Yüksek enflasyon ücretleri eritti, temmuzda ara zam şart: ‘12 Eylül dönemine döneriz’

Mayıs ayında ENAG’a göre yüzde 160.7, Türkiye İstatistik Kurumu’na göre ise yüzde 73.5’e yükselen enflasyon, çalışanların maaşlarındaki erimeyi hızlandırdı. Asgari ücretliler temmuz ayında maaşlarının artmasını beklerken, memur ve emekliler dışındaki özel sektör çalışanları da umudunu olası bir ara zamma bağladı. Ancak hükümet yetkililerinin yaptığı farklı açıklamalar nedeniyle temmuz ayında asgari ücrete zam yapılıp yapılmayacağı belirsizliğini koruyor.

Yaklaşık 10 milyon işçi asgari ücretle çalışıyor

DİSK-AR’ın raporuna göre, Türkiye’de asgari ücretin yüzde 20 fazlası ve altında ücret alan işçilerin sayısı 9.7 milyon. Tüm ücretli çalışanların yüzde 50’ye yakını bu kapsamda. Tüm ücretli çalışanların yüzde 64’ü ise (12.5 milyon işçi) asgari ücretin altı ile asgari ücretin 1.5 katı arasında ücret elde ediyor. Özel sektör işçilerinin yüzde 21.8’i asgari ücrete erişemiyor. Özel sektörde asgari ücret ve altında ücretle çalışanların oranı yüzde 44 ve asgari ücret civarında çalışanların oranı yüzde 69. 8.4 milyonu aşkın özel sektör işçisi de asgari ücretin yüzde 20’si ve altında ücretlerle çalışıyor.

Asgari ücretli bu yıl 21 bin lira kaybedecek

Yine DİSK-AR tarafından hazırlanan rapora göre, 2021 Aralık ayında yüzde 50.5’lik artışla 4 bin 253 TL olarak belirlenen net asgari ücret bu yıl enflasyon karşısında hızla eridi. 2022’nin ilk 5 ayı için asgari ücretin toplam alım gücü kaybı 5 bin 7 TL’yi buldu. Eğer temmuzda artırılmazsa asgari ücretlinin bu yılki kaybı en az 20 bin 726 TL olacak.

Reel brüt ücret 6 ayda yüzde 10 eridi

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, reel brüt ücretlerde bu yılın ilk 5 ayında yaklaşık yüzde 10 erime olduğuna dikkat çekerek, temmuzda başta asgari ücret olmak üzere özel sektörde ara zam yapılmasının şart olduğunu söyledi.

Başka ülkede olsa kıyamet kopardı

12 Eylül 1980’de sendikalar kapandığı için çalışanların gelirlerinde yüzde 25 kayıp olduğunu, durumun 1989’da ancak telafi edilebildiğini belirten Gürsel, “Eğer temmuzda asgari ücrete zam yapılmazsa dar gelirlilerin alım gücü iyice eriyecek. Enflasyon bu hızla giderse yılbaşına kadar maaşlarının üçte birini kaybedebilir düşük ücretliler. Eğer böyle bir durum başka ülkelerde olsaydı çoktan kıyamet kopmuştu” dedi.

Ücretliler milli gelirden pay almıyor

Gürsel, yılın ilk çeyreğinde açıklanan gayri safi yurtiçi (GSYH) rakamlarının ücretlilerin milli gelirden aldığı paydaki azalmayı bir kez daha gözler önüne serdiğine de dikkat çekerek, şunları söyledi:

“Ücretlilerin milli gelirden aldığı pay 2020 yılının son çeyreğinde yüzde 39.1’di. Ancak bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 31.5’e düştü. Sadece bu rakam bile ücretlilerin gelirlerindeki azalmayı gösteriyor. Böyle giderse çalışanlar zorunlu harcamalarını bile yapamaz hale gelecekler. Bu nedenle asgari ücretin mutlaka bölgelere göre düzenlenmesi gerekiyor. Çünkü bölgeler arasında temel ihtiyaç maddelerinin fiyatları arasında büyük fark var. Asgari ücretin bu yıl 4.250 liraya yükseltilmesi rahatlattı ancak enflasyon patlayınca başa geri döndük. BETAM’ın yaptığı bir araştırmaya göre, İstanbul’da fabrikalar asgari ücrete çalıştıracak mavi yakalı işçi bulamıyorlar çünkü bu para artık onlara yetmiyor.”