Tarihteki ilk hakem hatasını Sedat Kaya açıkladı

Hakem kararları, tarih boyu her daim tartışmalara konu oldu. Antik çağlardan günümüze, insanlığın tutkuyla sarıldığı spor müsabakalarında, hakemlerin verdiği yanlış kararlar kimi zaman sıradan bir kayıptan öteye geçip, trajedilere yol açtı.
Ülkemizin futbol arenası Süper Lig’de her hafta, hakem kararları üzerine bitmek bilmeyen tartışmalar sürüyor.
Fanatikler birbirini yiyor.
Mesela bu hafta Galatasaray - Göztepe ve Fenerbahçe - Hatayspor maçlarında kıyamet koptu.
Yöneticilerin bitmeyen söz düellosu ateşlendi.
Ekranlar hakem hocalarının kör döğüşüne sahne oldu.
VAR gibi teknolojiler bile bu tartışmaların önünü kesemedi.
GLADYATÖRLERİN ARENASINDA BİLE HAKEMLER VARDI
Evet hata, insan olmanın kaçınılmaz bir parçasıdır; ancak bazı hatalar, tarihe kanla yazılmış izler bırakır.
Roma İmparatorluğu döneminde, ölümüne dövüşen gladyatörlerin arenasında bile hakemler görev alırdı. Gladyatörlerden biri yenik düştüğünde, hayatını kurtarmak için elini kaldırarak "missio" adı verilen affı dileme hakkına sahipti. Bu merhamet hakkının tek anahtarı ise hakemin elindeydi. Ancak bazen hakemin kararı, bir canı kurtarmak yerine bir hayatı sonlandırırdı.
TARİHTEKİ İLK HAKEM HATASI BELGELENDİ
1910 yılında Samsun'da, o dönemin adıyla Amisos'ta, bir mezar taşı bulundu. Mermerden yapılmış bu taş, M.S. 2. yüzyılın başına tarihleniyor ve bugün Brüksel Müzesi’nde sergileniyor. Üzerindeki yazıt, yalnızca bir insanın öyküsünü değil, aynı zamanda tarihteki belki de ilk "hakem hatasını" belgeliyordu.
Taşın üst kısmında bir dövüş sahnesi, alt kısmında ise genç yaşta ölüme mahkûm olmuş Diodoros adındaki gladyatörün yazgısı şiirsel bir dille anlatılıyordu:
Diodoros’um ben burada yatan, muzaffer ve bahtsız
Demetrios’u yendim ama öldürmedim apansız.
Sonra sinsi bir hakemin yaptığı hile
Öldürdü beni.
DIODOROS'UN HİKAYESİ
Bu dizelerde, yalnızca ölümün soğuk gerçeği değil, aynı zamanda bir adalet çığlığı gizliydi. Diodoros’un hikâyesi, arkeologlar tarafından incelendiğinde, taşın üzerindeki kabartmalar şu sahneyi tasvir ediyordu: Gladyatör Diodoros, rakibi Demetrios’u yere sermiş ve onu merhamet dilemeye mecbur bırakmıştı. Ancak hakem, Demetrios’un kendi kendine düştüğüne karar vererek dövüşü durdurmuş ve tekrar başlamasına hükmetmişti. Yeniden başlayan mücadelede ise şans, bu kez Diodoros’un yanında değildi. Aldığı ağır yaralar onu ölüme sürüklemişti.
Böylece bir hakem hatası, arenada kazanan bir dövüşçüyü hayattan koparmıştı.
O gün arenada yaşanan bu trajedi, bugün modern futbol sahalarında yankılanan hakem hatalarını anımsatıyor. Çünkü bu nedenle saha içinde olmasa bile saha dışında tartışmalardan kaynaklı taraftar can kayıplarını yaşıyoruz.
Hata, insana dair bir gerçek ve hakemler de birer insan.
Yeter ki, bu hataların ardında kasıt olmasın.
Bir hakem, sadece hatalarından değil, vicdanından da sorumludur.
...Ve vicdan olmadan hakem olunmamalıdır.