ABD'nin tartışma yaratan yeni Büyükelçisi Flake kimdir?
ABD başkanlık seçimlerinde oyların büyük çoğunluğunu alarak 20 Ocak 2021'de göreve başlayan ABD Başkanı Joe Biden, 2019 yılının Ağustos ayından beri Ankara'da görev yapan deneyimli diplomat David Satterfield'in yerine eski Cumhuriyetçi Arizona Senatörü Jeff Flake'i ABD'nin yeni Türkiye Büyükelçisi adayı gösterdiğini açıklamıştı.
16 Ekim'de Senato Dış İlişkiler Komisyonu, 26 Ekim'de de Senato Genel Kurulu'nda Flake'in büyükelçiliği, Cumhuriyetçi ve Demokrat üyeleri tarafından oybirliğiyle onaylanmıştı.
Eski senatör, yeni Büyükelçi Flake, 7 Aralık'ta düzenlenen törende ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris huzurunda yemin etmişti.
Dışişleri'nden diplomasi sözlüğü paylaşımı
Dışişleri Bakanlığı ise bugün Ankara'ya gelerek göreve başlaması beklenen Jeff Flake'in ülkeye varışından bir gün önce "Buyrultu Belgesi" paylaşımı yaptı. Bakanlığın resmi Twitter hesabından yapılan paylaşımda, "Ülkemizde göreve başlaması uygun bulunan Konsolosluk Şefleri için Bakanlığımızca Buyrultu Belgesi düzenlenmektedir" ifadeleri yer aldı.
#BuyrultuExequatur#DiplomasiESözlüğü pic.twitter.com/hNo4S6FgJO
— T.C. Dışişleri Bakanlığı (@TC_Disisleri) January 6, 2022
'Amerikan dış politikası partiler üstü olmalı'
Cumhuriyetçi olmasına rağmen 2020 başkanlık seçimlerinde Demokrat Partili Biden’ı destekleyen Flake, Ankara'da büyükelçilik görevine aday gösterilmesinden sonra yaptığı açıklamada, "Bu atamayla Biden yönetimi Amerikan dış politikası ve diplomasisinin en iyi geleneğini yeniden doğruluyor: Partizan politikaların iç mesele olarak kalması ve diğer ülkelerle ilişkilere karıştırılmaması gerektiği inancı. Amerikan dış politikası partiler üstü olabilir ve olmalı. Bu benim inancım ve aynı zamanda taahhüdüm" ifadelerini kullanmıştı.
Türkiye konulu toplantılarda zehir zemberek konuştu
Amerika Birleşik Devletleri'nde 29 Eylül tarihinde gerçekleşen ABD Senatosu'nun Dış İlişkiler Komitesi toplantısında Türkiye'ye ilişkin konular gündemdeydi. Toplantıda konuşan Ankara Büyükelçiliğine o zamanlarda yeni aday gösterilmiş Flake, S-400 alımı konusunda yaptırım sinyali verirken, 'soykırım' konusunda ise çark etmişti. Toplantıda başkanlık eden ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Bob Menendez ve Biden'ın Ankara Büyükelçiliğine aday gösterdiği eski Arizona Cumhuriyetçi Senatörü Jeff Flake, Türkiye'ye ilişkin yeni yaptırım sinyalleri vermişti.
'S-400 alınırsa ek yaptırımlar gelecek'
Flake, sözkonusu toplantıdaki konuşmasına, "ABD ve Türkiye ilişkilerindeki zorluklara rağmen Türkiye, NATO'ya bağlı ve sürekli değişim içinde olan bir bölge için hem köprü hem de tampon görevi gören vazgeçilmez bir müttefiktir" diyerek başlamıştı. ABD ve Türkiye arasındaki fikir ayrılıklarına da değinen Flake, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ABD merkezli TV kanalı CBS'ye verdiği röportajın ardından gerçekleşen toplantıda, Türkiye'nin Rusya'dan S-400 alımına ilişkin, "Türkiye'nin gelecekte S-400 ve benzeri Rus silahlarını satın alması durumunda ek yaptırımlara maruz kalacağını" ifade etti.
'Türkiye'ye silah satışına karşıyım'
Toplantıya başkanlık eden ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Bob Menendez ise Türkiye'yi, Rusya'dan S-400 alımları konusunda sert bir şekilde uyardı. Menendez, Düşmanlarına Yaptırımlarla Karşı Koyma Yasası (CAATSA) gereğince ek yaptırımlar uygulanabileceğini belirterek, S-400 füze savunma sistemlerini satın alma pozisyonunda bir değişiklik olmadıkça Türkiye'ye silah satışına karşı olduğunu söyledi.
We were crystal clear when we wrote the CAATSA law: Sanctions are mandated for any entity that does significant business with the Russian military or intelligence sectors. Any new purchases by Turkey must mean new sanctions. https://t.co/FfFTxjRKlI
— Senate Foreign Relations Committee (@SFRCdems) September 27, 2021
Menendez, “CAATSA yasasını (ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası) kaleme alırken oldukça nettik. Rus ordusu ya da istihbarat daireleriyle kayda değer düzeyde iş yapan her kuruluşa yaptırım uygulanması zorunludur” ifadelerine yer vermişti.
'Türkiye'deki demokratik gerilemeden rahatsızım'
Flake, Menendez'den sonra konuşmasının devamında Türkiye'nin demokrasi konusunda geriye gittiğini belirterek rahatsız olduğunu söylemişti
Büyükelçi, "Türkiye'deki ifade özgürlüğü ve toplanma özgürlüğü gibi konularda geriye gidiş rahatsızlık verici. Eğer atanırsam, NATO yükümlülüklerine, ulusal ve uluslararası insan haklarıyla ilgili taahhütlerine uyması için bastıracağım" demişti.
Flake'den 'soykırım' çarkı
Öte yandan Flake, Komite reisi Senatör Bob Menendez'in "soykırım" sorularına tepki çekecek cevaplar vermişti.
Toplantı esnasında gelişen soru cevapların tam metni ise şöyleydi:
Senatör Bob Menendez: “Ermeni Soykırımı’nı yeniden onaylama konusunda bu kuruma ve yönetime katılacak mısınız?”
Flake: “Evet."
Menendez: “Eğer doğrulanırsa, [Flake] 24 Nisan Ermeni Soykırımını Anma Günü’nde bu taahhüdünüzü yineler misiniz?”
Flake: “Yinelerim.”
Flake senatör olduğu dönemde ise söz konusu iddialara yönelik hayır oyu vermiş, "soykırım değildir" demişti.
Dışişleri'nden gönderme: Agreman
Söz konusu toplantının ardından Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Agreman” teriminin sözlük anlamını paylaşarak ABD'ye tepki göstermişti.
"Agreman" teriminin sözlük anlamına yer veren Dışişleri, "AGREMAN: Gönderen devletin kabul eden devlete Büyükelçi olarak göndermek istediği şahıs için almak zorunda olduğu izne Agreman adı verilir" paylaşımında bulunmuştu.
#Agreman#DiplomasiESözlüğü pic.twitter.com/VmtNUDDHvx
— T.C. Dışişleri Bakanlığı (@TC_Disisleri) September 28, 2021
Jeff Flake kimdir?
Arizona, Snowflake'de doğan Flake, Brigham Young Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler alanında lisans derecesini ve daha sonra siyaset bilimi alanında yüksek lisans derecesini tamamladı. 1980'lerin başında, Güney Afrika'daki İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi için misyoner oldu. Amerika Birleşik Devletleri'ne döndükten sonra, Goldwater Enstitüsü'nün İcra Direktörü olarak görev yaptı. 2001-2013 yılları arasında Temsilciler Meclisi üyesi oldu.
Flake, görevdeki Jon Kyl'in emekli olduğunu açıklamasının ardından 2012 Senato seçimleri için aday oldu. Genel seçimlerde Demokrat aday ve eski ABD Cerrahı Richard Carmona'yı yendi. Flake, 2013'te bir göçmenlik reformu yasasını Senato'dan geçiren iki partili "Sekizli Çete" ABD senatörlerinden biriydi. Başkan Donald Trump'ı açıkça eleştirmesiyle bilinir, ancak genellikle Trump'ın pozisyonlarına uygun olarak oy kullanmıştır. Flake'in Senato'daki görevi 2019 yılında sona ermiştir.
Flake F-35 savaş uçaklarının Türkiye'ye satılmaması konusunda karşı oy kullanmıştı. Flake, Rahip Brunson’un serbest bırakılması hakkında mektuba da imza atmıştı.
Kongre'deki döneminde genellikle Afrika ile ilgili konularda aktif çalışan Flake, geçmişte Güney Afrika ve Zim'de bir Mormon misyoneri olarak görev yapmıştı.
Biden’ın büyükelçi adayı olarak aday gösterdiği Jeff Flake'in Türkiye karnesi
