalar her ay uygulayacakları en yüksek mevduat ve kredi faiz oranlarını TCMB’ye bildiriyor. TCMB uyarısı ile bu ani ve anormal mevduat faiz artış davranışların önünü kesmeyi hedefledi. Böyle bir dalga uygulanan ekonomi politikasının direkt çöküşü anlamına geliyor.”

Bankalarla gerginlik artıyor mu?

Uyarının zamanlaması da manidar. Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran dün sabah Finansın Geleceği Zirvesi’nde yaptığı konuşmada bankaları kredilerle ve kur korumalı mevduatla ilgili olarak uzun dönemli tahvil alımına makro ihtiyati tedbirlerin bir an evvel kaldırılması ya da gevşetilmesini istedi. Aran, “Kredi fiyatı ucuzlamasına rağmen krediye erişim zorlaşıyorsa bunun kimseye bir faydası yoktur” açıklamasında bulundu. TCMB’nin bankalara uyarı yazısının öğleden sonra gitmesinin, bankaları üzeri kapalı şekilde uyarma amacı taşıdığı da ihtimaller arasında gösteriliyor.

Nebati ile arasının bozuk olmasının intikamı mı?

Kulislerde TCMB’nin bu uyarıları yapmasında Başkan Şahap Kavcıoğlu ile Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati’nin arasının açık olmasının da rolü olabileceği iddiaları konuşuluyor. Kısa süre önce ABD’de gerçekleşen IMF ve Dünya Bankası’nın yıllık toplantılarına Nebati yalnız katılmayı tercih etti. Oysa daha önceki yıllarda maliye bakanları bu toplantılara mutlaka TCMB başkanıyla birlikte katılırdı. Kavcıoğlu en sonuncusu 27 Ekim’de yapılan Finansal İstikrar Komitesi toplantılarına da katılmazken, banka genel müdürleriyle 24 Ekim’de yapılan toplantı da sadece Nebati’nin bulunması dikkat çekmişti

TCMB’nin 4 uyarısı

TCMB, dün bankalara uygulamaları ile ilgili gönderdiği yazıda şu 4 konuda uyarıda bulunmuştu:
1. Kredi kullanan müşterilerin elde ettikleri fonları kur korumalı mevduatta değerlendirilmesine izin verilmesi
2. Kredi kullanan müşterilere kredi konusu fonların bir kısmının veya tamamının bir süre vadesiz mevduat olarak değerlendirilmesi yükümlülüğü getirilmesi
3. TL mevduat kaynaklı yükümlülüklerden kaçınmak için piyasa mevduat faizlerinin çok üzerinde oranlar ile TL mevduat toplanması
4. Yurt dışı yerleşik bankalar ile off saatlerde yüksek tutarlı döviz alım satım işlemleri gerçekleştirilmesine devam edilmesi.