Boşanma durumunda mal paylaşımı nasıl yapılır?
Evlilik birliği içerisinde edinilmiş malların eşler tarafından eşit paylaşılması esasına dayalı olan boşanmada mal paylaşımı boşanma davası ile birlikte açılamaz.Eşler anlaşmalı ya da çekişmeli olarak boşandıktan sonra mal paylaşımı davası açabilir. Çünkü boşanmada mal paylaşımı davası boşanma davası ile açıldığında mahkeme tarafından davanın kesinleşmesi beklenir. Boşanma gerçekleştikten sonra mal paylaşımı davası görülmeye başlar.
Belirsiz Alacak Davası Nedir?
Boşanma sonrası mal paylaşımı 1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren Medeni Kanun kapsamında yapılır. Evliyken edinilen tüm mallar eşler arasında yarı yarıya paylaştırılır dolayısıyla edinilmiş mallara katılma rejimi yasal mal rejimi olarak kabul edilir.
Ancak evlilik öncesi edinilen mallar hangi eşin üzerine kayıtlıysa onun kişisel malı kabul edilir ve mal paylaşımına dahil edilmez. Boşanmalarda eşler mal paylaşımı davası açmadan önce kesinlikle belirsiz alacak davası açmalıdır. Davada taraflar 3 talepte bulunabilir;
Katılma alacağı.
Katkı payı alacağı.
Değer artış payı alacağı.
Mal Paylaşımında Prosedür Nasıl İşler?
Evlilik içinde edinilen malların paylaşılması esasına dayanan boşanmada mal paylaşımı için ilk kural yarı yarıya paylaşımdır. Ancak kuralın paylaşım oranı bazı uygulama esaslarına göre değişir. Mal paylaşımında prosedür şu şekilde işler;
Her eş kendi kişisel mallarını alır, paylaşıma dahil edilmez.
Evlilik içerisinde edinilen mallar yarı yarıya paylaşılır.
Eşler arasında sözleşme yapılarak kişisel mallar belirlenir.
Taraflardan herhangi biri malın kişisel olduğunu iddia ederse bunu ispatlamak zorundadır.
Gerekli görülmesi halinde kişisel mallar ile edinilmiş mallar arasında denkleştirme hesabı yapılır.
Malların değeri, mahkeme tarihine en yakın olan değer üzerinden yapılır.
Mal paylaşımı davası boşanmanın gerçekleşmesinden itibaren 10 yıl içerisinde açılır belli zaman aşama süresi geçmeden davanın açılması gerekir. 10 yıllık sürenin geçilmesi durumunda mal paylaşımı talep edilemez. Ancak dava sonuçlanmadan mal paylaşımı talep edilebilir.
Bu durumda mahkeme boşanmanın gerçekleşmesini bekler ve zamanaşımı bu şekilde uzatılır. Yurt dışında gerçekleşen boşanmaların ardından mal paylaşımı davası açmak için zaman aşımı süresi ülkenin kanunlarına göre işler.
Mal Paylaşımı Davası Nerede Açılır?
Boşanmada mal paylaşımı davası için yetkili ve görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Davanın nerede açılacağı konusu şu şekilde belirlenir;
Eşlerden birinin ölümünün ardından mal rejimi sona erdiğinde ölmüş eşin son ikametgahı olan mahkemede dava açılır.
Boşanmanın gerçekleştiği mahkemede mal rejimi davası açılır.
İki durum dışında tüm durumlarda davada olan eşin ikametgah adresindeki aile mahkemesinde mal paylaşımı davası açılır.
Anlaşmalı Boşanma Davalarında Mal Paylaşımı Nasıldır?
Anlaşmalı boşanma davalarında mal paylaşımı tarafların özgür iradesine göre yapılır. Anlaşmalı boşanma protokolünde mallar yarı yarıya paylaşılabildiği gibi farklı paylaşım türleri de belirlenir. Eşlerden birinin protokolde yer alan mal paylaşımına ait tüm haklarından feragat etme imkanı vardır.
Feragat söz konusu olduğunda feragat beyanı protokolde yer alır ve açıkça yazılır. Anlaşmalı boşanma protokolünde mal paylaşımı konusunda herhangi bir açıklama olmaması durumunda taraflar karar kesinleştikten sonra 10 yıllık dava zaman aşımı süresi içerisinde mal paylaşımı davası açar.
Özel boşanma nedeni olan aldatma sonucu boşanma gerçekleştiğinde mal paylaşımı şu şekilde yapılır;
Kusurlu olan eşin katılma alacağı ortadan kaldırılır ya da uygun oranda azaltılır.
Aldatmaya rağmen diğer eşin mal varlığına yaptığı katkı zina nedeniyle ortadan kalkmaz, talep edilebilir.
Evlilik Öncesi Mallar Paylaşılır Mı?
Ölüm halinde eşin öldüğü tarih itibariyle edinilmiş mallara katılma rejimi tasfiye tarihi olarak belirlenir. Hayatta olan eş ölüme kadar olan evlilik içerisindeki malların yarısı üzerinde katılma alacağı hakkına sahip olur.
Ölüm terekesinden sonra mirasçı olması nedeniyle sağ kalan eş evlilik içerisinde edinilen mallara katılma rejimi nedeniyle alacaklıdır. Dolayısıyla katılma alacağı hakkı ödenir ardından diğer mirasçılar arasında mal paylaşımı yapılır.
Mal paylaşımı evlilik içerisinde edinilmiş olan malların paylaşılması kuralına tabiidir dolayısıyla evlilik öncesi satın alınan mallar paylaşıma dahil edilmez. Evlenmeden önce eşlerden biri kredi ile gayrimenkul ve taşınmaz mallar edindiğinde hesaplama tekniği kullanılarak mal paylaşımına dahil edilir.
Bunun için evlenmeden önce satın alınan malların kredisinin evlilik içerisinde ödenmesi gerekir. Kredi ile borcu ödenen her türlü mal kredi ile ödenen kısımı edinilmiş mal olarak kabul edilir ve eşlerden diğeri kredi miktarı üzerinde hak iddia eder. Malın satın alındığı fiyat oranı hesaplanır ve boşanma tarihindeki güncel piyasa değeri bilirkişi raporu ile tespit edilir.
Hangi Mallar Paylaşılır?
Evlilik içerisinde edinilen mallar üzerinde eşler istediği gibi tasarrufta bulunur. Dolayısıyla boşanma gerçekleştiği tarih öncesi edinilen tüm mallar ya da satılan mallar boşanmada mal paylaşımına dahildir. Dolayısıyla boşanmanın açıldığı tarihe kadar edinilmiş olan tüm mal varlıkları için değerler mal paylaşımına konu edilir.
Dava açıldıktan sonra eşlerden birinin mal edilmesi halinde paylaşıma dahil edilmez. Mal paylaşımı davasında borçlu olan eşin mal varlığı diğerinin alacak hakkını karşılayamadığında karşılıksız kazandırmalardan yararlanılarak malı devir alan üçüncü şahıslardan eksik alacak miktarı tahsil edilir.
Bundan dolayı boşanma davası açıldıktan sonra edinilen malların üçüncü kişilere devir edilmesi halinde 3. kişiler belli şartlarda hukuki sorumluluk alır. Medeni kanunda yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimi olarak tanımlanır dolayısıyla evlilik öncesi herhangi bir sözleşme yapılmasına ihtiyaç yoktur.
Nikah için imza atıldıktan sonra tüm mallar boşanmada kural gereği yarı yarıya paylaşılır bu kanundan kaynaklanan bir haktır ve dolayısıyla mal paylaşımı sözleşmesi gereksizdir.
Mal Paylaşımı Sözleşmesi Şart Mı?
Eşler paylaşım oranını belirlemek için evlilik öncesi ya da evlendikten sonra kendi aralarında sözleşme yapabilir. Türk Medeni kanununda 1 Ocak 2022 tarihinde yapılan düzenleme sonrası edinilmiş olan şirket hisseleri mallara katılma rejimine göre paylaşıma dahil edilir.
Hisselerin piyasa değerinin belirlenmesinin ardından diğer eş için katılma alacağı hesaplanır. Evlilikte edinilen malların eşler tarafından paylaşılmak istenmemesi halinde mal paylaşımı sözleşmesi yapılabilir ya da evlendikten sonra istedikleri mal rejimini tercih edebilirler.
Yapılan sözleşmede mal ayrılığı rejimi seçilir ve böylelikle eşler evlilik içerisinde edindikleri mal üzerinde tek hak sahibi olur. Bu durumda diğer eş mal ayrılığı rejiminde paylaşım esnasında hak talep edemez. Mal ayrılığı sözleşmesi şu iki yöntem ile yapılır.
Evlilik esnasında evlendirme memurluğuna dilekçe verilerek yapılır.
Noterde mal ayrılığı sözleşmesi imzalanır.
Mal Ayrılığı Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Mal ayrılığı sözleşmesi yapmak için herhangi bir zaman sınırı yoktur evlilikten sonra istenen herhangi bir tarihte notere giderek sözleşme yapılabilir. Yapılan sözleşme ile boşanma esnasında eşler arasında uyuşmazlık engellenir. Ayrıca evlilik içerisinde eşler sözleşme ile birlikte mal ortaklığı gibi farklı ortaklık rejimi de kurabilir.
Evlilik içerisinde eşlerden birine miras kalması halinde kişisel mal olarak kabul edilir ve diğer eş bunun üzerinde hak talep edemez. Ancak mal paylaşımında miras kalan gayrimenkulden elde edilen gelir üzerinde hak sahibidir.
Evlilik devam ederken eşlerden birine mal bağışında bulunulması halinde kişisel mal sayılır ve diğer eş hiçbir şekilde hak talep edemez. Ancak kira ve faiz gelirleri söz konusu olduğunda yarısı üzerinde hak sahibidir. Eşlerden biri evlenmeden önce mal sahibi olduğunda diğer eşin hak talebi söz konusu değildir.
Evlilik içerisinde bu malın satılarak başka bir mal alınması durumunda diğer eş yine hak sahibi olamaz. Diğer işin hak sahibi olabilmesi için satılan malın üzerine bir miktar mal ya da para eklenmesi durumunda değerin yarısı üzerinde hak söz konusudur.
Manevi tazminat kişisel mal olarak kabul edilir dolayısıyla eşlerden birinin manevi tazminat alması durumunda diğer eşin hiçbir yasal hakkı yoktur ancak maddi tazminatlar edinilmiş mal olarak kabul edilir. Eşlerden birinin uğradığı zarardan dolayı maddi tazminat alması durumunda diğer eş boşanma durumunda yarısı üzerinde hakka sahiptir.
Boşanmada Mal Kaçırma Nasıl Engellenir?
Evlilik öncesi eşlerden birinin edindiği taşınmazlar üzerinde kira geliri oluşması halinde evlilik içinde edinilen mal sayılır ve dolayısıyla kira gelirinin yarısı diğer eşi üzerinde paylaşılır. Ancak bir sözleşme yapılması durumunda eş gelir üzerinde hak talep edemez.
Eşlerden birinin üzerine kayıtlı olan taşınır taşınmaz mallarda tamir ya da iyileştirme gibi durumlarda diğer eşin katkı sunması halinde güncel değer üzerinden mal paylaşımı yapılır. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile edinilen mallar boşanmada paylaşılır.
Boşanmada mal kaçırma uygulaması eşlerin tazminat ödememek ya da mal paylaşımı yapmamak için kullandıkları bir yöntemdir. Bunu engellemenin en kolay yolu mallar üzerine ihtiyati tedbir konulur ve karar aile mahkemesince verilir.
İhtiyati tedbir talebinin ardından mal paylaşımı davasında aile mahkemesi davalıya ait malların satışını engeller ve bunun için tapu kaydına şerh düşer. Aile konutu olan tapulu gayrimenkul üzerinde de tapu sicil müdürlüğüne başvuru yapılarak aile konutu şerh konulur böylelikle diğer eşinin rızası olmadan satışı söz konusu değildir.
Anlaşmalı Ve Çekişmeli Boşanmalarda Mal Paylaşımı Nasıldır?
Evlilikte eşlerin tüm mallar, edinilmiş mal kabul edilir ancak bazı istisnalar söz konusudur.
Evlilik öncesi ya da edinilmiş mallara katılma rejimi başlamadan sahip olunan mallar.
Eşlerden birinin kişisel eşyaları.
Eşlerden birine miras olarak kalan tüm mal varlıkları.
Eşlerden birinin aldığı manevi tazminat alacağı.
Karşılıksız kazanma yolu ile elde edilen mal varlıkları.
Sosyal güvenlik kurumunun yapmış olduğu ödemeler.
Eşlerden birinin iş yerinde bulunan her türlü mallar ve aletler.
Anlaşmalı ya da çekişmeli boşanma davasına bakılmaksızın Türk Medeni kanunu hükümlerine göre mal paylaşımında uygulanan hükümlülükler aynıdır. Dolayısıyla kanun koyucu için evliliğin nasıl bittiği önemli değildir. Anlaşmalı boşanmalarda mal paylaşımına ait esaslar kanunun izin verdiği ölçülerde belirlenir.
Mal Ayrılığı Rejimi İçin Nedenler Hangileridir?
- Evlilik öncesi edinilen malların mal paylaşımına girmemesi için mal ayrılığı rejimi yapılır. Mal ayrılığı rejimi seçim yolu ile tercih edilir taraflar sözleşme ya da eşlerden birinin mal ayrılığı rejimine geçiş için hakim talebi ile yapılır.
- Türk Medeni kanununun 206 maddesinde haklı sebep olması durumunda hakim eşlerden birinin talebi üzerine mal rejiminin mal ayrılığına dönüşmesi kararını verebilir. Haklı sebep şu hallerde kabul edilir;
- Eşlerden birine ait mal varlığındaki haciz ya da batık.
- Diğer işin talepte bulunan ya da ortaklığın menfaatini tehlikeye düşürmesi.
- Ortaklık malları üzerinde tasarruf işlemi yapılmasında diğer eşin rızasının alınmaması.
- Mal varlığı, gelir ve borçlar konusunda diğer eşe bilgi verilmemesi.
- Diğer eşin ayırt etme gücünün olmaması.
- Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi için esas kural eşit paylaşımdır. Edinilmiş mallara katılma rejimi ile birbirinden farklı olan paylaşmalı mal ayrılığı rejiminde tasfiye kısmı farklıdır. Türk Medeni Kanunu gereği yasal sınırlarda her eş kendi mal varlığını üzerinde hakka sahiptir.
- Evlilik süresince her eş kendi malı üzerinde istediği tasarrufu uygular ama evlilik sona erdiğinde kendi malını kendisi alamaz ve mal ayrılığı olmaz. Evlilik bittiğinde mallar paylaşmalı mal ayrılığı rejimine göre eşit olarak tasfiye edilir.
- Mallar üzerinde hak sahibi olan eşin diğer eş ile uyuşmazlık yaşaması halinde malın kime ait olduğunu ispat etmesi gerekir. Mal ortaklığı rejiminde ortak mallar eşlerin kişisel malları olmak üzere iki tür mal söz konusudur. Aynı zamanda genel ve sınırlı olmak üzere mal ortaklığı ikiye ayrılır.
Kadının Mal Paylaşımına Katkısı Nedir?
Genel mal ortaklığı içerisindeki mallar bölünmemiş bütünlüğe sahiptir eşlerin tek başına tasarrufta bulunma yetkisi yoktur. Kişisel mal varlıkları dışında kalan kanunen geçerli tüm mallar ve gelirler genel mal ortaklığına girer.
Sınırlı mal ortaklığı imzalanan mal rejimi sözleşmesi ile kurulur ve sözleşmenin kurulduğu tarihten itibaren gerçekleşir. Eşler sözleşme kapsamında edinilmiş malları kapsayan ortaklık kurabilir ve buna kişisel malların gelirleri de eklenir.
2002 tarihinden önce mal ayrılığı rejiminde ev hanımlarının mal ayrılığı gereği paylaşımda değer biçilmiyordu. 2002 sonrası yapılan düzenlemenin ardından evlilikte edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli oldu ve çalışmayan eş mal paylaşımında değer alacağına sahip oldu.
Çalışan kadının mal edinilirken katkıda bulunduğu kabul edilirken ev hanımının da mal paylaşımında katkısı söz konusu hale geldi. Kadının mal paylaşımına ne kadar katkısı olduğunun ispat edebilmek için uzman bilirkişi tarafından hesaplama yapılır. Uzman bilirkişi mahkeme tarafından atanır.
Ev hanımının herhangi bir geliri ya da maaşı yoksa eşine manevi destekte bulunduğu göz önüne alınır. Bundan dolayı evlilik içerisinde edinilen mallarda yasal olarak edinilmiş mallar gibi yarı yarıya hakka sahiptir.
Çeyiz ve Takılar Paylaşılır mı?
Evlilik sürecinde alınan beyaz eşya mobilya ve elektronik ürünlerin mal paylaşımı uygulamada kesin olarak belirtilmemektedir ancak evlilik öncesi alınan eşyalar kişisel mal olarak kabul edilir.
Kişisel mallar üzerinde diğer eşin talep hakkı söz konusu değildir ama eş bunları fatura ya da ödemeler ile ispatlamalıdır. Aksi halde tüm eşyalar eşler tarafından yarı yarıya hakka sahiptir.
Evlilikte alınan beyaz eşyalar ve mobilyalar ödenmeye devam edilmesi halinde kişisel mal niteliğinde değildir bu durumda edinilmiş mal olarak kabul edilir. Çeyiz eşyaları ve takılar çoğu zaman davalara konu olmaktadır. Emsal davalar ve Yargıtay kararları evlilik takılarının kadına ait olduğu kararına varmaktadır.
Boşanmada Hangi Mallar Paylaşılır?
Boşanma davasının açıldığı tarihe kadar devam eden evlilik birliği içerisinde edinilen tüm mallar ve mal varlığı değerleri mal paylaşımına dahil edilmektedir. Davanın açılmasının ardından edinilen mallar paylaşıma dahil edilmez.
Evliyken Alınan Ev Boşanınca Kimin Olur?
vlilik Birliği devam ederken alınan ev edinilmiş mal olarak kabul edilir ve mal paylaşımına dahildir. Kişisel mallar olarak kabul edilen gelir ile alınması halinde kişisel mal sayılır.
Boşanmalarda Mal Paylaşımı Nasıl Olur ?Boşanmaların ardından mal paylaşımındaki Kural evlilik devam ederken edinilmiş olan malların yarı yarıya paylaşımı esasına dayalıdır. Kişisel mallar kapsam dışı bırakılır ve kime aitse onda kalmaya devam eder.
Boşanma daa Mal Paylaşımı Yüzde Kaç?
2022 yılında yapılan değişiklik ile birlikte evlilik içerisinde edinilmiş malların paylaşımı yarı yarıya yapılır. 2002 öncesi mallar kimin üzerine ise boşanma sonrası onda kalırdı.