Kerim Rota Merkez ve Hazine arasında yaşananları anlattı

Hazine ve Maliye Bakanlığı 10 Ocak Pazartesi günü 12 ay ve 5 yıl vadeli tahvil ihalesi gerçekleştirdi. Hazine 12 ay vadeli kuponsuz devlet tahvilinin ihracında 1,42 milyar TL borçlanırken, bileşik faiz yüzde 23,76 oldu. 5 yıl vadeli tahvil ihalesinde borçlanma 1,03 milyar TL olurken, bileşik faiz yüzde 26,34 oldu.

Hazine ve Maliye Bakanlığı iki tahvil öncesi kamu ve piyasa yapıcılara toplam 4,5 milyar lira satış gerçekleştirdi.

Yeni Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de her fırsatta faiz artışlarının gündem dışı olduğunu söylese de, başında olduğu Hazine'nin borçlanma faizleri her geçen gün artıyor.

Kerim Rota

Merkez faizi 500 baz puan indirirken Hazine 900 baz puan yükseltti

Yapılan son iki tahvili halktv.com.tr'ye değerlendiren Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı, ekonomist Kerim Rota "Merkez Bankası Eylül ayından başlayarak politika faizinde indirime gitmeye başladı. Merkez'in 500 baz puanlık faiz indiriminden sonra Hazine’nin 5 yıl vadeli borçlanma faizini, 4 ayda yüzde 17’lerden yüzde 26’lara çıkararak yaklaşık 900 baz puanlık sert sıçrama kaydetti. Yani 1 milyarlık borçlanma yapıldığında ana faizin üstüne 90 milyon lira ek faiz verilecek. Bu durum önümüzdeki ayların ihalelerine de yansıyacak. Bu akıl kari bir iş değil" diyerek uyardı.

Bankaların vatandaş yerine Hazine'ye kredi vermesi daha karlı

"Normalde bir merkez bankası faiz indirimi yaptığında orta ve uzun vadeli faizlerin de onu takip etmesi gerekir. Ancak burada yanlış bir adımla enflasyon beklentilerinin bozulduğu ve TCMB’nin itibarı olmadığı için orta ve uzun vadeli faizlerin tam ters yönde hareket ettiğini" belirten Kerim Rota "Bu durumda bankaların vatandaşa ve ya işletme sahiplerine kredi vermektense Hazine'ye kredi vermeyi tercih ettiğini" ifade etti. Rota, "TCMB'den yüzde 15 faiz oranı ile kısa vadeli borçlanan bankalar için Hazine'ye yüzde 26,36 faizle borç vermenin kârlı olduğunu ancak orta ve uzun vadede büyük risk alındığını ve ciddi zarar olasılığının da olduğunu" dile getirmişti.

Orta ve uzun vadeli faizlerin yüksek olmasının TCMB'nin kısa vadeli faizlerinin de ileride yükselebileceğine işaret ettiğini belirten Rota, "5 yıllık tahvilde faiz yıl sonunda yüzde 26'ya gelmişti. Bu durum Hazine'nin boçlanmasına henüz yansımamıştı. Bugün gerçekleştirilen ihale ile yüzde 26 faizden borçlanma gerçekleştirildi. Enflasyon arttıkça bankaların elindeki enflasyona endeksli tahvillerin getirilerinin de arttığını ve bankaların bu yolla kârlılıklarını artırabildiğini" de ifade etti.

Erdoğan ve Nebati ne demişti?

Faizle ilgili açıklamalar yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Neymiş efendim? Faizleri düşürüyormuşuz. Benden başka bir şey beklemeyin. Bir Müslüman olarak naslar neyi gerektiriyorsa onu yapmaya devam edeceğim. Hüküm bu” demişti.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, faiz artırımına gidilmeyeceğini belirterek, "Göreceksiniz. Çok hızlı bir şekilde düzelecek ekonomi. Yeter ki bize güvenilsin. Bankacılara 'Güvenin, inanının bize' dedim. Faiz artırmayacağız. Bu işi faiz artırmadan da yapabildiğimizi göreceksiniz" dedi.

Merkez faizi düşürünce kredi faizleri de yükselmişti

TCMB'nin faiz indirimleri, tüm kredi türlerinde faizlerde düşüş değil artış getirdi. TCMB verilerine göre, 17 Eylül'de yüzde 23,10 olan ortalama ihtiyaç kredisi faizi, 31 Aralık haftasında yüzde 29,55'e yükseldi.

17 Eylül'de yüzde 21,28 olan ortalama taşıt kredisi faizi de 31 Aralık'ta 26,24 oldu.

Bu dönemde ortalama konut kredisi faizi, kamu bankalarının ucuz kredi kampanyalarına rağmen yüzde 17,89'dan yüzde 17,48'ye kadar gerileyebildi.

Ortalama ticari kredi faizleri bu dönemde yüzde 20,47'den yüzde 24,37'ye yükseldi.

TCMB verileri ortalama oranları yansıtırken, birçok kişi ve işletme, bankalarda yüzde 40’larda faiz oranlarıyla karşılaşıyor.

Hazine faizi yükseltmeye devam ediyor

Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz indirimlerine başladığı 23 Eylül 2021 tarihi öncesinde yapılan 7 Eylül tarihli Hazine ihalesinde 5 yıl vadeli tahvilde bileşik faiz yüzde 17,67 olmuştu.

TCMB’nin faiz indirimlerine paralel olarak döviz kurları ve enflasyon hızla artarken, Hazine’nin borçlanma maliyetleri de hızla yükseldi.

Hazine’nin 5 yıllık tahvil ihalelerinde 5 Ekim’de yüzde 18,94 olan bileşik faiz, 9 Kasım’da yüzde 19,44’e, 7 Aralık’ta yüzde 22,7’ye yükselmişti. Bugünkü oran ise yüzde 26,34 yeni zirveyi gördü.

Kur krizinin yaşandığı 2018 yılında bile 5 yıl vadeli Hazine tahvili ihalesinde bileşik faiz en fazla yüzde 22,10 olmuştu.

Cari denge 3 ay sonra açık verdi

Ekonominin zirvesinde soğukluk mu var?

IMF'den gelişen ülkelere Fed uyarısı: Türbülansa hazırlıklı olun