Bütçe fazlası bunu gösterdi: Halktan aldı, 'Hazine’sine kattı

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, merkezi yönetim bütçesi mayıs ayında 144 milyar TL ile fazla verdi. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda bu başarıyı kendisine mal ederek, Türkiye’nin bu yıl kamu maliyesinde birçok ülkeden önemli ölçüde daha iyi performans sergilediğini söyledi. Nebati, “Bütçe gelirlerindeki olumlu performansın harcamalardaki ihtiyatlı duruşla desteklenmesi sonucunda merkezi yönetim bütçesi mali disiplinin önemli bir göstergesi olan faiz dışı fazla vererek ciddi bir mali alan oluşturmuştur” dedi. Ancak bu rekor fazla Nebati’nin iddia ettiği gibi harcamalardaki ihtiyatlı duruşla veya mali disiplinle gerçekleşmedi. Bütçe fazlasında vergi gelirlerindeki artışın rolü büyük oldu. Mayıs ayı vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 213.9 oranında artarak 289 milyar 718 milyon TL’ye çıktı.

Devletin vergi feragati değil, vatandaşın vergi fedakarlığı var

Vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl, yılın ilk 5 ayında 84 milyon vatandaş olarak 881 milyar 115 milyon lira vergi ödediğimizi belirterek, “Böylece yılın ilk 5 ayında hedefin yüzde 70’ini karşılamış olduk. Bu projeksiyon ile devam edilirse yılın sonunda yine vatandaş üzerine düşeni fazlasıyla yaparak bütçe hedefinden fazla vergi ödemiş olacaktır, sıra kamudadır. Geldiğimiz noktada bu anlamda devletin vergi feragatinden değil vatandaşın vergi fedakarlığından bahsetmek gerekir” dedi. Bingöl, sözlerini şöyle sürdürdü:

Enflasyonun itirafı gibi

“Hem 144 milyar lira bütçe fazlası hem de 161.9 milyar lira faiz dışı fazla verilen bu olumlu tablonun iyi bir fırsat olarak değerlendirilip kullanılması umudumuzdur. Vatandaşın vergileri ile açtığı bu alanı kamuda tasarruf yaparak yıl sonuna kadar aynı şekilde götürebilmek ve mali disiplinden taviz vermemek en temel amaç olmalıdır. Çünkü temmuz ayında memur ve emekli maaş ayarlamaları ile bütçedeki enflasyon artışına dayalı olarak artacak olan bazı gider kalemleri dikkate alındığında bu kısa süreli olumlu gelişmenin doğru ve etkin kullanılması gereği ortadadır. Gelirler kısmına baktığımızda, mayıs ayında, bir önceki yıl aynı aya göre vergi gelirlerindeki artış ise yüzde 213.9 olarak gerçekleşmiştir. 2021 yılında yaklaşık 986 bin kurumdan 177.9 milyar lira kurumlar vergisi tahsil edilirken 2022 yılının sadece mayıs ayında 151.9 milyar lira, ilk 5 ayda ise toplamda 259.3 milyar lira kurumlar vergisi tahsilatı yapılmıştır. Bu duruma sebep bir önceki yıl %22 olan kurumlar vergisi oranının %25 olması, bankaların yüksek kârlılığı ve kurumların, şirketlerin enflasyondan kaynaklı fiktif kârlılıklarıdır. Aslında bu da enflasyonun başka bir itirafı gibidir.”

Her 100 liralık verginin 62 lirası ÖTV ve KDV’den elde edildi

Yılın ilk 5 ayında 546.8 milyar liranın iki dolaylı vergiden yani Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi’nden (KDV) toplandığını vurgulayan Bingöl, şunları söyledi:

“İlk 5 aydaki 881.1 milyar liralık vergi tahsilatının 546.8 milyarı iki vergiden elde edilmiştir. Yani toplanan her 100 liralık verginin 62 lirası ÖTV ve KDV’den elde edilmiştir. Yani vergi kompozisyonumuzdaki dolaylı vergilere dayalı kolay ve zahmetsiz vergicilik anlayışı devam etmektedir. Sadece alkol ve tütün ürünlerinden toplanan ÖTV ise ilk 5 ayda 43.2 milyar liraya ulaşmıştır. Ancak bu ürünlerde mayıs ayında yapılan artışlar etkisini yüksek oranda önümüzdeki günlerde daha fazla gösterecektir. Vatandaş umudunu şansa bağlamaya devam etmektedir. 2004 yılında 279.9 milyon lira olan şans oyunları vergisi tahsilatı 2021 yılında %2076.3 artışla 6 milyar 91 milyon liraya ulaşmıştı. 2022 yılının ilk beş ayında ise hedefin %51’ine ulaşarak 3.5 milyar liralık şans oyunu vergisi tahsilatı yapılmıştır.”

Yoksuldan alınıp varsıla verildi

Ozan Bingöl, giderler kısmına bakıldığında, yılın ilk 5 ayında, bütçeden yani vergilerimizden ödenen faiz tutarının 121 milyar 876 milyon 193 bin lira olduğunu da vurgulayarak, “Buna ilk beş ayda ödenen 21 milyar 98 milyon 397 bin liralık kur korumalı mevduatı da (KKM) eklediğimizde bütçeye faiz ve örtülü faiz maliyetinin 142 milyar 974 milyon 590 bin lira olduğu aşikardır. Ayrıca mayıs sonu itibarıyla yılın ilk 5 ayında KKM ve katılma hesaplarına, bütçeden yani vergilerimizden ödenen toplam tutar 21 milyar 98 milyon 397 bin liradır. Bakın bu para dar gelirliye, asgari ücretliye, işçiye, emekçiye, emekliye, memura verilmemiştir. Bu para yoksuldan alınıp varsıla verilmiştir. Yine yılın ilk 5 ayında sadece Ziraat ve Halk Bankası’na ödenen görev zararı yeni adıyla görevlendirme gideri 6 milyar 831 milyon liradır. Unutmamak gerekir ki bu görev zararları da vatandaşın vergileri ile ödenmektedir ve her kuruşunda vatandaşın vergileri vardır" dedi.

Örtülü ödeneğe 5 ayda 1.76 milyar lira gitti

Cumhurbaşkanlığının eski adıyla örtülü ödenek yeni adıyla gizli hizmet giderleri bu yılın ocak ayında 57 milyon iken mayıs ayında 434,8 milyon lira olarak gerçekleştiğini vurgulayan Bingöl, ilk 5 ayda toplam örtülü ödenek harcamasının 1 milyar 763 milyon lira olduğunu belirtti. Bingöl, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Doğalgaz faturalarımızın önümüzdeki günlerde artma eğiliminde olacağı anlaşılmaktadır. Çünkü devlet doğalgazda sübvansiyonu görev zararı ile değil borç vererek sağlamak durumunda kalmıştır. Yılın ilk 5 ayında BOTAŞ’a verilen borç miktarı 66 milyar 360 milyon lira olmuştur. Aynı dönemde ödenen görev zararı ise sadece 5 milyar liradır. Yani her 400 liralık doğalgaz faturamızın 100 lirasını biz 300 lirasını Devletin karşıladığı söyleniyordu. Meğer bu karşılamanın büyük bir kısmı karşılıksız olarak görev zararı ile değil borç olarak veriliyormuş. Bu da önümüzdeki günlerde BOTAŞ’a verilen bu borcun geri istenmesi halinde doğalgazda artışların devam edeceğinin bir göstergesi olmaktadır. Yine yılın ilk 5 ayında tarımsal desteklemeye 10 milyar 130 milyon lira, hayvancılık desteklemesine 4 milyar 162 milyon lira harcanmıştır. Tarım ve hayvancılık için toplam 14,2 milyar lira harcanırken Kur Korumalı Mevduata katılıp para yatıranlara 21 milyar ödeme yapılmış ve elde edilmesi gereken stopaj gelirlerinden de vazgeçilmiştir. Aynı dönemde bina kiralaması için ise 7 milyar 309 milyon lira bütçeden yani vergilerimizden para harcanmıştır. Baskı ve cilt giderimiz ilk beş ayda 858 milyon 300 bin lira olurken, temsil ve tanıtma giderimiz ise 147 milyon 864 bin lira olmuştur. 2019 yılında yıllık maliyeti 500 milyon lirayı dahi bulmayan okul sütü projesinden sessiz sedasız vazgeçmiş ama baskıya, cilde, temsile, ağırlamaya ödenek ayırmaya devam etmeyi ihmal etmemişiz.”

TL faizinde balans bozuldu: Londra’da %38.36, Türkiye’de %19.78