Hükûmetin sağlık emekçileri için açıkladığı "1,5 milyarlık" pakette kimler yok?

Muhabir: Ali Isıyel

Yeni tip coronavirüs (Covid-19) salgını süresince; poliklinik randevuları, ameliyatlar ve hasta yatışları Sağlık Bakanlığının aldığı tedbirler çerçevesinde azaltıldı. Zorunlu olmayan yatışlar ve ameliyatlar iptal edilirken, birçok hastanede bazı servisler kapatılarak coronavirüs vakalarına ayrıldı.

Hastanelerin borçları, ödeme katkı payları ve hazine katkıları çıkarıldıktan sonra kazanç, döner sermaye adı altında çalışanlara dağıtılırken; bazı hastaneler ise uzun süredir "Hastanenin borcu var, kâr etmiyor" diyerek bu ödemeyi yapmıyordu. Yapılan ödemeler ise kamuoyunda da tepkiyle karşılanan "performans sistemi" denilen bir sistem üzerinden yapılıyordu. Bu sistemde aslan payı idari kadroya gidiyor. İdari kadronun ardından eğitim görevlisi, uzman doktorlar ve pratisyenlere giderken eriyen paradan kalanlar hemşire, ebe gibi sağlık emekçilerine geliyor. Birçok hastanede hemşirelerin hiç ödeme almadığı dahi oluyor. Tabandan hesaplandığında dahi, bir hemşireyle bir uzman arasında kadrosuna göre 4-5 kat fark olduğu belirtiliyor.

Performans sistemi 3 aylığına ötelendi

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, dün yaptığı açıklama sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlarken sağlık emekçilerine 3 bin 600 ek gösterge verilip verilmeyeceği sorusu üzerine, "Sağlık personelimize yönelik, özellikle şu dönemde üç aylık performansın devre dışı kalarak tavandan ödenir olması, sadece bir aylık bu anlamdaki maliyetin 1,5 milyar lira olduğunu söylemek istiyorum. Üç ay devam ediyor olacak." ifadelerini kullanmıştı.

Bakanın maliyeti dillendirmesi kamuoyunda tepki çekerken, eleştirilen performans sisteminin de bu dönemde terk edilmesi sistemin sağlamlığını sorgulatmıştı. Bakanın açıklamasında herkesin "tavandan" ücret alacağı açıklamasının detayları ise dikkat çekici. Zira sağlık emekçilerinin, bunun belli bir grubun kaybına yönelik olduğu yönünde itirazları var. Ameliyatların iptal olması üzerine geliri düşen hekimlerin kaybının önüne geçilmesi amaçlı böyle bir sistemin kurulduğu yönünde eleştirilerde bulunan sağlık emekçileri, "Aslında ekstra bir ödeme bizlere yapılmıyor. Bakanlık, hastalıklı bir sistemi 3 aylığına ötelemiş olacak" diye konuştu.

Üvey evlat-öz evlat ayrımı

İşin diğer boyutu ise taşeron çalışanlar. Türkiye'nin her yerinde ve hemen her sektörde güvencesiz, düşük ücretlerle ve kendi deyişleriyle 'üvey evlat' muamelesi görerek çalışan taşeron işçileri, hastanelerde de bu muameleye tabi tutuluyor. Hastanelerde çalışan ve coronavirüs hastaları ve şüphelileriyle en yakından temas kuran temizlik işçileri, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın "1,5 milyarlık" paketinde yer almıyor. Bununla beraber bakanlık kadrosunda yer alan hasta bakıcılar, güvenlik görevlileri, veri elemanları ve ASM'de çalışan sağlık emekçileri de bu uygulamadan yararlanamazken, taşeron işçiler "Öz evlat, üvey evlat ayrımı yine ortaya çıkıyor. Bu durum, hastanedeki iş barışını da bozuyor" ifadelerini kullandı.