2009'da düşen THY uçağıyla ilgili önemli iddia
New York Times (NTY) gazetesi, 2009’da Hollanda’da Amsterdam Schiphol Havalimanı'na inerken yere çakılan Boeing 737-800 NG tipi Türk Hava Yolları (THY) uçağı hakkında araştırma yapan Hollanda Güvenlik Kurulu'nun Boeing ve ABD’li güvenlik yetkililerinin baskısıyla nihai raporunda üretici firmaya sorumluluk yüklemekten kaçındığını öne sürdü.
25 Şubat 2009’da düşen uçakta dokuz kişi hayatını kaybetmiş, 50 kişi de yaralanmıştı.
Mayıs 2010'da yayımlanan raporda kazanın temel nedeni uçak üzerindeki iki yükseklik göstergesinin farklı değerler göstermesi olarak açıklanmıştı ve yaklaşma sırasında otopilotun bu yükseklik farklılığı nedeniyle uçağın hızını düşürdüğü ve pilotların bu durumu geç fark ederek zamanında müdahale edemediği öne sürülmüştü.
Boeing'in suçu nasıl gizlendi
Şubat 2009'da meydana gelen kazadaki uçak, Endonezya ve Etiyopya'da meydana gelen 346 kişinin öldüğü kazalardaki Boeing’in 737’in bir varyasyonu.
New York Times'ın ulaştığı belgelerden vardığı sonuca göre, THY kazasıyla son kazalar arasında benzerlikler bulunmakta. Buna göre Hollanda ve Afrika’daki kazalarındaki uçaklar, tek bir sensörün, uçağın sistemlerini yanıltması nedeniyle düştü. Üretici firma Boeing’se pilotların böyle bir soruna müdahale etmesine yardımcı olacak bilgileri vermedi.
BBC Türkçe'nin aktardığına göre, Hollanda Güvenlik Kurulu tarafından kazayı incelemek üzere görevlendirilen havacılık güvenliği uzmanı Dr. Sidney Dekker, NYT’ye "Önceki kaza (Hollanda’daki THY kazası) çok uyarıcı nitelikteydi ama ciddiye alınmadı" dedi.
Dekker, New York Times'ın ulaştığı rapora yönelik Boeing'in güvenilir olmayan açıklamalarla dikkatleri kendi "tasarım kusurları" ve diğer hatalarından uzaklaştırmaya çalıştığını söyledi. Söz konusu rapor kamuoyuna açık bir şekilde yayımlanmazken Hollandalı kurulun kendi kaza raporunda da ABD’li ekibin devreye girmesiyle bazı bölümlerin silindiği ve eklemeler yapıldığı aktarıldı. NYT'ye göre 2009'da da ABD güvenlik yetkilileri son Max kazalarında olduğu gibi Boeing'in üzerine gitmedi.
NYT’nin iddiasına göre Boeing THY kazasından önce sensörlerin bozulması halinde pilotların hatayı hemen fark ederek uçağın durmasını engelleyeceğini düşünüyordu. Son Max kazalarında olduğu gibi THY uçağının kılavuzunda da böyle bir bilgiye yer verilmedi.
‘Yazılım güncellemesi THY uçağıyla uyumlu değildi’
Türk Hava Yolları kazasından sonra Amerikan Federal Havacılık İdaresi, 737-800 NG havayolu şirketlerine uçakların tek sensöre bağlı olmamalarını sağlayacak ve iki sensörden gelen verilerin kıyaslanacağı bir yazılım güncellemesi yapmaları zorunluluğunu getirdi.
Boeing 2006'da yeni uçaklar için opsiyonel olarak bir yazılım güvencesi geliştirmişti.
Ancak gazeteye göre bu güncelleme daha eski model uçaklara uygun değildi ve kaza sonrasına kadar eski model 737-800'lere uyumlu bir güncelleme yapılmadı. Düşen THY uçağı 2002 üretimiydi.
Hollandalı uzmanlar raporlarında önce Boeing'in eski uçaklara hiçbir alternatif sunmadığına dikkat çekti. Ancak raporun taslağını gören Amerikalı yetkililer, buna itiraz etti. Raporun ilave bölümünde yazılım modifikasyonunun gerekli olmadığı çünkü herhangi bir riskin bulunmadığı öne sürüldü.
Bunun üzerine Hollandalı yetkililer rapordan bu ifadeyi çıkarmakla birlikte Boeing'i sensör sorunu konusunda pilotları uyarmak için fazla çaba harcamamakla suçladı.
