31 bin yıllık keşif: Ampütasyonun en eski örneği bulundu

Araştırmacılar, dünyanın en eski taş sanatlarından bazılarına ev sahipliği yapan Endonezya Borneo'sunun Doğu Kalimantan'daki Liang Tebo adlı bir mağarasında 31 bin yıllık bir insanın gömülü bedeninde bacak ampütasyonuna dair bulgular ele geçirdi.

Keşfedilen yeni bulgu, karmaşık bir ameliyatı gerektiren ampütasyon işleminin kökenini 24 bin yıldan daha geriye götürdü.

Cesedi inceleyen Dr. Melandri Vlok, ameliyatın yapıldığının "oldukça açık" olduğunu ifade etti.

Tedavi amaçlı yapılmış

Arkeologlar, sözkonusu işlemden sonra "Ampüte edilen kişinin, ölümüne kadar yıllarca antik topluluk tarafından bakıldığını" söylüyor.

Ayrıntıları Nature dergisinde yayınlanan antik bedenin detaylı incelemesinde, kişiye yapılan ameliyatın çocukken gerçekleştiği kaydedildi. Şahsın bacak kemiğindeki büyüme, bu kişinin iyileştiğini ve altı ila dokuz yıl daha yaşadığını, muhtemelen onlu yaşlarının sonunda ya da yirmili yaşlarının başında öldüğünü gösteriyor.

Mezarı bulan üç araştırmacıdan biri olan, Avustralya'daki Griffith Üniversitesi'nden Dr. Tim Maloney BBC News'e verdiği demeçte, bu antik kemikleri ortaya çıkarmak konusunda "hem heyecanlı hem de dehşete düşmüş" olduğunu belirterek, "Tortuları çok dikkatli bir şekilde fırçaladık ve kalıntıların alt yarısını kayda aldık. Sol ayağın olmadığını, ancak kalan kemik parçalarının da alışılmadık olduğunu görebiliyorduk" değerlendirmesinde bulundu.

Dr. Maloney, "Elde edilen bulgularda şahsa hayatının geri kalanında bakıldığına dair izlere rastlanması sebebiyle ampüte işleminin, herhangi bir ceza ya da ritüelden kaynaklanmadığını, tedavi amaçlı yapıldığından emin olduklarını" dile getirdi.

Suggests that at least some modern human foraging groups in tropical Asia had developed sophisticated medical knowledge and skills long before the Neolithic farming transition.

Surgical amputation of a limb 31,000 years ago in Borneohttps://t.co/wUw2dezgfT pic.twitter.com/804DxLDDs5
— MU-Peter Shimon ???? (@MU_Peter) September 7, 2022

'Atalarımızı hafife almamalıyız'

Keşifte yer almayan ancak bulguları inceleyen Durham Üniversitesi arkeoloğu Profesör Charlotte Robertson, yeni bulgularla tıp ve cerrahinin insanlık tarihinde geç ortaya çıktığı görüşüne meydan okuduklarının altını çizerek, "Bu bize şefkatin, insan doğasının bir parçası olduğunu gösteriyor. Atalarımızı hafife almamalıyız" dedi.

Amputasyonların kapsamlı bir insan anatomisi, cerrahi hijyen bilgisi ve önemli bir teknik beceri gerektirdiğine dikkat çeken Robertson, "Günümüzde ampütasyonu batı bağlamında düşünürseniz, çok güvenli bir operasyon olduğunu görürsünüz. Kişiye anestezi veriliyor, steril prosedürler uygulanıyor, kanama kontrolü ve ağrı yönetimi denen bir şey var. Ama bir bakıyorsunuz 31 bin yıl önce birisi bu kişiye ampütasyon uygulamış ve başarılı da olmuş" ifadelerini kullandı.

Dr. Maloney ve meslektaşları o dönemde ne tür taş cerrahi aletlerin kullanılmış olabileceğini araştırmaya devam ediyorlar.