Çocuklarımızın resimleri bize ne anlatır? Mutlu bir çocuk nasıl resim çizer?

Çocuk resmi, karalama resim deyip geçmemeli çünkü; çocuğun çizdiği aile resimleri aslında bize çok şey anlatmaktadır. Bazen çocuk, sözel olarak anlatamayacağı şeyleri resimleri, çizgileri, renkleri ile ifade eder. Danışmanlık adına konuşacak olursak, konuşmak istemeyen bir çocuktan, daha kolay bilgi almak resimler aracılığı ile yapılmaktadır. Peki, çocuğun her resmi, her çizgisi derin anlamlar mı ifade eder?

Ya da çocuğun resmine bakınca hemen her bilgiyi (aile yaşantısını, çocuğun aileye karşı tutumunu, ilgilerini…) doğru olarak alabilir miyiz? Elbette ki hayır. Bu yüzden çocuğu önce tanımalıyız, çocukla uygun bir sohbet ortamı oluşturmalıyız, çocuğun ailesini tanımaya çalışmalıyız. Eğer bunları yapamıyorsak, çizdiği resim hakkında çocuğa sorular sormalıyız, böylece elimizdeki veriler daha da netleşecektir.

Çocuğun resim çizerken kullandığı kağıt, kağıda çizim şekli, kullandığı renkler, hatta kalemi tutuş şekli bile çocuğun ruh halini yansıtır. Bu nedenle çocukların resimleri incelenerek onların ruhsal durumu ve kişilik özellikleri hakkında fikir sahibi olunabilir. Ayrıca resim çoğu terapist tarafından etkin bir tedavi yöntemi olarak da görülmektedir.

Çocukların çizdiği resimleri değerlendirirken, onların zihinsel düzeyini dikkate almamız gerekir. Örneğin 48-72 aylık çocuklarda insan resmi önemli hale gelir ve çocuklar bu dönemde kendilerinin, anne-babalarının, kardeşlerinin ve kendileri için önemli olan insanların resimlerini çizmeye çalışır. Bu çizilen kişiler çocuğun kendisine olan bakış açısını da yansıtabilir. Özellikle çizilen aile resimlerinden çocuğun ailesindeki diğer bireylere karşı tutumu, aile içindeki rolü, aile içindeki benlik algısı ve yetişkinlerle arasında olan problemleri çözme biçimi anlaşılır. Örneğin, çocuk resimlerinde ev çizimi, aile hayatında şefkat ve güvenliğin arandığı yeri temsil eder ve hayvanlar genelde ailenin bir parçası gibi çizilir. Ayrıca ağaç, çiçek, ve güneş gibi çizimler doğa ve evin sınırlandırdığı dünyaya duyulan ihtiyacın bir ifadesi olarak belirlenmiştir.

Resimler çocukların dünyalarına aralanan birer kapıdır. Peki bu dünyada bizi neler bekliyor?

Kağıt kullanımı ,farklı şekiller, büyüklük küçüklük, perspektif gibi çizimlerden ne anlamalıyız?

Örneğin kâğıt kullanımı bize çocuğun özgüveni hakkında fikir verebilir. Kâğıdın çok küçük bir kısmını kullanan, figürleri çok küçük çizen çocuklarda içe kapanıklık görürüz. Kâğıdın dışına taşan resimler çizen çocuklarda depresif davranışlar vardır.

Mesela bir çocuk duyu organlarını oldukça büyük ya da oldukça küçük çizmişse bundan ne anlam çıkarmalıyız, bu önemli mi?

Çocukların çizim yaparken nasıl bir sayfa düzeni yarattıkları ve figürleri kağıt üzerinde nereye yerleştikleri bize onlar hakkında fikir verebilir. Sayfanın üst kısmına yerleştirilen figürler bize çocuğun iyimser bir yapıya sahip olduğunu gösterirken kenarlara veya sayfanın aşağısına çizilen küçük figürler çocuğun yetersizlik, güvensizlik ve depresyon gibi sorunları olduğunu gösterebilir. Tabii ki kesin bir kanıya varmadan önce uzman görüşü almak son derece önemlidir.

Çizim Şekli

Çocukların resimlerinde görülen silik ve kesintili çizgiler, çocuğun hassas ve kırılgan bir kişilik sahibi olduğunu gösterirken bastırılarak çizilmiş kalın çizgilerse çocuğun saldırgan dürtülerinin varlığını gösteriyor olabilir.

Renkler ne ifade ediyor?

Renklerin bir anlamı var ama burada çocuğun tek resmine odaklanmak çok doğru değil, sıklıkla kullanım bizim açımızdan önemli. Örneğin kırmızı renk saldırganlık, siyah renk depresiflik ve içsel sıkıntıyı ifade edebilir ama çocuk bu renkleri çok sevdiği için de kullanıyor olabilir.

Çocukların çizimlerde kullandıkları renkler de psikolojik anlamlar taşıyan bir diğer unsurdur. Çocuklar hoşlarına giden ve sevdikleri figürleri, en çok tercih ettikleri renkleri kullanarak boyarken; hoşlarına gitmeyen, çirkin ve kötü buldukları figürlerde en az tercih ettikleri renkleri kullanmaktadırlar. Ayrıca tarafsız oldukları figürlerin boyama işleminde orta değerdeki renkleri, olumsuz ve kötü karakterlerde ise en çok siyah rengini tercih ederler.

Kaç yaşındaki çocukların yaptığı resimler yorumlanabilir?

4 yaş ve üzeri çocukların resimleri analiz edilebilir. Fakat burada çocuğun çizim durumu da önemli, bazen çocuklar hala karalama dönemi tarzı çiziklerden ve dairelerden oluşan resimler çizebiliyor bu resimleri yorumlamak pek mümkün değil.

Resimlere bakarak bir çocuğun gelişim seviyesini de anlayabilir miyiz?

Gelişimi hakkında net bir şey resim analizi ile söylenemez, bu bir olasılık çalışması. Ama yaşına göre çizmesini beklediğimiz tarzların gerisinde olması gelişim geriliğinin göstergelerinden biri. ,

Bir uzmana götürmeden önce ebeveynler resimlere nasıl bakmalı, nasıl yorumlamalı?

Ebeveynler genel anlamda çocuk resimlerini öylece bir kenara koymadan incelemeli. Aşırı bastırarak çizim yapılması, çok silgi kullanılması, koyu renklerin sıklıkla kullanımı ve resmin senaryosu fikir verebilir. Tam bir resim analizi yapabilmek için bu konuda eğitim almış birine başvurulması gerekiyor.

İnsan resimlerinde çocuğun çizdiği ve çizmediği her şeyi değerlendirmeye alırız. Bazı uzuvların eksik olması 7-8 yaşlarına kadar normalken bu yaşlar itibariyle resimlerde daha fazla ayrıntı bekleriz. Bu yaşta olan bir çocuk üzerinden konuşacak olursak; duyma problemi olan çocukların hiç kulak çizmediği ya da ihtiyaçtan ötürü kulağı çok büyük çizdiği görülür. Böyle bir sorunu olmayan çocuklarda kulağın olmaması çevreyi duymak istememe anlamına gelebilir. Çok büyük çizilen kulak başkaları tarafından dinlenme ihtiyacı olduğu anlamına gelebilir.

Mutlu bir çocuk nasıl resim çizer?

Olumlu yorumladığımız birkaç ayrıntı şöyle; parlayan güneş, bacası tüten pencere ve kapısı olan bir ev, meyve veren ağaç, canlı renkler, gülen yüzler, kolları açık insan figürleri.