Cumhuriyet tarihinin ilk sanayi kuruluşu SEKA (Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikaları A.Ş) 1934 yılında İzmit'te kuruldu. Yıllarca Türkiye'nin kağıt ihtiyacını karşılayan ve Türkiye'nin pek çok şehrinde fabrikası bulunan SEKA 2005 yılında Sümer Holding ile birleştirilerek kapatıldı. SEKA'nın kapatılması ile birlikte selüloz üreten fabrika kalmadığı için özel işletmeler kağıt yapımının ham maddelerinden birisi olan selülozi yurtdışından almaya başladı.

Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgınıyla birlikte hijyen malzemelerinin yanı sıra vatandaşların tek kullanımlık ürünlere de talebi arttı. Tek kullanımlık karton bardaklara gelen zamlar ise ekşi sözlükte trend oldu.

4 ay önce kolisi 60 liraya alınan karton bardakların şu anki fiyatı ise 400 lirayı aşmış durumda. Bu fahiş fiyat artışın nedeni ise karton bardak yapımında kullanılan ham maddenin yurtdışından getirilmesi olduğu belirtiliyor. Karton bardak kağıdı, üretimi en zor olan (polietilen kaplamalı kağıt) kağıt türüdür.

Hammadde sıkıntısı nedeni ile büyük üreticiler bardak üretmeyecek

Söylenilen bilgilere göre büyük üreticilerin bazıları 2022 yılı ortalarına kadar karton bardak hammaddesi üretim planlarına dahil etmediklerini açıkladılar.

Türkiye' yaşanılan hammadde sıkıntısı daha önce bir kaç kez yaşandı. Geçmiş zamanda yaşanılan sıkıntılarda uzak doğu ülkelerinde bulunan üreticiler sayesinde bertaraf edilmişti. Uzak doğu üreticilerinin maliyetlerinin yüksek oluşu ( navlum ve gümrük vergileri vs.) yaşanılan bu sıkıntıya çare olmuyor. Son zamanlarda yaşanan hammadde tedarik sıkıntısı dünya genelinde olduğu için aynı oranda Türkiye'yi de etkiledi.

Dünyada ambalaj kağıdı ve kağıt bardak ham maddesi üretiminde Çin birinci sırada yer alırken ikinci sırada ise ABD yer almaktadır. Sıralamanın devamında gelen ülkeler arasında Finlandiya, Hindistan, Japonya, Kore, Rusya, Kanada, İtalya, Fransa, İspanya, İngiltere, Polonya'dır. Türkiye'de ise ham maddede tamamen yurtdışına bağımlı.

Karton bardakta yaşanan fiyat artışından rahatsız olan vatandaşlar tepkilerini şöyle dile getiriyor:

-SEKA fabrikasını kapatanların sorumlu olduğu zamdır

-Şimdi birkaç tane fabrika ismi ile bana yazacaklara peşinen söyleyeyim. O üretim yapan tesislerin hiçbiri selülozu kendisi üretmiyor. SEKA'da selüloz üretimi vardı. Şu anki fabrikaların çoğu selülozu dışarıdan alıp hatta işlenmiş selülozu alıp direkt ince kağıt haline getiriyorlar. %25'lik bir oranla çalışıyorlar yani.

-6 ay önce, 3000 adetli koliyi 150 liraya alıyorduk. Son güncel fiyatı 450 lira olmuş.

-Hammadde açısından tüm girdileri dolar bazında 2 katına çıkması sebebiyle çok şaşırmadığım durum. Ayrıca piyasadaki ürün tedarik sıkıntıları da üzerine biniyor. Böylece fahiş fiyat altyapısı oluşuyor.

-Hammadde açısından tüm girdileri dolar bazında 2 katına çıkması sebebiyle çok şaşırmadığım durum. Ayrıca piyasadaki ürün tedarik sıkıntıları da üzerine biniyor. Böylece fahiş fiyat altyapısı oluşuyor.

SEKA ne zaman kuruldu? Ne zaman kapatıldı? İşte SEKA'nın hazin tarihi...

SEKA (Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikaları A.Ş): Türkiye'de kâğıt sanayiinde yatırım ve planlamalar yapan kamu kuruluşudur. Şirketin İzmit'teki fabrikası 1934'te kuruldu. 1998 yılında özelleştirme kapsamına alınıp anonim şirkete dönüştürüldü. Kuruluş, 2005 yılında Sümer Holding ile birleştirilerek kapatıldı.

SEKA, Cumhuriyet tarihinin ilk sanayi kuruluşudur. 1972 yılında Selüloz ve Kağıt Sanayicileri Birliği'nin kurulmasında, 1976 yılında Selüloz ve Kağıt Sanayicileri Derneği'nin rol almış, derneğin 1989 yılında vakfa dönüştürülmesinde ise ana neden olmuştur.

Şirketin, Ankara'da Alım Satım Müdürlüğü olmak üzere, Afyonkarahisar'da , Muğla Dalaman'da , Balıkesir'de , Bolu'da , Zonguldak Çaycuma'da , Kastamonu'da , Aydın Karacasu'da , Ordu Akkuş'ta , Giresun Aksu'da işletmeleri ve Mersin'in Silifke ilçesine bağlı Taşucu'nda tersane alanı bulunmaktaydı.

Şirket arazisi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından park olarak yapılandırılmıştır. SEKA adının yaşaması için parkın adı Seka Park olarak konulmuştur. Marmara'nın en büyük etkinlik alanlarından biridir.

580 dönümlük SAKA'nın rant kapısı oldu

Türkiye’nin en büyük endüstriyel dönüşüm projelerinden biri olan eski Seka Kâğıt Fabrikası İzmit şehir merkezinde sahile sıfır bir alanda 580 dönüm üzerine kuruluydu. 2005 yılında fabrikanın kapatılması ile birlikte paha biçilemeyen arazi park yapıldı.

Seka arazisi üzerine marina iskelesi, normal iskele, kağıt müzesi, kent müzesi, oturma alanları, deniz kıyısında büfe, plaj, dinlenme sahaları, ışık kuleleri, balıkçı restoranları, su oyun alanları, denize inen kızak alanları, iskeleler, deniz gözetleme kulesi, dinlenme parkları, kongre salonları, zemin altında otopark alanı, gösteri ve görsel sanat atölyeleri, sergi salonları, kapalı spor salonları, açık spor sahaları, festival yapımı için mekanlar, 2 adet basket, 2 adet tenis, 1 adet futbol sahasından oluşan spor kompleksi, 1 adet mini golf alanı, 3 adet mini basketbol sahası, kaykay pisti yapıldı.

Selüloz Nedir, Nasıl Üretilir?

Selüloz karada yaşayan bitkilerin yapısında bulunan bir maddedir. Pamuklarda %90 civarında selüloz bulunur. Bunun yanında odun yapısında yaklaşık %50, saman yapısında ise yaklaşık %30 civarında selüloz vardır.

Selüloz kumaş üretiminde kullanımının yanı sıra bazı plastiklerin üretiminde de kullanılabilmektedir. En çok kullanıldığı alan ise kağıt üretimi olmaktadır. Selüloz yapısı incelendiği zaman yapısında %44 civarı karbon, 549 oranında oksijen ve %6.2 hidrojen bulunduğu saptanmıştır.

Selülozun kimyasal gösterimi C6H10O5 şeklindedir. Saf yapıdaki selülozun hidroliz edilmesi durumunda %95 oranında verime sahip olan D-glikoz oluşmaktadır. Selüloz benzen, su, alkol, kloroform, aseton gibi yapılarda çözünemez. Selüloz seyreltik durumdaki sodyum hidroksitle karıştırılırsa merserize pamuk elde edilmiş olmaktadır. Selüloz su içinde çözünmemektedir. Bunun yanında iyot çözeltisinde de reaksiyon vermemektedir.

Kısaca Selüloz Nerelerde Kullanılır ve Ne İşe Yarar?

Selüloz pek çok alanda rahatlıkla kullanılabilmektedir. Kabaca bu alanlar şu şekilde özetlenebilir;

● Toz ya da krem deterjan yapısında
● İlaç, gıda ya da çeşitli kimya sektörlerinde
● Sondaj çamurlarındaki süzüntünün azaltılması amacı ile
● Bitki, deri ya da böcek öldürücü ilaç yapımında
● Tekstil ürünlerinin üretiminde
● Kağıt, mürekkep, boya, yapıştırıcı, kontrplak üretiminde
● Seramik ve refrakter malzeme ürerimi ile döküm sanayinde sıklıkla kullanılmaktadır.