Vatandaşların, eşi benzeri görülmemiş biçimde hızla yoksullaşmasına yol açan ekonomik kriz, tüketimi vurdu. Alım gücü düşen vatandaş, alış-verişten elini çekti. Bu durum, vatandaşın günlük çöpünü de etkiledi.
Türkiye'de, kişi başı günlük ortalama çöp ya da atık miktarı, yaklaşık 1 kilogram düzeyinde bulunuyordu. Krizle birlikte bu miktar, aşama aşama gerilemeye başladı ve 850-900 grama kadar indi. Türkiye, adım adım yoksul Afrika ülkelerine yaklaşıyor.
Peki, zengin ülkelerde çöp miktarı ne kadar? Kişi başı üretilen günlük çöp miktarında dünyanın en zengin ülkelerinden ABD başı çekiyor. Bu ülkede, günlük kişi başı çöp miktarı, 4 kilogram düzeyinde bulunuyor. Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde 2.5 kilogram, Afrika ülkelerinde de ortalama 400 gram kişi başı çöp üretiliyor.
ITC Katı Atık Yönetimi İş Geliştirme Direktörü Ali Rıza Öner'le konuştuk. Öner, Türkiye'de ekonomide yaşanan gelişmelerin kişi başı üretilen çöp miktarı üzerinde doğrudan etkili olduğunu kaydederek, "Bu miktar 1 kilogram düzeyinde bulunuyordu. Ekonomide yaşanan gelişmeler sonrasında miktar azaldı. Şu anda 850-900 grama kadar düştü" dedi.
Kişi başı günlük üretilen çöp miktarının yaklaşık yarısının organik (gıda atıkları) olduğunu vurgulayan Öner, "Kalan bölümü de alış-verişe bağlı olarak gündeme gelen atıklardan oluşuyor. Örneğin tekstil, karton kutu, cam şişe, plastik, pet şişe, demir, bakır gibi atıklar..." diye konuştu.
Öner, atık miktarındaki düşüşün alış-verişin azalmasıyla doğrudan ilişkili olduğunu kaydederek, "Bu da alım gücündeki düşüşü gösteriyor" dedi.
ZENGİN İLLER VE İLÇELER
İl ve ilçe bazında üretilen günlük çöp ve atık miktarlarında da farklılıklar gözlendiğini kaydeden Öner, "Örneğin, Ankara-Çankaya'da üretilen çöp miktarı ve atıkların kompozisyonu, şehrin görece yoksul ilçelerinde üretilenlerden farklılık gösterir. Çankaya'da, Ankara'nın diğer ilçelerine göre atık miktarı daha yüksektir. Kompozisyon da değişiktir" dedi.
MEVSİME GÖRE ÇÖP
Öner, mevsimlere göre de çöp miktarı ve kompozisyonunun değiştiğini ifade ederek, "Yazın, örneğin Adana'da karpuz-kavun atıkları miktarı artar. Diğer illerde de benzer biçimde organik atık miktarlarında artış gözlenir" dedi.
Öner, Antalya'da organik eş deyişle mutfak kaynaklı atık miktarının daha yüksek olduğunu vurgulayarak, "Antalya, Türkiye'nin en önemli turizm merkezlerinden biri. Oteller, yüksek miktarda organik atık üretiyor. Antalya'da, bu nedenle organik atıkların toplam içindeki payı yüzde 60'ı buluyor" diye konuştu.
DEPREM BÖLGESİ
Öner, depremden etkilenen 11 ilde organik atık miktarının azaldığını vurgulayarak, "Bölgede pet şişe ve plastik atıklarda artış var. Bunun nedeni vatandaşlarımızın daha çok paketlenmiş hazır gıda tüketmeleri. Su şebekelerinin zarar görmesi nedeniyle de pet şişe su tüketiyorlar" dedi.
