Cumhurbaşkanı Arif Alvi'nin, Başbakan İmran Han’ın çağrısının ardından meclisi feshetmesiyle Pakistan yeni bir seçim sürecine girmiş bulunuyor. Gelişmeye Han'a karşı güvensizlik oylamasının, Meclis Başkan Yardımcısı Kasım Suri tarafından Anayasa'nın 5. maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle reddedilmesi yol açtı. Yasa gereği Pakistan’da 90 gün içinde seçimlerin yapılması gerekiyor.

Siyasi gözlemcilerin ortak kanısı, eğer güven oylamasını kaybetseydi, Han’ın birçok zorlukla karşı karşıya kalacağı yönünde. Özellikle kendisini yıllardır destekleyen ordu ile de sorunlar yaşayan Pakistan Başbakanı 2018’de görevi devralmasından bu yana siyasi hayatının en zorlu dönemine girmiş bulunuyor. Koalisyon ortaklarınca yalnız bırakılmasının ardından Han’ın ABD tarafından yazıldığını ileri sürdüğü bir mektuptan yola çıkarak “ABD beni devirmeye çalışıyor” açıklaması dünyanın dikkatini bu ülkeye çekti. Kimileri ABD’nin Han yönetiminden memnun olmadığını anımsatarak mektubun yazılmış olabileceğini, kimileri de Han’ın “içerideki sıkışmışlığı” dikkatleri başka yöne çevirerek aşmayı deneyebileceğini ileri sürdü.

Mektup olmasa da

Şu ana kadar bu tür bir mektubun gelmediği, bunun Pakistan’ın eski bir ABD Büyükelçisi’nin, ABD’li bir yetkilinin tehditlerini ülkesinin hükümetine ilettiği bir telgraf olduğu iddia edildi. Bu tehditlerin ne olduğu da henüz açıklanmadı.

Böyle bir mektubu yazmasa da ABD’nin Han’ın gitmesinden memnun olacağı çok açık. Bunun birkaç nedeni var. İlk akla gelen Han’ın da bölgedeki birçok ülke gibi Rusya’yla, Çin’le kurduğu ilişkiler. 24 Mart’ta Moskova’ya yaptığı ziyaretin, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısına denk gelmesi/getirilmesi ABD’nin tepkisine yol açmıştı. Han’ın Çin’le, son zamanlarda sarsılsa da, halen süren bir ilişkisi var. Han 6 Şubat'ta Çin'de Çin Devlet Başkanı Şi Jinping ile görüşmüştü. Pekin’in Pakistan’a verilen borçların halen ödenmemesinden memnun kalmadığı Pakistan medyasında da yer bulmuş bir iddia.

İmran Han’ın, uzun süren popülaritesine, halktan aldığı desteğe dayanarak orduya ilişkin kimi girişimleri de ülke içinde hem ordu hem de Han muhalifi çevrelerde ciddi bir tepkiye yol açtı. Pakistan ordusu İmran Han’ı yıllarca desteklese de ABD ile ilişkilere son derece değer veriyor. Bu nedenle gelişmelerde belirleyici olacak gücün ordu olduğu ortada. Gelişmeleri takip eden kaynaklar, hem orduya ilişkin kimi uygulamaları hem de ABD tarafından istenmeyişinden ötürü ordunun da Han'ın gitmesini istediğini ileri sürüyor. Pakistan Başbakanı bir süre önce orduda yapılması gereken kilit önemdeki atamaları geciktirmiş, askeri hiyerarşiyi de atlamaya çalışmıştı. Han’ın bu girişimleri Genelkurmay’a bir meydan okuma olarak değerlendiriliyor.

Biden onu da halen aramadı

İmran Han’ın tamamen bir ABD karşıtı ya da antiemperyalist olduğu söylenemez. Toplumda yükselen ABD karşıtı duyguları önemsediği bir gerçek elbette. Hatta, ABD’nin 2011’de Pakistan’ın kuzeybatısına saldırılarını durdurmasını talep etmek için Tehreek-e-Insaf Partisi’ni (TIP) kurmuştu Han. ABD seçimlerinde nedense Donald Trump destekçisi olarak da değerlendirildi Han. Hem bu nedenle hem de Rusya’yla, Çin’le kurduğu ilişkiler yüzünden Joe Biden Başkan olduğu 2021 Ocak ayından beri Han’ı tek bir kez bile olsun aramadı.

Han’ın en rahatsız edici yanı, sefil bir popülist olması. Son derece tutucu Pakistan’da başka türlü davranması belki beklenemezdi ama az da olsa popülaritesini kimi ilerlemelere yol açabilmede kullanabilirdi. Bunun yerine, başta kadın düşmanı ifadeleri olmak üzere, kimi söylemleriyle ülkedeki gerici yapıların desteğini alma peşinde oldu hep.

Eğer o yapıların şiddetli muhalefeti ile karşılaşırsa Han’ın yardım için başvuracağı ülkelerin İngiltere ile ABD olacağına kuşku yok. Özellikle hem İngiltere’nin hala ülke ile ciddi bağları var hem de kişisel olarak İmran Han İngiltere ile çok yakın ilişki içinde.

Eğer ABD, Rusya-Çin ile ilişki geliştirmiş her ülkeyi olduğu gibi Pakistan’ı da hedef alırsa, bu ülkede yakın bir zamanda kimi çalkantıların olması olasılığı son derece yüksek görünüyor.