ABD, İsrail ve Rusya arasında gizli Suriye görüşmeleri: Tel Aviv hayal kırıklığına uğradı

Suriye'nin kaderini belirlemede bölgesel ve uluslararası güçlerin oynadığı rol daha çok belirginleşiyor.

Haaretz'den Barak Ravid'in haberine göre ABD, İsrail ve Rusya, geçtiğimiz ayın başlarında Ürdün'ün başkenti Amman'da Suriye hakkında bir dizi gizli görüşme yaptı.

Görüşmeler, İsrail-Suriye ve Ürdün-Suriye sınırlarında oluşturulması planlanan "güvenli bölgeler" hakkındaydı. Toplantıların ABD-Rusya ateşkes mutabakatından birkaç gün önce yapıldığı belirtildi.

Habere göre, İsrail ABD-Rusya mutabakatına çok sayıda itiraz getirdi. Bu itirazların İsrail açısından en önemlisi, iki gücün İsrail sınırındaki İran varlığını buradan uzaklaştırma meselesine yeterince önem atfetmemesiydi.

Toplantıda İsrail'i Dışişleri Bakanlığı, Savunma Bakanlığı, Mossad ve ordudan üst düzey yöneticiler temsil ederken, ABD'nin vekilleri Michael Ratney and Brett McGurk, Rusyanınki ise Putin'in Suriye temsilcisi Aleksandr Lavrentiyev'di.

Amman'da ABD-İsrail-Rusya görüşmesinin yapıldığı sırada, yine aynı kentte bir de ABD-İsrail-Ürdün toplantısının yapıldığı söyleniyor. İlk toplantıda İsrail kendi pozisyonunu ABD ve Rusya'ya sunarken, ikinci toplantıda İsrail ve Ürdün, ABD'ye kendi konumlarını aktardılar. Haberde, İsrail ile Ürdün'ün pozisyonlarının "birbirine çok yakın" olduğu vurgulanıyor.

Daha sonra, İsrailli yetkililer bir Avrupa başkentinde yine ABD'li ve Rus yetkililerle bir araya gelerek, Suriye ateşkesine ilişkin çekincelerini dile getirdiler. Bu toplantıya, Amman'daki toplantıdan daha üst düzey temsilcilerin katıldığı iddia ediliyor.

İsrail ile diğer iki güç arasında temel anlaşmazlığın, ABD ile Rusya'nın güneydeki bir ateşkesi ve güvenli bölgeleri pratik ve taktik bir mesele olarak görüp IŞİD'le mücadeleye odaklanırken, İsrail'in bu bölgeyi uzun vadeli, stratejik bir perspektifle ele almayı ve sınırdaki İran varlığının yok edilmesine yönelmesi gerektiğini önermesi olduğu söyleniyor.

İsrail'in toplantılarda İran etkisinin yalnızca sınırdan değil, tüm Suriye'den silinmesini talep ettiği aktarılıyor. Kaynakların aktarımına göre toplantılarda İsrail ABD ve Rusya'dan, Kudüs Gücü, Hizbullah ve "Şii milislerin" Suriye'den çekilmesini talep etmelerini istedi.

İsrail'e göre, İran Suriye'yi terk etmezse, Suriye Ürdün ve İsrail'i tehdit eden bir füze üssü haline gelecek. Yine İsrail'e göre, Suriye'deki İran varlığı, bu ülkedeki "Sünni-Şii dengesini" değiştirebilir ve bölgedeki Sünni devletlerin istikrarının altını oyabilir.

Ancak İsrail'in, ABD ile Rusya arasında imzalanan ateşkes anlaşması karşısında "şok olduğu", mutabakatın İsrail'in neredeyse tüm pozisyonu ile çeliştiği söyleniyor.

Üst düzey bir İsrailli yetkili, Tel Aviv'in hayal kırıklığının nedenleri arasında mutabakatta bir kez bile "İran" ya da "Hizbullah" sözcüklerinin geçmemesi olduğunu da söyledi.

Ancak İsrail'in hâlâ ABD ve Rusya ile görüştüğü ve anlaşmayı İsrail'in çıkarları doğrultusunda revize etmek için baskı uyguladığı kaydediliyor.