THY'den pilotlara euro tuzağı: 'Girdik çıkamıyoruz karabasan gibi borç sürekli artıyor'

Türk Hava Yolları pilot olarak yetiştirmek üzere farklı üniversitelerden mezun olan gençleri Türk Hava Yolları Akademisi'ne belli bir sınavla alıyor. THY 2013 yılından beri Aydın Çıldır Havalimanı’nda bulunan akademi tesislerinde mevcut filosunda bulunan 24 eğitim uçağı, 3 adet uçuş simülatörü, 6 adet derslikte ve 26 FI ve 2 TB olmak üzere toplam 28 eğitmeni ile pilotaj eğitimi vermekte.

Eğitimini tamamlayan genç pilotlar doğrudan THY bünyesinde işe alınıyorlar. Fakat bu okula kabul edilen öğrenciler 2 yıllık pilotaj eğitim karşılığı 140 bin Euro borca imza atıyorlar. THY 140 bin Euro borçlu olan pilotların her ay maaşlarından belli oranlarda kesinti yaparak bu parayı tahsil ediyor. Döviz kurlarında yaşanan anormal artış pilotları vurdu. Her ay maaşlarının önemli bir bölümünü yatırmalarına rağmen borçları azalmak yerine artıyor.

HAVA-SEN Başkanı Seçkin Koçak, "THY yönetimi toplu ödemeyi de kabul etmiyor. Maaşlarımızdan aybaşında 1000 euroya yakın para kesiliyor. Tuzak gibi bir şeyin içine girdik çıkamıyoruz" dedi.

Türk Hava Yolları, 2021 yılının ilk 9 ayında 6,2 milyar TL net dönem kârı elde ettiğini açıkladı ama hem kokpit, hem kabin hem tüm yer birimlerdeki diğer çalışanların ciddi şikayetleri var. THY çalışanları arasında en çok mağdur olanlar THY Akademi’den mezun olan 1000'den fazla pilot oldu. Yaklaşık iki yıl THY Akademi’de eğitim alan pilotların durumu içler acısı, eğitim borçları ödedikçe azalacağına kurdaki yükselişten dolayı artıyor.

Havayolu Çalışanları Sendikası (HAVA-SEN) Genel Başkanı Kaptan Pilot Seçkin Koçak, “Bu bir tuzak içine girdik çıkamıyoruz” diyerek konuyu şöyle açıkladı:

-Kasım 2018’de eğitime başlayan bir pilot adayı o günkü 5.50 euroluk kura göre 140 bin euro karşılığı yaklaşık 770 bin TL’ye imza attı

-Bu pilot adayı 2 yıl eğitim aldıktan sonra Kasım 2020’de THY bünyesinde işe başladı. Eğitime alınanlara işiniz THY'de hazır denildi. Genç arkadaş uçuşlara başladığı gün euro 9.25’e yükseldi. Eğitim borç otomatik olarak yaklaşık 1 milyon 300 bin lira oldu.

-Bu pilot, Kasım 2021’de eğitim borcunun 12 bin Euro’sunu ödemiş dahi olsa, bugün itibariyle şirkete olan borcu 29 Kasım'da euro 14.48'e yükseldi. Bizim genç pilotun 128 bin euro olan borcu 1 milyon 853 bin liraya yükseldi.

-Pilotun eğitim borcu her ay maaşından kesilmesine rağmen her geçen yıl azalacağına her geçen gün daha da artıyor.

THY’nin kendi akademisinde son 10 yılda yetiştirdiği ne kadar pilot varsa bu durumda. THY'de bu durumda olan pilotlarının sayısının 800 ile 1200 arasında olduğu tahmin ediyoruz.

THY Akademi’den mezun olup pilot koltuğuna oturan arkadaşlarımız TL ile maaş alıyor ama THY euro ile borçlandırmış durumda. Hem de yasalara aykırı şekilde maliyetinin çok fazla üstüne borçlandırılıyor.
Arkadaşlarımız bu parayı 7-8 hatta 10 yıla kadar ödemeyi taahhüt etti. Eğitim bedeli 60-70 bin eurolardan başladı şimdi 160 bin Euro’lardan bahsediliyor.

Bazı arkadaşlar evlerini, arabalarını satarak, kredi çekerek bu borcu kapatmak istedi, çok uğraştılar ama THY yönetimi bunu da kabul etmedi. Niye kabul etmedi çünkü bunu bilançosunda kâr olarak gösteriyor.
Pandemide çalışamayınca borçlarımız ertelendi ama euro fırladı, borç katlandı.

Pandemiden sonra daha vahim bir tablo oluştu. Bu borç sarmalına dayanamayan ve yurtdışına giden pilotlar oldu. THY borcu tahsil edemedi. Mahkemelik oldular. THY bu durumun önüne geçmek için borç imzalattığı pilot adfaylarına birde kefil göstermeleri şartı getirdi. Şimdi yurtdışına gidenin Türkiye'de kalan kefilinin kapısına dayanıyor. İnanın ne yapacağımızı şaşırdık. Adeta pilotlar kabus içinde hatta karabasan gibi bir durumda.

Kaptan Pilot Seçkin Koçak durumun kanuna da aykırı olduğunu belirterek "Normalde kanunen bir şirket mesleki eğitim verilirken işçiyi geliştiren ona bir katmadeğer katan eğitim programından geçiriyorsa bunun için harcanan masrafı fatura göstererek işçiden tahsil eder. Ama THY'nin yaptığı masrafı gösteren bir belge yok. Masrafı gösteren belge olmadan kendi kafasına göre belirlediği parayı tahsil ediyor.

Borçlandırmayı Türk Parasının Kıymetinin Korunması Hakkındaki Kanun’a aykırı olarak sözleşmeleri yabancı para türleri üzerinden düzenliyor.

Bu durumda eğitim borcu düzenli ödenmesine karşın oluşan kur farkı nedeni ile borç tutarı azalmak yerine artış gösteriyor ve borç kimi zaman ödeme yapılmasına karşın katlanarak büyüyor. Burada da Borçlar Kanunu’nun ilgili 138. maddesi uyarınca borçlunun öngörülemeyen sebepler dolayısı ile sözleşmenin yeniden uyarlanmasını isteme hakkı var fakat THY bu hakkı da tanımıyor. Evimizi arabamızı babamızın malını satalım toplu ödeyelim diyoruz ona da yanaşmıyor. Durumun düzelmesi içine eylem de yapamıyoruz. Eylem yapsak kurumun uğradığı zarar yine bizden tahsil ediliyor. THY pilotları karabasanda yaşıyor.