Her lokmada gizli tehlike: En az sigara kadar zararlı!
İLTİHAPLANMA: TEHLİKELİ BAĞLANTI ORTAYA ÇIKTI
Florida Atlantic Üniversitesi Charles E. Schmidt Tıp Fakültesi'nden yeni bir çalışma, UPF alımı ile vücuttaki iltihaplanma arasında net bir bağlantı olduğunu ortaya koydu. Araştırmacılar, en fazla UPF tüketen kişilerde, iltihabın güvenilir bir göstergesi ve kardiyovasküler hastalıkların güçlü bir öngörücüsü olan yüksek hassasiyetli C-reaktif protein (hs-CRP) seviyelerinin çok daha yüksek olduğunu buldu .
Daha önce ABD'de UPF tüketiminin hs-CRP düzeyleriyle nasıl ilişkili olduğunu inceleyen ulusal düzeyde temsili veri azdı.
The American Journal of Medicine'de yayınlanan bulgulara göre, katılımcılar günlük kalorilerinin ortalama %35'ini UPF'lerden aldı. Tüketim, en düşük grupta %0 ila %19, en yüksek grupta ise %60 ila %79 arasında değişti. Yaş, cinsiyet, sigara kullanımı, fiziksel aktivite ve diğer sağlık faktörleri ayarlandıktan sonra, en yüksek UPF grubundakilerin (günlük kalorinin %60 ila %79'u) hs-CRP seviyelerinin yükselme olasılığı, en düşük gruptakilere göre %11 daha fazlaydı. Orta düzeyde tüketenler (%40 ila %59) bile %14 daha yüksek bir olasılık gösterirken, %20 ila %39 tüketen grupta daha küçük, istatistiksel olarak anlamsız %7'lik bir artış görüldü.
Aşırı işlenmiş gıdaları çok miktarda tüketen kişilerde kalp hastalığı ve kansere bağlı iltihaplanma seviyelerinin önemli ölçüde daha yüksek olduğu görülüyor. Aşırı işlenmiş gıdalar, kalp hastalığına, kansere ve erken ölüme yol açabilen gizli iltihaplanmayla bağlantılıdır.
ULTRA İŞLENMİŞ GIDALAR MODERN DİYETLERE HAKİM
Ultra işlenmiş gıdalar (UPF'ler), gazlı içecekler, paketlenmiş atıştırmalıklar ve işlenmiş etler gibi yüksek oranda işlenmiş ürünlerdir. Katkı maddeleriyle doludurlar ve temel besin maddelerinden yoksundurlar. Amerika Birleşik Devletleri'nde, insan vücudunun daha önce hiç maruz kalmadığı yüzlerce bileşen artık bu gıdalarda yaygın olarak bulunmaktadır ve bu gıdalar, tipik bir yetişkin beslenmesinin yaklaşık %60'ını, çocukların ise yaklaşık %70'ini oluşturmaktadır.
Bu ürünler, daha uzun süre dayanacak, lezzetli olacak ve aşırı yemeyi teşvik edecek şekilde tasarlanmıştır; ancak besin değeri düşüktür. Aslında, UPF'ler ABD'de her gün tüketilen kalorinin yaklaşık %60'ını sağlar. Giderek artan sayıda araştırma, bu gıdaların aşırı tüketimini obezite, kanser, kalp ve metabolik hastalıklar, ruh sağlığı bozuklukları ve hatta erken ölüm risklerinin artmasıyla ilişkilendirmektedir.
EN BÜYÜK RİSK KİMDE?
Olasılık, özellikle belirli gruplarda yüksekti. 50-59 yaş arası yetişkinlerde, 18-29 yaş arası yetişkinlere kıyasla %26 daha yüksek inflamasyon belirteçleri riski vardı. Obezite, sağlıklı kiloya sahip kişilere kıyasla %80 daha yüksek bir riske katkıda bulundu. Sigara içenler de hiç sigara içmeyenlere kıyasla daha yüksek bir riske (%17) sahipti. İlginç bir şekilde, hiç fiziksel aktivite bildirmeyen bireyler, aktivite yönergelerini karşılayanlara kıyasla istatistiksel olarak anlamlı bir risk artışı yaşamadı.
"ABD'li yetişkinlerden oluşan geniş ve ulusal düzeyde temsili bir örneğe dayanan bu bulgular, en yüksek miktarda ultra işlenmiş gıda tüketen kişilerin, iltihabın temel bir göstergesi olan yüksek hassasiyetli C-reaktif protein seviyelerinin önemli ölçüde daha yüksek olduğunu açıkça göstermektedir," diyor FAU Tıp Bölümü kıdemli yazarı, profesörü ve başkanı Dr. Allison H. Ferris, FACP. "Bu sonuçlar yalnızca klinik uygulama ve halk sağlığı stratejileri için değil, aynı zamanda ultra işlenmiş gıda tüketimiyle ilişkili sağlık risklerini anlamayı ve azaltmayı amaçlayan gelecekteki araştırmalar için de önemli çıkarımlar taşımaktadır."
Araştırmacılar, Ulusal Sağlık ve Beslenme İnceleme Anketi'ndeki 9.254 ABD'li yetişkinin beslenme düzeni, hs-CRP ve diğer sağlık faktörleri de dahil olmak üzere verilerini analiz etti. UPF alımı, toplam kalorinin yüzdesi olarak ölçüldü ve dört seviyeye ayrıldı. UPF tüketimi ile inflamasyon arasındaki bağlantıyı incelemek için lojistik regresyon da dahil olmak üzere istatistiksel yöntemler kullandılar.
ENFLAMASYON BELİRTEÇLERİ HAKKINDA UZMAN GÖRÜŞLERİ
"C-reaktif protein karaciğer tarafından üretilir ve hs-CRP protein testi, basit, uygun fiyatlı ve oldukça hassas bir inflamasyon ölçümü olmasının yanı sıra gelecekteki kardiyovasküler hastalıkların güvenilir bir öngörücüsüdür," diyor ortak yazar, Birinci Sir Richard Doll Tıp ve Önleyici Tıp Profesörü ve Schmidt Tıp Fakültesi kıdemli akademik danışmanı Dr. Charles H. Hennekens, FACPM, FACC. "Sağlık çalışanlarının, hastalarıyla UPF'lerin riskleri ve tam gıda tüketimini artırmanın faydaları hakkında aktif olarak etkileşim kurmayı düşünebileceklerine inanıyoruz."
Uzmanlar ayrıca, özellikle genç yetişkinler arasında ABD'de kolorektal kanser oranlarında önemli bir artış olduğunu vurguluyor. UPF tüketimindeki artışın, diğer birçok gastrointestinal hastalıktaki potansiyel rolüyle birlikte, bu duruma katkıda bulunabileceğini öne sürüyorlar.
