Cari işlemler açığına turizm makyajı
Cari işlemler dengesi, eylülde 2.97 milyar dolar açık verdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) ödemeler dengesinde turizm kaynaklı revizyonun etkilerini yansıtacak şekilde revizyona gideceği düşünülürken, cari işlemler hesabının 2.6 milyar dolar açık vereceği bekleniyordu. TCMB, söz konusu revizyonları da duyurdu.
TCMB verilerine göre, bir önceki yılın eylül ayında 2 milyar 719 milyon dolar fazla veren cari işlemler hesabı, bu ayda 2 milyar 966 milyon dolar açık verdi. Bunun sonucunda 12 aylık cari işlemler açığı 39 milyar 164 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu gelişmede, ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 6 milyar 971 milyon dolar artarak 8 milyar 97 milyon dolara yükselmesi etkili oldu.
Hizmetler dengesi kaynaklı girişler, bir önceki yılın aynı ayına göre 1 milyar 324 milyon dolar artarak 6 milyar 83 milyon dolara yükseldi. Bu kalem altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, 743 milyon dolar artarak 4 milyar 558 milyon dolar olarak kaydedildi. Birincil gelir dengesi kaynaklı çıkışlar, 12 milyon dolar azalarak 947 milyon dolara geriledi. Bir önceki yılın eylül ayında 45 milyon dolar net giriş kaydeden ikincil gelir dengesi kalemi, bu ayda 5 milyon dolar net çıkış kaydetti.
2.6 milyar dolar kaynağı belirsiz para girişi
Eylülde kaynağı belirsiz para girişi cari açığı finanse etmeye devam etti. Net hata noksan kalemi 2 milyar 613 milyon dolar oldu. Ocak-eylül döneminde cari açık 37 milyar 977 milyon dolar olurken, bunun 24 milyar 939 milyon doları kaynağı belirsiz para girişiyle finanse edilmiş oldu.
3,4 milyar dolarlık portföy çıktı
Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler 488 milyon dolar olarak kaydedildi. Portföy yatırımları 3 milyar 373 milyon dolar tutarında net çıkış kaydetti. Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 522 milyon dolar ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 115 milyon dolar net satış yaptığı görüldü.
Yurt dışındaki tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak, genel hükümet ve bankalar sırasıyla 2 milyar 500 milyon dolar ve 1 milyar 132 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi.
Diğer yatırımlar altında, yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 2 milyar 111 milyon dolar net artış kaydetti.
Yurt dışı bankaların yurt içindeki mevduatları, yabancı para cinsinden 380 milyon dolar ve Türk lirası cinsinden 349 milyon dolar net artış olmak üzere toplam 729 milyon dolar net artış kaydetti.
Yurt dışından sağlanan kredilerle ilgili olarak, genel hükümet ve bankalar sırasıyla 107 milyon dolar ve 250 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirmişken, diğer sektörler 336 milyon dolar net kullanım gerçekleştirdi. Resmi rezervlerde bu ay 1 milyar 656 milyon dolar net azalış gözlendi.
26,8 milyar dolarlık revizyon
Öte yandan, TCMB ödemeler dengesi içerisindeki Hizmetler Dengesi/Seyahat/Gelir kalemi ile Birincil Gelir Dengesi/Ücret Ödemeleri/Gider kalemlerindeki toplam iki revizyon yaptığını açıkladı. Açıklamada, “İki revizyon sonucunda cari işlemler hesabı revize edilen dönemde toplam 26.8 milyar doları artı yönlü güncellenmiştir” dendi.
Revizyon sonrasında seyahat gelirleri 2012–2022 Ağustos dönemi için toplam “22,4 milyar dolar yukarı yönlü” revize edildi. Diğer revizyonda ise birincil gelir dengesi ücret ödemeleri gider kalemi, 2017-2022 Ocak-Ağustos arasında “4,4 milyar dolar aşağı yönlü” güncellendi.
TCMB revizyon için, “Yeni veri kaynakları sisteme entegre edilmiş, metodolojik iyileştirmeler gerçekleştirilmiş ve 2012 yılına kadar geriye dönük olarak turizm istatistikleri güncellenmiştir” dedi.
TÜİK revizyonu sonrası ekonomistler son 10 yıl için 20 milyar doların üzerinde bir etki yaratabilecek revizyonun bugün açıklanacağını hesaplıyorlardı.
