OHAL Komisyonu 6 yılın sonunda kapatılıyor
‘15 Temmuz Darbe Girişimi’nin ardından Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile görevlerinden ihraç edilenlerin işlerine iade edilip edilmeme kararını vermek üzere, “2 yıllığına” denilerek 2017’de kurulan Olağanüstü Hal (OHAL) İşlemleri İnceleme Komisyonu 6’ncı yılında kapatılıyor.
Cumhurbaşkanı kararıyla her yıl uzatılan OHAL Komisyonu’nun görev süresi 22 Ocak 2023’te doluyordu. İktidar Meclis’e getirdiği torba yasa teklifine OHAL Komisyonu’nun kapatılması adımını da koydu. Komisyonun görev süresinin dolmasından sonraki dönemi düzenleyen teklife göre KHK ile ihraç edilenlerin iş ve işlemleri ya da yazışmaları ihraç edildikleri kurum veya kuruluşlar tarafından yapılacak.
BirGün'den Serkan Alan'ın haberine göre, öğrenci ilişiği kesilmesi işlemi ve kapatılan özel öğretim kurumları için Millî Eğitim Bakanlığı, kapatılan radyo ve televizyonlar için RTÜK, kapatılan sendika, konfederasyonlarla ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, kapatılan özel sağlık kuruluşları için Sağlık Bakanlığı, kapatılan dernekler için İçişleri Bakanlığı iş ve işlemleri yapacak, bilgi ve belge taleplerini yerine getirecek.
3 bine yakın başvurunun sonucu bekleniyordu
OHAL Komisyonu’nun 27 Mayıs’taki son açıklamasına göre komisyona yapılan toplam başvuru sayısı 127 bin 130’du. Komisyon incelenen 124 bin 235 başvurudan 106 bin 970’ine “ret”, 17 bin 265’ine ise “kabul” kararı verdi. Komisyon bu tarihte 2 bin 895 başvurunun incelenmeye devam ettiğini açıklamıştı. İktidar kanadının Meclis’e getirdiği teklifte yer alan bilgide, komisyonun görev süresinde 127 binden fazla başvuru hakkında karar verdiği belirtildi fakat net rakam paylaşılmadı.
‘OHAL Komisyonu, insanların hukuka inancını ortadan kaldırdı’
Uzun süredir OHAL Komisyonu’nun “lağvedilmesine” yönelik açıklamalar yapan CHP İnsan Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gülizar Biçer Karaca’ya göre söz konusu adım komisyonun lağvedilmesi anlamına gelmiyor. Söz konusu teklifle OHAL Komisyonu’nun feshedildiğini belirten Karaca, “Biz ilk baştan bu yana OHAL Komisyonu’nun yargının üzerinde bir idari kurum gibi durmaması gerektiğini söylüyorduk. İşlemlerin gecikmesiyle insanların yaşam ve çalışma gibi haklarına engel olundu. Biz uzun süre lağvedilip elindeki dosyalara bağımsız ve tarafsız bir yargının bakması gerektiğini söyledik. Ama bunu yapmadılar” dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:
“OHAL Komisyonu, insanların hukuka inancını ortadan kaldırdı. Bağımsız yargıya insanlar gidiyor, ‘sizin hakkınızda delil yok, kovuşturmaya gerek yok’ deniyor ama işlerine iade edilmiyorlar. OHAL Komisyonu takipsizlik kararı almasına rağmen bunu tanımayarak binlerce kişiyi işine iade etmedi. ‘Barış Bildirisi’ne imza attığı gerekçesiyle ihraç edilen ‘Barış Akademisyenleri’ için Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararı tanımadı ve görevlerine iade etmedi. Komisyon çok büyük bir tahribat yarattı."
‘Hiçbir şeyi düzeltmeyecek’
OHAL Komisyonu’nun verdiği kararların çoğunun yargıya taşındığını, bu zamana dek yargının yazışmaları komisyonla yaptığını, yeni teklifle birlikte söz konusu yazışmaların ihraç edilenlerin kurumlarıyla yapılacağını belirten CHP’li Karaca, “OHAL Komisyonu’nun ortadan kalkması hiçbir şey düzeltmeyecek. OHAL Komisyonu birçok kararını ‘Kurum kanaatini’ gerekçe göstererek verdi. Şimdi o kurumlar yargı işlemlerini yapacak. Asıl çözülmesi gereken yurttaşların adil yargılanma hakkına kavuşmalarıdır” dedi ve şunları kaydetti:
“Yargıyı siyasi vesayetten kurtararak, dosyaları inceleyerek delile göre karar verilmesi gerekiyor. Torba yasa gibi torba davaların olmaması gerekiyor. Bir torbanın içerisine herkes atıldı. Bu kadar hak ihlaline sebep olan OHAL Komisyonu’nun bugün kaldırılmış olması hiçbir soruna çözüm üretmeyeceği gibi açılmış olan derin yaraların ve hak ihlallerinin ortadan kaldırılmasını da sağlamayacak.”
‘Vatandaşın altı yıl yargıya gitme hakkını gasp ettiler’
OHAL KHK’leriyle ihraç edilenlerin taleplerini Meclis’te çok kez gündeme getiren HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, iktidarın teklifini “rezalet” olarak niteledi. Söz konusu komisyonun “2 yıllığına” denilerek kurulduğunu fakat altı yıldır görev yaptığını belirten Gergerlioğlu, “Bu normal bir şey mi? OHAL bittikten sonra komisyon neden çalışmaya devam etti? OHAL bittikten sonra dört yıl daha kararlar verdiler. Anayasa Mahkemesi’nin bu komisyonu uygun bulmaması gerekiyordu. İki yılda bitecek komisyon altı yılda bitiyor, birçok insanın yargısız infazına imza atılıyor. İnsanları bu kadar yıl beklettiler. Vatandaşın yargıya gidebilme hakkını altı yıl boyunca gasp ettiler. Bu adımdan önce OHAL Komisyonu lağvedilmeliydi. Anayasa suçu işlediler ve insanların anayasal yargılanma hakları altı yıl boyunca gasp edildi” diye konuştu.
OHAL Komisyonu’nun “kurum kararı” gerekçe göstererek birçok başvuruyu olumsuz sonuçlandırdığını, komisyonun kapatılmasıyla mahkemelerdeki yargılama yazışmalarının “kanaat” belirten kurumlarla yapılacağını belirten Gergerlioğlu, bu durumu “kısır döngü” olarak niteledi ve şunları söyledi:
“Kurum kanaati baştan beri skandal. Kim bu kurum kanaatinin yetkilisi belli değil. Soyut. Kim buna imza atanlar? Şimdi de kalkıp bu kanaati veren kurumlara yetki veriyorsunuz. Kişiyi ihraç eden insana neden kanaatini soruyorsun? Hukukta kurum kanaati diye bir şey olamaz. Kurum kanaati denilen şey şu an karar veren pozisyonuna geliyor. Bu başından sonuna absürtlük.”
‘OHAL Komisyonu’nun hukuksuzlukları bakanlıklar eliyle devam ettirilecek’
OHAL döneminde yayımlanan KHK’lerle kamu kurumlarından ihraç edilenlerin örgütlendiği Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu’nun (KESK) Eş Başkanı Mehmet Bozgeyik’e göre konfederasyonuna bağlı 800’e yakın KHK’linin başvurularının sonuçları henüz komisyon tarafından paylaşılmadı.
OHAL Komisyonu’nun görev süresi boyunca yüzde 86 oranında ret kararı verdiğini hatırlatan Bozgeyik, “6 yıl sonra komisyonun kapatılarak tekrar kurumların görevlendirilmesi süreci daha da uzatacak. Çünkü o kurumlar da almış oldukları dosyalar için yeniden bir birim oluşturacak ve süreç biraz daha uzayacak. 6 yıllık OHAL Komisyonu’nun hukuksuzlukları bakanlıklar eliyle devam ettirilecek” dedi.
Bu zamana dek OHAL Komisyonu’nun tüm sonuçlarıyla birlikte lağvedilmesi gerektiğini vurguladıklarını, komisyonu hukuksal bir organ gibi görmediklerini belirten KESK Eş Başkanı Bozgeyik, “Komisyonun verdiği kararların bir düzenlemeyle ortadan kaldırılması gerekiyor” dedi.
Bakanlıkların yaptığı işlemlerin de hukuki olmadığını, OHAL’in bitiminin ardından bakanlıklar tarafından da çok sayıda üyelerinin ihraç edildiğini belirten Bozgeyik, “Bir anlayış değişmedikten sonra OHAL Komisyonu’nun kapatılmış, bakanlıklara devredilmiş çok bir şey fark etmiyor, anlayışın değişmesi gerekiyor” diye konuştu ve sözlerini şöyle sürdürdü:
“Yargı sürecinin hızlandırılması gerekiyor. 7 yıldır idare mahkemelerinde bekleyen kararlar var. Sadece komisyon değil idare ve istinaf mahkemeleri de siyasallaşmış. OHAL Komisyonu ne karar vermişse mahkemeler de hiçbir hukuksal değerlendirme yapmadan subjektif kararlar veriyorlar. OHAL Komisyonu’nun kapatılması önemli ancak lehimize çok somut bir değişiklik yok. Başından beri talebimiz hukuksuz bir şekilde ihraç edilen arkadaşlarımızın işlerine iade edilmesidir."
'Türkiye hak mezarlığına döndürüldü'
Altılı masa Anayasa teklifinde ne var, ne yok, nasıl uygulanacak?
