İki fotoğrafta bir bebeğin koyu kahverengi gözlerinin yakından görünümü (solda) ve ardından kendisine belirli bir antiviral ilaç verildikten sonra gözlerinin nasıl maviye döndüğü (sağda) gösteriliyor

Çocuğun normalde koyu kahverengi olan gözleri (solda), spesifik bir antiviral ilaçla tedavi edildiğinde maviye (sağda) dönüştü.

6 aylık bir çocuğun kahverengi gözleri, kendisine Kovid-19'u tedavi etmek için antiviral favipiravir verildikten sonra koyu çivit mavisine dönüştü.

Bu durum olağandışı ancak doktorların, Kovid-19 için favipiravir reçete ettikten sonra bir hastanın gözlerinin renk değiştirdiğini bildirdiği ilk vaka değil. Peki bu tuhaf etkiye ne sebep olabilir?

Öncelikle favipiravir hakkında biraz bilgi verelim: Antiviral, grip virüsleri ve Ebola virüsleri de dahil olmak üzere çeşitli virüsleri , mikropların genetik materyallerini kopyalamasını durdurarak öldürmek için kullanılır. Özellikle genetik materyal olarak DNA'nın moleküler kuzeni olan RNA'yı kullanan virüsler üzerinde çalışır ; Virüsler kendi RNA'larının kopyalarını yaptıkça, ilaç da kendisini halen büyüyen RNA moleküllerine yerleştirir ve mutasyonlara neden olur.

Hastalığın arkasındaki koronavirüs olan SARS-CoV-2 RNA bazlı olduğundan, ilaç 2020'nin başlarında Çin'de COVID -19'u tedavi etmek için onaylandı. O zamandan bu yana Hindistan, Japonya ve Tayland da dahil olmak üzere diğer birçok ülke, ilacın hafif ila şiddetli COVID-19'u tedavi etmek için kullanılmasına izin verdi. Tayland'da favipiravir, SARS-CoV-2 ile enfekte çocuklara verilen ana antiviraldir.

Favipiravir'in yaygın yan etkileri arasında ishal, dolaşımdaki beyaz kan hücrelerinde düşüş ve tedavi edilmediği takdirde mide bulantısına ve ağrılı böbrek taşlarının oluşmasına neden olabilecek kanda ürik asit adı verilen bir kimyasalın yüksek seviyeleri yer alır. Peki ya kendiliğinden mavi gözlerin raporları?

Alışılmadık etki ilk olarak Aralık 2021'de , kahverengi gözlü 20 yaşındaki bir adamın favipiravir aldıktan sonra kornealarının bir gün boyunca maviye dönmesiyle rapor edildi. (Kornea, gözün ön kısmını kaplayan şeffaf dokudur. Gözbebeğini çevreleyen renk çemberi olan irisin üzerinde yer alır.)

Ancak bu rapordan önceki yaz, başka bir grup doktor, bir adamın favipiravir aldıktan sonra göz yüzeyinin floresan parladığını göstermek için UV ışığıyla hastanelerine geldiğini bildirmişti. Ve 2022 tarihli bir vaka raporunda, ilacı aldıktan sonra üç kişinin göz beyazlarında, tırnaklarında ve bazı dişlerinde ortaya çıkan floresan lekeleri tanımlandı.

Son zamanlarda doktorlar, 6 aylık bir erkek çocukta tuhaf bir göz rengi değişikliği vakası bildirdiler. Nisan ayında Frontiers in Pediatrics dergisinde yayınlanan bir rapora göre çocuk, ateş ve öksürük gelişmesi üzerine Tayland'daki bir hastaneye götürüldü. Kovid-19 testinin pozitif çıkmasının ardından kendisine favipiravir tabletleri ve ayrıca ilacı içeren bir şurup verildi.

Bebeğin ilacı almasından sadece 18 saat sonra annesi, bebeğin genellikle koyu kahverengi olan gözlerinin güneş ışığında mavi parladığını fark etti. Doktorlar çocuğu muayene ettikten sonra her iki korneada da mavi pigment birikimi keşfettiler.

Çocuk üç gün boyunca favipiravir aldı ve ardından COVID- semptomları iyileşti. Doktoru daha sonra bebeğin gözlerindeki tuhaf renk değişimi nedeniyle tedaviyi durdurdu. Tedavinin durdurulmasından beş gün sonra çocuğun gözleri normal rengine döndü.

Birleşik Krallık'taki LondonOC kliniğinde göz cerrahı olan Dr. Vik Sharma , "Genellikle gözün rengi kornea tarafından değil iris tarafından belirlenir ve iriste doğumdan itibaren mevcut olan pigment miktarına göre belirlenir." Çocuğun davasıyla ilgisi olmayan bir kişi, WordsSideKick.com'a bir e-postayla söyledi.

Bunun yerine, favipiravir'in neden olduğu mavimsi renk tonu, vücudun ilacı nasıl işlediğinden kaynaklanabileceğini söyledi: Sharma, ilaç parçalandığında, korneada bir şekilde birikecek olan floresan kimyasalları serbest bırakabileceğini söyledi. Bu fikri destekleyen araştırmacılar daha önce antiviralin insan saçı ve tırnaklarında da floresansa neden olabileceğini bulmuşlardı .

Yeni raporda, çocuğun doktorları bu floresansın "ilaca, metabolitlerine veya titanyum dioksit ve sarı ferrik oksit gibi ilave tablet bileşenlerine bağlı olabileceğini" yazdı. Favipiravir tabletlerinin laboratuvarda UV ışığı altında floresan olduğunun tespit edildiğini, dolayısıyla ilacın floresan bileşenlerinin farklı dokularda birikmiş olabileceğini belirttiler.

Bir göz doktoru, çocuğun COVID-19'dan kurtulduktan iki hafta sonra gözlerini muayene ettiğinde, görmesinde herhangi bir sorun belirtisi görülmedi. Ancak raporda doktorlar, göz rengindeki geçici değişikliğin uzun vadeli etkilerinin olup olmayacağının belirsizliğini koruduğunu yazdı.

Sharma, "[Göz rengi değişikliğinin] kesin nedenini ve uzun vadeli etkilerini belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var" dedi.

Raporun yazarları, insanların yaşı, tedavi süresi ve ilaç dozu gibi faktörlerin, nadir görülen yan etkiyi geliştirme olasılığını ve göz rengindeki bozulmanın ne kadar sürede ortadan kaybolacağını etkileyebileceğini yazdı. Ancak yine de, bu garip etki yalnızca birkaç kez rapor edildiğinden, favipiravirin bazı kişilerin gözbebeklerinin rengini neden veya nasıl bozduğu ve çoğu insanın gözlerini orijinal tonlarında bıraktığı tam olarak belli değil.