Deprem sonrası çocuklara nasıl davranılmalı?
Bu travmalar, kişinin beklemediği bir anda olduğu ve birçok hayatı etkilediği için, çocukların derinden yara almasına neden olur. Depremde yaşanan travmalar, hem çocuklar, hem de yetişkinlerde yoğun çaresizlik duygusuna sebep olur ve çok uzun bir süre kişinin hayatını olumsuz etkileyebilir.
Deprem anı ve sonrasında çocukların uzun süre korku yaşaması normal bir süreçtir. Bu aşamada ebeveynlerin tutumları son derece önemlidir. Çocuğun depremi bizzat yaşaması veya sosyal medyadan bu görüntülere maruz kalması, travma sonrası stres bozukluğu ve depresyona yol açabilir. Bu yüzden deprem sonra ailenin verdiği tepki, büyük bir önem arz eder. Çocuklar, anne babanın konuşma ve davranışlarını dinlemez gibi görülse de, aslında bütün olayları ayrıntılı bir şekilde içselleştirir. Bu durum çocuklarda fiziksel olarak açıklanması güç olan ağrılara, beslenme alışkanlıklarında değişikliğe, okula devam etmek istememeye, uyku sorunlarına ve tırnak yemeye neden olabilir. Genellikle kaygısını bastırmak için bazı davranış değişiklikleri görülür.
Çocuk eğer medyadaki haberlere veya ebeveynin üzülme tepkilerine vb. şahit olmuşsa onunla kısa bir konuşma yapmak uygun olacaktır. Dikkat edilmesi gereken nokta bilimsellikten uzak konuşmaların yapılmamasıdır. Kısa ve net şekilde yer kabuğu hareketlerinden bahsedilebilir ve bunun için etkinliklerden, resimli kitaplardan faydalanılabilir. Çocuk neden deprem olduğunu bilirse bilmediği halinden daha az kaygılı olacaktır. Yer kabuğu hareketlerinin sağlam olmayan bazı binaları yıkabileceği söylenebilirsiniz. Mesela, çocuğun güven duyması açısından kendi ev ve işyerlerinin sağlam ve dayanıklı yapıldığını belirtilerek kaygısı hafifletilebilirsiniz. Konudan etkilenmiş bir çocuğa ebeveynlerin deprem anında yapılacakları veya önlemleri anlatmaya çalışması öncelikli değildir. Ertelenmelidir. Eğer yaşanan üzüntünün hemen üzerine önlemler anlatılmaya çalışılırsa çocuk kendi başına geleceğinden iyice emin olmaya başlayacaktır. Bunun için “üzülme, korkma” gibi reddetmeler yerine empatik cümleler kurulmalıdır. “Depremden etkilenen çocuklar için üzülüyorsun”, “Onlara ne olduğunu merak ediyorsun” gibi duygularını yansıtıcı cümlelerle ifade etmesi kolaylaştırılabilir. Çocuklar bu konuyu oyunlarına veya resimlerine taşıyabilirler, sıklıkla oynayabilirler, resmedebilirler. Bunlar normal ve istenen tepkilerdir. Oyunlarına müdahale etmeden, eğer kendileri isterlerse oyunlarına katılarak bu konuyu içselleştirmelerine yardım edilebilir.
Çocuklara Depremden Sonra Nasıl Davranılmalı?
Çocuk, anne ve babasına depremi sorduğu zaman açık ve anlaşılır bir dille bunun bir doğal afet olduğu açıklanmalıdır.
Depremin tekrar olacağından korktuğu için, anne ve baba ile uyuması istemesi normal bir süreçtir. Bu yüzden belirli bir süre birlikte uyumaya izin verilmelidir.
Aile içinde hem kendi rutininizi, hem de çocuğunuzun rutinini bozmamaya dikkat edin.
Günün her dakikası televizyonu açık bırakmayın. Haber almak en doğal hakkınız olsa da, çocuklarınızın ve kendi ruh sağlığınızı korumakla yükümlü olduğunuzu unutmayın. Sağlıklı olduğunuzda kendinize, çocuğunuza ve sevdiğiniz kişilere faydalı olabilirsiniz.
Çocuğunuz içine kapanmaya başladıysa, onunda oyun oynamayı deneyin, resim yapması için teşvik edin. Çocuklarda çizim yapmanın rahatlatıcı ve iyileştirici etkisi olduğunu unutmayın.
Ev ortamında büyük ve yüksek sesli kavgalardan kaçının. Çocuk travmanın etkisini henüz atamamışken, yüksek sesli tartışmalar çocukta derin yaralar açılmasına neden olabilir.
Olaylar karşısında sakinliğinizi koruyun. Eğer sakin kalmakta zorluk çekiyorsanız, bir uzmandan destek almayı deneyebilirsiniz.
