Küresel Isınma Uçak Türbülanslarını Arttırdı Mı?

Geoff Kitchen, eşi Linda ile birlikte Güney Asya ve Avustralya'yı dolaşarak altı haftalık bir tatile gidiyordu. Uçuşa on saat kala ve kahvaltı servisinin ortasında, Singapur Havayolları'nın Londra'dan Singapur'a giden SQ321 sefer sayılı uçağı, dakikalar içinde 6.000 feet (1.800 metre) derinliğe indi.

211 yolcu ve 18 mürettebat taşıyan Boeing 777-300ER, Bangkok'a acil iniş yaptı. Kitchen kalp krizi geçirdi ve sonunda öldü. En az 71 kişi de yaralandı ve 20 kişi halen Bangkok'ta yoğun bakımda.

TÜRBÜLANSA GİREN THY UÇAĞI

AirportHaber'in edindiği bilgiye göre; Dün TK2320 sefer sayısıyla İstanbul-İzmir seferini yapan Türk Hava Yolları'na ait Airbus A320 tipi uçak türbülansa girdi. Şiddetli sarsıntı bir kabin memurunun ciddi şekilde yaralanmasına neden oldu.

Türbülansa giren uçak ani irtifa kaybı yaşadığı anda henüz 2 aylık kabin memuru olan G., uçağın tavanına yükselerek sırt üstü yere düştü. Genç kabin memurunun belindeki L kemiklerinden biri kırıldı.

HAVA YOLCULUĞU NE SIKLIKLA YARALANMALARA NEDEN OLUR

Her yıl gökyüzüne yapılan milyonlarca uçuşla karşılaştırıldığında (2024 için 40,1 milyon tahmin), Singapur'daki SQ321'de yaşananlar nadirdir.

Al Jazeera'nin aktardığına göre, Federal Havacılık İdaresi'ne göre, dünyanın en büyük hava yolculuğu pazarı olan Amerika Birleşik Devletleri'nde 2009 ile 2022 yılları arasında hastaneye kaldırılmayı gerektiren yalnızca 163 yaralanma yaşandı.

Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu bu dönemde büyük gövdeli bir uçakta türbülansa bağlı tek bir ölüm bile bildirmedi.

Ayrıca, bırakın ticari bir uçağı, türbülansın bir uçağı düşürmesi bile neredeyse duyulmamış bir durum. Her ne kadar 2001 yılında bir uçak düşmüş olsa da bunun nedeni teknik bir hataydı ve doğrudan türbülansla ilgili değildi.

Bu, New York JFK'den Santo Domingo, Dominik Cumhuriyeti'ne giden American Airlines'ın 587 sefer sayılı uçuşuydu. NTSB, türbülansın uçağın dikey dengeleyicisinde bir arızaya neden olduğunu doğruladı.

TÜRBÜLANSA NE SEBEP OLUR?

Türbülans esasen havadaki bir rahatsızlıktır ve bunun birkaç farklı türü ve meydana gelmesinin nedenleri vardır. Dağlar gibi araziler hava akışını değiştirebilir ve hava doğal arazi üzerinde yükselmeye zorlanır, bu da türbülansı tetikleyen hava dalgalarına neden olabilir.

Hava olayları türbülansı da etkileyebilirken, en çok endişeye neden olana açık hava türbülansı veya CAT adı verilir.

Al Jazeera'ye konuşan, Texas A&m Üniversitesi Atmosfer Bilimleri Bölümü Başkanı Ramalingam Saravanan, “Buna, havada göremediğiniz dalgalanmalara neden olan, yer çekimi dalgaları adı verilen bir şey neden olabilir. Pilotların bunu bilmesinin tek yolu, bunu önceki bir pilottan duymaktır. Pilotlar genellikle aynı uçuş yolunu birkaç dakika önce kullanan birinin söylediklerini dinler. Bu türbülans olaylarını tespit etmenin en iyi yolu bu" dedi.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TÜRBÜLANS VAKALARINI ETKİLİYOR MU?

İngiltere'deki Reading Üniversitesi'nde geçen yıl yayınlanan bir araştırma, 1979 ile 2020 yılları arasında dünyanın en yoğun uçuş rotalarından biri olan Kuzey Atlantik'te açık hava türbülansının yüzde 55 arttığını ortaya çıkardı. Buna göre, daha yüksek sıcaklıklar rüzgar düzenlerini etkileyebilir. Raporda sera gazı emisyonlarının büyük ölçüde sorumlu olduğu ileri sürülüyor.

Bu artan sıcaklıkların "en hızlı üst seviye jet akışında" daha yüksek rüzgar hızlarına yol açabileceğini öngören Chicago Üniversitesi'ndeki araştırmacılar tarafından da tekrarlandı.

Çalışma, dünyanın ısındığı her santigrat derece için hızların yüzde 2 artacağını, sera gazlarının aynı seviyede artmaya devam etmesi durumunda yüzyılın sonuna kadar hızın 4 santigrat derece artacağını öne sürüyor.

Küresel sıcaklık, sanayi öncesi dönemden bu yana en az 1,1 santigrat derece arttı. NASA'ya göre bu dönemdeki en büyük artış 1975'ten bu yana yaşandı.

Chicago Üniversitesi araştırmacıları, beklenen rekor rüzgar hızları nedeniyle havayollarının türbülansın güvenlik etkilerini sınırlamak için hızlarını yavaşlatmaları gerekeceğini söylüyor.

Türbülansın en şiddetli şekilde Kuzey Amerika ile Avrupa arasındaki ana rota olan Kuzey Atlantik'te artması bekleniyor, ancak aynı zamanda güneydoğu Çin, batı Pasifik ve kuzey Hindistan'da da büyük bir artış bekleniyor. Çin'deki Nanjing Üniversitesi tarafından 2021'de yapılan bir araştırma, CAT vakalarında 2059 yılına kadar yüzde 15'lik bir artış öngörüyor.

Asya Pasifik bölgesindeki artış, havayolu endüstrisi için artan bir endişe kaynağı. Çin'in 2037 yılına kadar hacim bakımından en fazla yolcu taşıyan hava yolculuğu pazarı olarak Amerika Birleşik Devletleri'ni geçmesi bekleniyor.

UÇAK TÜRBÜLANSINDAN EN ÇOK KİM ETKİLENİYOR?

Türbülansla ilgili sorunlar, uçağın kendisinden çok, uçaktaki insanların güvenliğiyle ilgilidir ve sorunlar çoğunlukla yolcular ve uçuş ekibinin gerektiği gibi emniyet önlemleri almaması durumunda ortaya çıkar.

Uçuş mürettebatı türbülansa bağlı yaralanmaların yüzde 79'unu oluşturuyor.

AFL-CIO Uçuş Görevlileri Birliği-CWA başkanı Sara Nelson, yaptığı açıklamada "Türbülans, Uçuş Görevlileri için ciddi bir iş yeri güvenliği sorunudur" dedi.

Nelson, "Singapur Uçuş 321'in ayrıntıları hala geliştirilirken, ilk raporlar türbülansın en tehlikeli türü olan açık hava türbülansına işaret ediyor gibi görünüyor. Mevcut teknolojiyle görülemez ve neredeyse tespit edilemez. Bir saniye, sorunsuz bir şekilde ilerliyorsunuz; daha sonra yolcular, mürettebat ve emniyete alınmamış arabalar veya diğer eşyalar kabinin etrafına fırlatılıyor" diye ekledi.

TÜRBÜLANS HAVAYOLU ŞİRKETİNE MADDİ ZARAR VERİR Mİ?

Türbülansla ilgili felaketler ne kadar nadir olsa da, türbülansın havayolu endüstrisine yıllık maliyeti 500 milyon dolara kadar çıkıyor. Bu, uçağa ve kabinlere verilen hasarı, gecikmeleri ve ara sıra yapılan sorumluluk ödemelerini kapsar. Önümüzdeki yıllarda daha yaygın hale gelmesiyle birlikte maliyetler de artacaktır.