Nükleer anlaşma: Tahran'ı zor günler bekliyor

İranlı uzmanlar, Avusturya'nın başkenti Viyana'da bu ay başlaması planlanan nükleer anlaşma müzakerelerinden sonuç çıkmaması halinde Tahran yönetiminin daha ağır yaptırımlarla karşı karşıya kalabileceği belirtirken İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade ise "ABD'nin BM Güvenlik Konseyi'nde kalmayı garanti etmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.

'ABD atom bombasını başka ülkeye karşı kullanmaya cesaret eden tek ülkedir'

Haftalık basın toplantısında konuşan Hatipzade, ABD'nin 2018 yılında nükleer anlaşmadan çıkışını hatırlatarak Avrupa ülkelerini de eylemsizlikle suçladı. Katipzade, Almanya, Fransa ve İngiltere'nin şu ana kadar Amerika'nın çekilmesinden sonra hiçbir taahhütte bulunmadığını söyleyerek, "Avrupa ülkelerinin eylemsizlikten çıkıp yükümlülüklerini yerine getirip sorumlu ve aktif aktörler olarak hareket etmeleri gerek" diye konuştu.

ABD'nin "uygulanabilir programlarla" Viyana'ya gelmesi ve "yaptırımlara gereksiz bahaneler bulma yoluna gitmemesi" halinde anlaşmanın mümkün olabileceğini ifade eden Hatibzade, "ABD'nin attığı adımlar, açıklanan görüşlere aykırı. Yeteri kadar söz dinledik ve ABD tarafından aylardır geciken fiili adımların atılmasını bekliyoruz" dedi.

#Iran’s Foreign Ministry spokesman Saeed Khatibzadeh announced that #China will host the third meeting of foreign ministers of #Afghanistan's neighboring countries.https://t.co/17Yp3F0NCL

— ISNA International (@Isna_Int) November 1, 2021

İran haber ajansı İSNA'da yer alan habere göre, Hatipzade, "ABD, atom bombasını başka bir ülkeye karşı kullanmaya cesaret edebilen tek ülke olarak silahsızlanmayı da kabul etmelidir. Nükleer silah sahipleri, İran dahil başka hiçbir ülkede barışçıl nükleer programlar hakkında konuşacak durumda değiller" ifadelerini kullandı.

Viyana görüşmeleri

Hatipzade öte yandan Viyana görüşmelerinin de Kasım ayı bitmeden gerçekleşeceğini belirterek kesin tarihin bu hafta belirlenmesini beklediklerini ifade etti.

İranlı uzmanlar: Tahran'ı zor günler bekliyor

İranlı uzmanlar, İran ile 4+1 ülkeleri ve ABD arasında Viyana'da 6 tur yapılan görüşmelerin devamı olarak bu ay içinde yeniden başlaması beklenen müzakereleri değerlendirdi. Uzmanlar, Viyana'da yapılacak görüşmeler netice vermezse Tahran'ı zor günlerin beklediğini ifade ediyorlar.

İran'daki Tahran Terbiyet Müderris Üniversitesi Öğretim Üyesi Veli Gülmuhammedi, nükleer anlaşma canlanmazsa, İran için tehlike çanları çalacağını belirterek, "İran tehlikeli bir durumla karşı karşıya. Bu tehlike de yakında gerçekleşmesi muhtemel olan nükleer anlaşmanın ölümüdür. Nükleer anlaşma canlanmazsa İran'ın ABD ve Avrupalı ülkeler ile ilişkilerinde değişiklik meydana gelecektir" değerlendirmesinde bulundu.

'Yaptırımlar artacak'

İran'ın anlaşmaya dönmemesi ve taahhütlerini yerine getirmemesi durumunda Biden'ın baskıyı ve yaptırımları artıracağını dile getiren Gülmuhammedi, oluşacak yeni dengelerde Tahran yönetiminin baskı araçları ve argümanlarının zayıflayacağını ifade etti.

İranlı siyaset uzmanı ve enerji mühendisi Muhammed Hadi Musevi ise "Geçen zaman İran'ın aleyhine işliyor. 2021 yılının sonuna kadar nükleer anlaşma ile ilgili bir anlaşma sağlanmazsa Biden müzakerelere eskisi kadar önem vermeyecektir. Böyle olursa geçmişte olduğu gibi uluslararası kamuoyunun da desteğini alarak İran'ı yaptırımlara tabi tutmayı tercih edecektir" ifadelerini kullandı.

'Yaptırımların kalkması öncelikleri değil'

Reisi hükümetinin "yıpratıcı müzakerelerin" ve "müzakere için müzakerenin" peşinde olmadığını iddia ettiğini ancak müzakereleri Brüksel'de başlatarak "müzakere için müzakere" sürecini takip ettiğini söyleyen Musevi, İran'ın tavrının 5+1 ülkelerinin muhalefetine neden olduğunu ve Rus diplomatların da Tahran'ın kararsızlığını eleştirdiğini hatırlattı.

Batılı devletlerin Ruhani döneminde anlaşma sağlanamaması durumunda yeni hükümetle bunun zor olacağını öngördüğüne dikkati çeken Musevi, "Uluslararası mali kurumlar İran'a dönse de İran bankalarıyla çalışmaya niyetleri yok. Reisi ve ekibi yaptırımların kalkmasını öncelikli politika olarak görmüyor. Reisi ekibindeki bazıları nükleer anlaşmaya muhalifler. Bunlar yeni yaptırımların artık kendilerine etki etmeyeceğine ve bunları Rusya, Çin ve Rusya gibi ülkelerle iş birliği yaparak kontrol altına alabileceklerine inanıyor" dedi.

Biden'ın ülke içinde krizlerle uğraştığı için Kongrenin desteğine ihtiyacı olduğunu vurgulayan Musevi, ABD Başkanı'nın Tahran'a karşı yumuşak adımlar atması halinde Cumhuriyetçilerin ve Demokratların tepkisiyle karşı karşıya kalacağını ifade etti.

İranian Students News Agency/AA

Biden: İran'ın nükleer programını engellemenin yolu diplomasi