Derinlerdeki tehlike: 'Bitti' denen müsilaj kışın geri mi dönecek?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından haziran ayı başında açıklanan 22 maddelik 'Müsilaj Eylem Planı'nın uygulanmaya başlamasıyla, Marmara'nın birçok noktasında temizleme çalışmaları yürütüldü.
Peki, müsilaj tamamen bitti mi?
NTV'de yer alan habere göre, Marmara'daki son durumu Müsilaj Bilim Kurulu üyelerinden İstanbul Üniversitesi Balıkçılık ve Su Ürünleri İşleme Teknolojisi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Saadet Karakulak ve Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, değerlendirdi.
'Yüzeyde olmadığı için halk görmüyor'
Prof. Dr. Saadet Karakulak: Müsilaj belirli yerlerde hala dip tabakada devam diyor, bitmiş değil. Biz son yaptığımız çalışmalarda Marmara ve Kuzey Ege'ye çalıştık. Edremit Körfezi açıklarında müsilaj şu an hala devam ediyor. Saroz Körfezi'nde de etkili. Orada üç metreye kadar görünürlük düşmüş. Marmara'da da kıyısal bölgelerde 10 metreye kadar aralıklarla var. Sadece yüzeyde olmadığı için halk şu an görmüyor.
'Bitti diyemeyiz'
Prof. Dr. Mustafa Sarı: "Ağustos itibariyle Marmara'daki müsilaj su kolonunda tamamen görünmez hale geçti. Ama diplerde, derin diplerde, akıntı olan bölgelerde ne yazık ki devam ediyor. Bu yüzden şu an müsilaj su kolonunda görünmez diyebiliriz ancak bitti diyemeyiz. Bütün Marmara denizi için bunu söyleyebiliriz. Bölge bölge farklı derinliklerde görülebiliyor, 17 metre derinde görüldüğü yerlerde var, 85-100 metre civarında göründüğü yerlerde var.
Müsilaj Eylem Planı uygulanıyor mu?
Eylem planında yer alan maddelerden bir tanesi yüzey temizliğiydi. Bu tamamlandı. Koordinasyon kurulu kuruldu. Atık arıtma tesisleri tamamen ileri biyolojik arıtma tesislerine çevrilecekti. Onlarla ilgili de kararlar alındı, bir plan ortaya konuldu. Ancak mevcut arıtma tesislerinin iyileştirilmesi ya da yeni arıtma tesislerinin geliştirilmesi bu şartlarda üç yıl içinde olabilecek ancak.
Hayalet ağlarının temizlenmesiyle ilgilide Tarım Bakanlığı'nda bir çalışma olduğundan haberdarız ancak şu an ne aşamada bunu bilmiyoruz.
'Balıkçılar tekrar müsilaj olmayacakmış gibi bir hazırlık içindeler'
Müsilaj şu anda 'görüldü bitti' denilmesi yanlış. Balıkçılıkla ilgili bir değişiklik yapılmadan Marmara'da av sezonu tekrar açılıyor. Bu yanlış. Bir an önce sürdürülebilir balıkçılıkla ilgili adımlar atılması lazım. Bu zaten Marmara Denizi için yapılmış eylem planında da yer alıyordu. Ancak henüz bununla ilgili bir adım atılmadı. Bir an önce bununla ilgili bir planlama yapmamız lazım ve bunu balıkçılara deklare etmemiz gerek. Balıkçılar tekrar müsilaj olmayacakmış gibi bir hazırlık içindeler. Ancak iki ay sonra müsilaj tekrar patlarsa bundan onlar da zarar görecek."
'Müsilajın engellenmesi için bir adım görmüyoruz'
Prof. Dr. Saadet Karakulak: Henüz eylem planında yer alan Marmara Deniz'inde koruma alanları yapılması ya da sürdürülebilir balıkçılıkla ilgili adımlar atılmadı. Buna rağmen 1 Eylül'de balıkçılık aynen tekrar başlayacak. Balıkçılık kapasitesi azaltılmadı, endüstriyel balıkçılık da bir kısıtlama görmüyoruz. Müsilaj yaşandı ama müsilajın engellenmesi için henüz kesin olarak hayata geçirilen bir adım görmüyoruz.
Deniz canlıları nasıl etkilendi?
Prof. Mustafa Sarı: Deniz dibinde süngerler, istiridyeler, mercanlar gibi organizmalara çok büyük zarar verdi müsilaj. Tekrar bir mercan kolonisinin eski haline gelmesi çok uzun zaman alacak. Süngerler buna oranlara daha hızlı eski haline gelebilir. Büyük balıklar ise müsilaja hızlı bir şekilde adapte oldu.
Ama müsilajın pik yaptığı bahar ayları balıkların üreme sezonuydu. Bu nedenle balıkların yumurtaları çok büyük zarar gördü. Önümüzdeki yıllarda bunun etkilerini balıkçılık da çok ciddi bir şekilde göreceğiz.
Marmara'da stok tespiti yapmadan balıklarla ilgili söyleyeceğimiz her şey afaki olur. Dalarak yaptığımız gözlemler ya da balıkçıların radarlarına yansıyan veriler balık topluluklarında bir hareketlilik gösteriyor. Ama geçen yıla oranla ne kadar azalma oldu, popülasyonların bundan ne kadar etkilendiğiyle ilgili sayısal bir şey söylemek için araştırmalarımızın sonuçlarını beklemek lazım.
Prof. Dr. Adnan Ayaz: Deniz suyu ısındı, bakterilerin parçaladığı müsilaj azaldı
Müsilaj'da son durum: Marmara Denizi'nin güney kıyılarının öncesi ve sonrası havadan görüntülendi
