Putin'in tüm adamları

Avrupa Birliği, İngiltere ve Amerika’nın yaptırım yağmuruna tuttuğu oligarkların Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bağlantıları merak uyandırıyor.

Sovyetler Birliği’nin 90’larda dağılmasından sonra Rusya ve Ukrayna başta olmak üzere çeşitli bölgelerde ortaya çıkan, servetlerinin kaynağı tam olarak bilinmeyen seçkinler ve Kremlin bağlantılı kapitalist zümreye oligark* deniliyor.

Bugün lüks yatları ve mal varlıklarıyla gündeme oturan Rus oligarkların hepsinin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir ilişkisi var.

İşte dünya gündeminde geniş yer tutan oligarklar ve Rus lider Putin ile bağlantıları...

Gazprom'un kilit ismi: Aleksey Miller

Leningrad Finans ve Ekonomi Enstitüsü’nden ekonomi alanında mezun olan Aleksey Miller, 1991’den 1996’ya kadar Saint Petersburg Belediyesi’nde Vladimir Putin’in idaresi altında Dış İlişkiler Komitesi’nde çalıştı. 2011’den beri dünyanın en büyük enerji tedarikçisi Gazprom’un CEO’luğunu yapıyor. Putin, Miller’ın CEO’luk görevini güvence altına alarak Gazprom yöneticilerinin üçüncü taraflarla zararlı ilişkiler içine girmesini engelledi.

2018’in nisan ayında Amerika Miller’ı yaptırım uygulanan kişiler listesi SDN’ye koydu. Uygulanan bu yaptırım, onun Amerikan şirketleri ve iş adamlarıyla herhangi bir ticari ilişki içine girmesini engelliyor. Rusya’nın Ukrayna’yı 24 Şubat’ta işgal etmesinin ardından İngiliz hükümeti Miller’ın mal varlığını dondurarak ona seyahat yasağı getirdi.

Miller’ın servetinin 2,5 milyar dolar olduğu biliniyor.

İgor Seçin

İgor Seçin, 1984’te Leningrad Devlet Üniversitesi’nden dilbilimci olarak mezun oldu. Portekizce ve Fransızcayı akıcı olarak konuşabiliyor. 1980’lerde Sovyet tercümanı olarak çalışan Seçin, 1991’den 1996’ya kadar Saint Petersburg Belediyesi’nde Putin’in belediye başkan yardımcılığını yaptı.

1999’da Rusya başbakanı Putin’in baş sekreteri olarak atandı. 2004’te petrol ve doğalgaz şirketi Rosneft’in yönetim kurulu başkanı oldu. 2012’den beri de Rosneft’in başkanlığını yapıyor.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra Avrupa Birliği Seçin’i kara listeye altı ve tüm mal varlığını dondurdu. İspanya ve İtalya, Seçin’e ait iki lüks yat Amore Vero ve Crescent’e el koydu.

Seçin’in net mal varlığı tam olarak bilinmezken, 2015 yılında İngiliz haber ajansı Reuters, Rosneft yöneticisi olarak yılda 4.7 milyon dolar kazandığını yazmıştı.

Savunma şirketi CEO'su: Sergey Çemezov

Sergey Çemezov, devlet kontrolündeki askeri savunma şirketi Rosteh’in CEO’su. Eski bir KGB ajanı ve yüksek rütbeli bir general olan Çemezov, 80’li yıllarda Doğu Almanya’dayken Putin ile arkadaş oldu. Çemezov, Putin Rusya’nın başkanı olduğunda zenginleşti.

2007 yılında ise Rosteh’in CEO’su olarak atandı. Pandora Papers, Çemezov ve ailesinin yurtdışında 600 milyon dolarlık lüks bir yat da dahil olmak üzere büyük bir servetinin olduğunu ortaya çıkarmıştı.

İspanya, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra Çemezov’un lüks yatına el koydu.

Eski ajan: Nikolay Tokarev

Nikolay Tokarev, petrol ve doğalgaz hattı şirketi Transneft’in başkanı olarak görev yapıyor. Tokarev, 1973’te Karaganda Politeknik Enstitüsü’nden mezun oldu.

Doğu Almanya’da KGB ajanlığı yaptığı dönemde Vladimir Putin ve Sergey Çemezov ile arkadaş oldu.

1996-1999 yılları arasında Başkanlık Mülk Yönetimi Departmanı’nda Putin’in idaresi altında çalıştı. 2009’dan beri Rosneft’in yönetim kurulunda yer alıyor.

Avrupa Birliği 2022’de Tokarev’i kara listeye alarak tüm mal varlığını dondurdu. 3 Mart’ta Amerika da Tokarev, eşi ve kızına benzer yaptırımlar uyguladı. İngiltere, Tokarev’e seyahat yasağı da getirmişti.

Herman Gref

Herman Gref, Rusya’nın en büyük bankası Sberbank’ın CEO ve yönetim kurulu başkanı olarak görev yapıyor.

Gref, 2000’lerin başlarında ve ortasında Putin yönetiminin liberal reformcularından biri olarak görüldü. Petrol ve gaz sektörünün tekelleşmesine engel olduğunu pek çok defa ifade etti. Gazprom, Aeroflot, Rosneft, Svyazinvest gibi devlet kontrolündeki şirketlerin yönetim kurulunda üye olarak görev aldı.

2018’de Amerika Hazine Bakanlığı Gref’i Putin’e yakın olduğuna inanılan siyasetçiler ve iş adamları listesi olarak bilinen "Kremlin Listesi"ne aldı.

Putin'in şefi: Yevgeni Prigozin

Yevgeni Prigozin, restoranları ve yemek şirketleri Putin’in iş yemeklerine ev sahipliği yaptığı için “Putin’in şefi” olarak biliniyor.

Amerika’nın Suriye’de desteklediği Kürt güçlerine 2018’de saldıran paralı asker örgütü Wagner Grup ile bağlantısı olduğu iddia ediliyor.

Prigozhin, 2018 Amerika Birleşik Devletleri Başkanlık seçimlerine müdahale ettiği gerekçesiyle suçlanıyor. Prigozhin ve şirketleri Amerika tarafından ekonomik yaptırımlara ve cezai kovuşturmalara maruz kalmakta. Avrupa Birliği ve İsviçre, Wagner Grup’u Ukrayna’ya gönderdiği gerekçesiyle Prigozhin’in mal varlığını dondurmuştu.

Rus liderin 'sırdaşı': Arkadi Rotenberg

Arkadi Rotenberg, Rusya’daki en büyük gaz boru hattı şirketi ve elektrik tedarikçisi S.G.M. grubun eş sahibi olarak görev yapıyor.

Forbes, 2021 yılında Rotenberg’in servetini 1.9 milyar dolar olarak yazmıştı. Rotenberg, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in sırdaşı, iş ortağı ve çocukluk arkadaşı olarak biliniyor.

Amerika, 2022’de Rotenberg, oğlu ve kızının mal varlığına da el koymuş ve vize yasağı getirmişti.

Putin'in bankacısı: Yuri Kovalçuk

Yuri Kovalçuk, "Putin’in şahsi bankacısı" olarak anılan milyarder ve iş insanı. Panama Papers, Kovalçuk’un yurtdışına en az 1 milyar dolar aktardığını ortaya çıkarmıştı. Kovalçuk’un, Putin ile yakın arkadaş olduğu belirtiliyor.

Amerika, Avrupa Birliği ve Japonya’nın yaptırımlarına maruz kalmıştı.

Kara listedeki oligark: Gennadi Timçenko

Gennadi Timçenko, özel yatırım firması Volga Grup’un kurucusu ve sahibi. Timçenko’nun, 1990’ların başından beri Putin ile yakın arkadaş olduğu ifade ediliyor. Timçenko’nun yatırım şirketi Volga Grup, doğalgaz devi Novatek’in ana hissedarı.

Timçenko 24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaş ardından Batı ülkelerinin yaptırım listelerinde yer aldı.

İngiltere ve Avrupa Birliği Timçenko’yu kara listeye almış ve mal varlığını dondurmuş, İtalyan polisi de Sanremo liman şehrinde yatı Lena’ya el koymuştu.

Bloomberg'e göre Timçenko'nun servetinin değeri, 15.5 milyar dolar.

Rusya'nın en zengin ikinci ismi: Aleksey Mordaşov

Aleksey Mordaşov, Rusya’nın en büyük çelik ve maden şirketi Severstal’ın ana hissedarı ve yöneticisidir. Bloomberg Milyarderler İndeksi, 2022’de Mordaşov’un servetinin 23.4 milyar dolar olduğunu ifade ederek Rusya’nın en zengin ikinci kişisi olduğunu açıklamıştı.

Forbes’ın tüm aile varlığını dikkate alarak hazırladığı listeye göre ise Mordaşov, Rusya’nın en zengin milyarderi. Panama Papers ve FinCEN dosyalarından sızan bilgiye göre Mordaşov ile bağlantılı bir şirket, Putin’in projesine yatırım yaptı.

Avrupa Birliği’ne göre Mordaşov’a ait olan Rossiya Bank, Kırım ilhakından faydalanan üst düzey yetkililerin "şahsi bankası."

Avrupa Birliği, 2022’de Şordaşov’u kara listeye almış ve mal varlığını dondurmuştu. İtalyan polisi de Lady M. adlı yatına el koymuştur.

Yaptırım sonrası Alfa Banktan istifa eden: Petr Aven

Petr Aven, 2022’den beri Rusya’nın en büyük ticari bankası Alfa Bank’ın yöneticisiydi. Aven, Mart 2022'de Avrupa yaptırımları ardından istifa ettiğini duyurdu. 2021’de Forbes’ın yaptığı bir listeye göre 5.3 milyar dolar net servetiyle dünyanın en zengin 529’uncu kişisi olarak anılıyor.

Aven'in serveti ise Bloomberg'e göre, 5.71 milyar dolar.

Kremlin, 2018’de yayınladığı bir bildiride Aven, Fridman ve Khan’ın Putin ya da Rus hükümetinin çıkarlarını temsil etmediğini söylemişti.

Aven’in banka hesabı ve mal varlığı İngiltere ve Avrupa tarafından dondurulmuştu. Aven, İngiliz gazetesi Daily Mail’in yaptığı bir habere göre Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaş sonrası uygulanan yaptırımlar yüzünden kendisinin ve ailesinin tek başlarına nasıl hayatta kalacaklarını bilmediğini söylemişti.

Özbek asıllı Alişer Usmanov

Özbek asıllı Rus oligark Alişer Usmanov, Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi’nin yaptığı bir açıklamaya göre, 13 milyar dolar serveti ile dünyanın en zengin 100 insanı içinde yer alıyor.

Bloomberg milyonerler indeksine göre ise Usmanov'un serveti, 19.8 milyar dolar.

Usmanov, Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra servetini metal ve madencilik faaliyetleri ve yaptığı yatırımlarla oluşturdu.

Rus sanayi holding grubu Metalloinvest’in ana hissedarı. Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’ne göre Usmanov, Putin’in "en sevdiği oligarklardan biri" olduğu söyleniyor.

Avrupa Birliği Usmanov’u kara listeye alarak seyahat yasağı getirdi ve mal varlığını dondurdu. Amerika, Usmanov’un şirketlerine bazı istisnalar uygulamakla beraber benzer yaptırımlar uyguladı.

Leonid Mikhelson

Leonid Mikhelson, Rus gaz şirketi Novatek’in ana hissedarı ve yöneticisidir. Putin’e yakın olan Gennadi Timçenko ile iş ortağıdır. Bloomberg Milyarderler İndeks’ine göre serveti 26.4 milyon dolar olan Mikhelson dünyadaki en zengin 35'inci kişi.

Roman Abramoviç

Roman Abramoviç Chelsea futbol kulübünün ve özel yatırım şirketi Millhouse’ın sahibi. Hem İsrail hem de Portekiz vatandaşlığı olan Abramoviç, Forbes’e göre servetinim 14.5 milyon dolar olmasıyla İsrail’in en zengin ikinci, Rusya’nın on birinci ve Portekiz’in en zengin kişisi.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla zenginleşen Abramoviç'in Putin ile iyi bir ilişkisi olduğu söyleniyor.

Abramoviç, İngiltere’nin yaptırım uyguladığı yedi oligarktan biri. Hem mal varlığı dondurulmuş hem de seyahat yasağı getirildi. Abramoviç’in 3-4 Mart tarihlerinde zehirlenme belirtileri gösterdiği iddia edildi.

Ukrayna ile Rusya barış müzakerelerine katılan Abramoviç'in Eclipse ve Solaris adındaki lüks yatları, yaptırımlardan kaçmak için Türkiye limanlarına sığınmasıyla gündeme gelmişti.

Alüminyum savaşlarının kazananı: Oleg Deripaska

Oleg Deripaska, Rusya’nın en büyük sanayi şirketi Basic Element’in ve Rusya’nın en büyük vakfı Volnoe Delo’nun kurucusu.

1990’larda Rusya’nın "alüminyum savaşlarının" kazananı olarak tanımlanıyor.

Deripaska 2018’de Amerika yaptırımlarına maruz kaldı; 2022’de ise İngiliz hükümetinin yaptırım uyguladığı yedi oligarktan biri oldu. Bu yaptırımlar arasında mal varlığının dondurulması ve seyahat yasağı yer aldı.

Mikhail Fridman

Mikhail Fridman, Rusya’nın en büyük özel bankalarından biri olan Alfa Grup’un eş kurucusu. Forbes’un 2017’de hazırladığı listeye göre Rusya’nın en zengin yedinci kişisi olarak anılıyor.

Avrupa Birliği’nin iddialarının yalan ve iftira olduğunu savunan Fridman’a AB yaptırım uyguladı. Bunun üzerine Fridman, LetterOne’a yaptırım uygulanmaması için şirketin yönetim kurulundan istifa etti.