Türk bilim insanından müthiş buluş: Ölü beyin hücresini canlandırmayı başardı

Beyin kanaması yüzünden kaybettiği kardeşi için çalışmalara başlayan ABD’deki Northwestern Üniversitesi ALS Araştırma Merkezi’nin yöneticisi Doç. Dr. Hande Özdinler, “İnsanlar üzerinde de olumlu sonuç alıp bu maddeyi ilaca dönüştürürsek, ALS hastaları sağlıklarına kavuşabilecek” dedi.

Yaptığı çalışmayla en iyi buluş yapan 10 bilim insanından biri olmayı başaran Doç. Dr. Hande Özdinler, beyindeki ölü hücreleri yeniden canlandırdı. Doç. Dr. Özdinler'i bu noktaya getiren kişi genç yaşta kaybettiği kardeşi oldu.

Özdinler, "Kardeşim aniden beyin kanaması geçirdi, ailecek perişan olduk. Beyin konusunda çok az şey biliyordum. ABD'ye doktora için gittim fakat kardeşim vefat etmeseydi belki bitki biyoteknolojisi okuyacaktım. Doktoramın üçüncü senesi olmasına rağmen bütün kolumu değiştirip sinir bilimlerine yöneldim" dedi.

Kardeşinin ölümünden sonra nörolojiye yöneldi

Doç. Dr. Hande Özdinler, 1996 yılında o zamanlar Güzel Sanatlar Fakültesi öğrencisi olan kardeşi Ömer Tunç Özdinler’i 23 yaşında ani bir beyin kanaması nedeniyle kaybetti. Kardeşinin ölümü üzerine nöroloji bilimine yönelen Hande Özdinler, aynı yıl ABD’ye giderek Northwestern Üniversitesi’nde çalışmaya başladı.

Bugün üniversitenin Beyin Motor Nöronları Araştırma Merkezi’nin yöneticisi olan Özdinler ve ekibinin yaptığı çalışmalar sonucunda ALS hastalığına çare olacak bir kimyasal madde bulundu. Özdinler ve ekibi, NU-9 isimli kimyasal maddeyle ölen motor nöronları, 60 günlük bir tedavi sonrasında sağlıklı nöronlar seviyesine getirmeyi başardı. Ekip, bu umut vaat eden madde üzerinde klinik deneylerin başlaması için şimdi ileri araştırmalara hazırlanıyor.

'ALS'in şimdilik tedavisi yok'

Özdinler yürütülen çalışmanın önemini şu sözlerle anlatıyor: “Üst motor nöronları hareketleri başlatmaktan ve iletmekten sorumlu. Bunların hasar görmesi ALS’nin ilk evrelerinde ortaya çıkar. Üst motor nöronlarını sağlıklı hale getirmek, ALS ve diğer motor nöron hastalıkları için çok önemli. Şimdilik bu hastaların durumlarını düzeltecek herhangi bir tedavi seçeneği yok. Northwestern Üniversitesi kimya profesörü Richard B. Silverman ile yaptığımız çalışmada beyinde ölen nöronları iyileştiren bir kimyasal madde bulduk. NU-9 adını verdiğimiz bu kimyasal, hayvanlar üzerinde olumlu sonuç verdi, hem mitokondriye (hücrenin enerji santralı) hem de endoplasmik retikulum (hücrenin protein üreticisi) sağlığına kavuşmaya başladı ve böylece nöronlarda iyileşme görüldü. Üst motor nöronlarında hücre gövdesi genişledi ve sinir hücrelerinin uzantısı olan delikler kaybolmaya başladı. 60 günlük bir NU-9 tedavisinden sonra hastalıklı nöronlar sağlıklı kontrol nöronlarına benzemeye başladı. Klinik çalışmalara bir an önce geçmek istiyoruz, insan üzerinde de olumlu sonuç alınıp bu madde ilaca dönüştüğünde hedeflediğimiz gibi ALS hastalarının sağlıklarına kavuşmaya başlayacağını düşünüyoruz”