Bu hizmetin finansmanı yerel yönetimlerden önemli maliyetler gerektirdiğinden bu karar kolay değildir. Ekonomik koşullar, altyapı, nüfus yoğunluğu, kamuoyu baskısı gibi çeşitli faktörlerin de etkisi var. Ancak daha büyük bütçelere ve oldukça gelişmiş ekonomilere sahip şehirler, ücretsiz toplu taşımanın getirdiği çeşitli faydalar nedeniyle bu maliyetlerin haklı olduğunu düşünüyor.

Onlar kim ?

Daha az trafik

Toplu taşıma ücretleri, çok sayıda insanın ana ulaşım aracı olarak arabasını seçmesinin nedenlerinden biri ve bu da hepimizin bildiği gibi ciddi bir trafiğe yol açıyor. Şehirlerin sonsuz trafik sıkışıklığını azaltmasının bir yolu, alternatif araçların kullanımını teşvik etmektir. Bu adımın atılmasında ünlü bir örnek Lüksemburg'dur. Bu küçük Avrupa ülkesi, 2020 yılında ülke genelinde toplu taşıma ücretlerinin kaldırıldığını duyurarak manşetlere çıktı. Bu karar, çok sayıda yabancının yanı sıra komşu ülkelerde yaşayan ancak Lüksemburg'da çalışan insanlarla doğrudan ilgilidir.

Eurostat verilerine göre ülkede 2019 yılında ortalama 1.000 kişiye ortalama 681 araba düşerken, 2022 yılında bu sayı 678'e düşecek. ulaşım etkileyici. Aralık 2018'de haftada ortalama 22.065 kişi tramvaya binerken, Aralık 2022'de bu sayı haftada 88.218'e yükseldi.Sosyal eşitlikÜcretsiz toplu taşımanın bir diğer önemli faydası da birçok kişinin mali sıkıntısını azaltabilmesidir. Araba sahibi olmak ve araba kullanmak, düşük gelirli insanlar için yasaklayıcı bir hal alıyor; onlar için tek ulaşım yöntemi toplu taşıma.

Toplu taşımanın ücretsiz zamanı geliyor mu?

Bu fikir kulağa ne kadar abartılı gelse de, dünya çapında milyonlarca insan için temel bir ihtiyaçtır; çünkü onların işe, eğitim kurumlarına veya çeşitli sosyal aktivitelere verimli bir şekilde hareket etmelerini sağlar. Bu nedenle dünya çapında giderek daha fazla şehir bu özelliğin tanıtımını test ediyor. Bu hizmetin finansmanı yerel yönetimlerden önemli maliyetler gerektirdiğinden bu karar kolay değildir. Ekonomik koşullar, altyapı, nüfus yoğunluğu, kamuoyu baskısı gibi çeşitli faktörlerin de etkisi var. Ancak daha büyük bütçelere ve oldukça gelişmiş ekonomilere sahip şehirler, ücretsiz toplu taşımanın getirdiği çeşitli faydalar nedeniyle bu maliyetlerin haklı olduğunu düşünüyor.
Taşıt vergilerinin kaldırılması birçok insanın hayatını kolaylaştırabilir ve şehirlerde özgürce seyahat etmelerine olanak sağlayabilir. Ayrıca ücretsiz sistemler, herkesin şehir yaşamına katılabilmesini ve çok çeşitli hizmetlere erişebilmesini sağlayarak kapsayıcılığı teşvik etmektedir.
Estonya'nın Tallinn kentinde toplu taşıma on yılı aşkın bir süredir tamamen ücretsiz. Bu girişimi 2013 yılında hayata geçiren dünyadaki ilk başkent burasıydı. O zamandan bu yana şehirde toplu taşıma kullanımında artış görüldü, trafik sıkışıklığı azaldı ve sosyal eşitsizliğe karşı mücadelede büyük bir adım atıldı.
Zaten 2014'te 2012'ye göre yolculuklar %6,5 arttı, araç kullanımı ise %5 azaldı. Ayrıca kent sakinleri ulaşım masraflarından yılda yaklaşık 500 euro tasarruf etmeyi başarıyorlar. 2013 yılında yapılan bir röportajda, toplu taşımanın geçtiğimiz yıl içinde iyiye mi yoksa kötüye mi değiştiği sorulduğunda %44,3'ü olumlu yanıt verdi.

Gezegenin bakımı

Ücretsiz toplu taşımanın tartışmasız en önemli faydası çevre üzerindeki olumlu etkisidir. Daha fazla insan özel araçlar yerine otobüs, tren ve tramvayları tercih ettiğinde, bir şehrin genel karbon ayak izi önemli ölçüde azaltılabilir. Daha temiz hava, solunum yolu hastalıklarının ve diğer sağlık sorunlarının yayılmasını azalttığı için halk sağlığı da buna bağlıdır.

Toplu taşımanın ücretsiz olduğu şehirler listesine son giren ise Montpellier oldu. Aralık 2023'ten itibaren bu büyüleyici Fransız şehrinin sakinleri toplu taşıma ücretlerinden muaf . Şehir, bu seyahat biçimini teşvik ederek karbon emisyonlarını azaltmayı ve hava kalitesini iyileştirmeyi amaçlıyor. Belediye başkanı Mikael Delafosse'ye göre girişim "Avrupa'nın iklim ve satın alma gücü konusundaki taahhüdünün" bir parçası.

Sonuçlar için henüz erken olsa da şu ana kadarki veriler umut verici görünüyor. Montpellier'de ücretsiz toplu taşıma girişimi uygulanmadan önce yalnızca 86.000 kişinin ücretli aboneliği vardı. Lansmandan sadece bir ay sonra 260.000 abone ücretsiz geçişe kaydoldu.
Yaşadığımız dünya pek çok zorlukla karşı karşıya: iklim krizi, eşitsizlik, savaş, yoksulluk... Ücretsiz toplu taşıma elbette tüm bu sorunların cevabı değil, ancak uygulamaya konulması daha sürdürülebilir bir geleceğe doğru iyi bir adım olabilir.

Tallinn, Lüksemburg ve Montpellier gibi şehirlerin verdiği örnekler, bu yaklaşımın yalnızca çevre üzerinde değil, aynı zamanda toplulukların genel refahı üzerinde de olumlu etki yaratabileceği çeşitli yolları göstermektedir. Ancak, ücretsiz toplu taşımayı uygulamaya koyma kararı, maliyetlere karşı potansiyel faydaların doğru bir şekilde değerlendirilmesini ve her şehrin farklı koşullarının ve önceliklerinin dikkatli bir şekilde değerlendirilmesini gerektirir.