Beslenme biliminin en sık tartışılan konularından bir tanesi tereyağı tüketimidir. Bilim insanlarının bir kısmı tereyağı tüketiminin kalp ve damar sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olduğunu söylese de bir kısmı bu etkinin kanıtlanabilmiş bir etki olmadığından bahsetmektedir. Bu yazımızda sizler için tereyağının bilinen faydaları ve zararları, doğru tüketim miktarı ile besleyici değerinden bahsedeceğiz.

Tereyağının Kimyasal İçeriği

Tereyağı % 85 oranında süt yağından üretilmektedir. Kurallara göre su miktarı %16 yı geçmemelidir. Süt şekeri(laztoz),mineraller, vitaminler, protein, aromalar, asitler içinde ihtiva etmektedir.100 gram tereyağının besin içeriği yaklaşık olarak 3000Kj (710 kcal) dır.

Tereyağının sarı ve beyaz rengi nereden gelir ? Hangisi daha sağlıklıdır ?

Bilindiği üzere tereyağları sarı veya beyazımsı renklerde olabilir.1. si tereyağı yapmak için sütü alınan ineğin beslenme şeklinden 2. olarak da işleme esnasında yağa katılan kimyasal renklendirici maddelerdendir. Doğal bir ortamda yeşil çimen veya kurumuş ot satı renk bile olsa doğal şekilde katkısız beslenen ineklerin sütleri sarı olur. Bunun nedeni ise ot içinde bulunan Karetonoid maddesidir. Bu maddenin genel özelliği yağda çözünme özelliğine sahiptir. Yağda çözünen bu madde tereyağının daha sarı olmasını sağlamaktadır. Buda demek oluyor ki sarı tereyağı daha doğal beslenmiş bir inekten alınan sütten yapıldığını kanıtlamaktadır. Fakat günümüzde aşikardır ki insanları aldatma amaçlı tereyağlarına kimyasal renklendirici madde eklenmektedir.

Bu durumda yağa katılan renklendirici maddeyi çıplak gözle teşhis etmemiz mümkün değildir. Bu durumda yapmamız gerekenler mümkünse test etmektir. Bu imkanımız yoksa tereyağı en doğal yoldan, güvenilir marka ve kişilerden alınması gereklidir. Mümkünse sütü kendimiz almalı, evde kendi imkanlarımıza tereyağı yapmak en doğru olacağını unutmayalım. Şu da bilinmelidir ki her sarı renk tereyağı doğaldır demek doğru değildir. Çünkü içerisine katkı maddesiyle sarı renge boyatılarak aldatılabilirsiniz.

Tereyağının sağlık üzerindeki etkileri

Araştırma sonuçları gözlemlendiğinde tereyağı bahsedildiği kadar kötü bir besin olarak karşımıza çıkmamaktadır. Aksine kontrollü tüketiminin sağlık üzerine faydaları bulunduğu belirtilen bilim insanları da çoğunluktadır. Dengeli ve sağlıklı bir diyetin parçası olarak tereyağı kullanılabilir. Ancak kalp ve damar hastalığı olanların diyetisyenlerine veya Doktorlarına danışarak tüketmesi önerilmektedir. Düzenli bir şekilde tereyağı tüketiminin sağlık üzerine etkileri konusunda kesin sonuçlara varabilmemiz için günümüzde yapılan araştırmalar hala yetersizdir.

1. Tereyağı iyi bir konjuge linoleik asit (CLA) kaynağıdır

CLA son yıllarda kilo vermek isteyen kişilerin gözde takviyelerinden bir tanesidir. CLA süt ürünlerinde ve ette doğal olarak bulunmaktadır. Tereyağ CLA içeriği bakımından zengin bir besindir. Yapılan bazı çalışmalar CLA takviyesinin vücut yağ oranını azaltma üzerinde olumlu etkileri bulunduğunu göstermektedir. Ayrıca CLA alımının bağışıklık sistemini güçlendirmeye ve iltihap belirtilerini azaltmaya yardımcı olabildiği belirtilmektedir. Ancak yapılan bu çalışmalar diyet yolu ile CLA alımını değil takviye olarak CLA alımını araştırmaktadır. Diyet yolu ile CLA alımının etkileri konusunda araştırmalar henüz yeterli değildir. Bilim insanları tereyağının kanserle mücadele özelliklerine sahip olabilen, vücut yağını azaltmaya destek olarak bağışıklık fonksiyonunu iyileştirebilen bir yağ olan CLA bakımından zengin olduğunu belirtmektedir. Ancak diyet yolu ile tereyağı tüketimi kalori içeriği ve doymuş yağ içeriği de göz önüne alınarak kontorllü bir şekilde yapılmalıdır.

2. Tereyağı butiriat içermektedir

Butiriat süt yağından doğal olarak bulunan bir kısa zincirli yağ asididir. Butiriat bağırsaklarımızda faydalı bakteriler tarafından üretilebildiği gibi bazı besinler ile de vücuda alınabilmektedir. Tereyağı butiriat içeren besinlerden biridir. Butiriatın bağırsaklardaki hücreler tarafından enerji olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Bağırsak iltihabını azaltmaya destek olabilmektedir. Ayrıca ishal, karın ağrısı, kabızlık gibi semptomlara sebep olabilen irritabl bağırsak sendromu ( IBS ) tedavisinde de kullanılabileceği belirtilmektedir. Hayvanlar üzerinde yapılan bazı çalışmalar butiriat alımının insülin duyarlılığını arttırmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir. Ayrıca butiriat alımının metabolizmayı hızlandırarak kilo kontrolü üzerinde de rol oynayabileceği düşünülmektedir. Ancak tereyağı içerisinde bulunan butiriatın insan sağlığını nasıl etkileyeceği konusunda daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

3. Tereyağı ve kalp sağlığı

Doymuş yağ tüketimi ile kalp sağlığı arasındaki ilişki bilim insanlarının uzun yıllardır tartıştığı konulardan biridir. Yapılan araştırmaların bir kısmı yüksek miktarda doymuş yağ tüketiminin LDL denilen kötü kolesterol seviyesini arttırmaya sebep olabildiğini göstermektedir. LDL kolesterolün yüksekliği ise kalp hastalıkları için risk faktörü kabul edilmektedir. Diğer bir kısmı ise doymuş yağ tüketiminin LDL kolesterol üzerinde doğrudan bir etkisi bulunmadığını belirtmektedir. Hatta gözlemsel olarak yapılan araştırmaların bir kısmında yüksek yağlı süt ve süt ürünleri tüketiminin kalp sağlığı üzerinde olumlu etkileri bulunabildiğinden bahsetmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan bir tanesi porsiyon kontrolüdür. Tereyağı kalp ve damar sağlığı üzerinde doğrudan olumsuz etkilere sahip bir besin olarak görülmemektedir. Ancak gereğinden fazla tereyağı tüketimi doymuş yağ alımının da ötesinde kilo artışına sebep olabileceği için fazla kilo artışı kalp ve damar hastalıkları açısından önemli risk faktörlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Tereyağından kolesterolü az da olsa uzaklaştırmak için:

Kızartma esnasında belli süre sonunda tava üzerinde köpükler oluşur.Bu köpükleri kaşıkla uzaklaştırdığımız zaman az da olsa kolesterol kısmını uzaklaştırmış oluruz.

4. Tereyağı ve kilo ilişkisi

Tereyağı kalori içeriği yüksek bir besindir. 1 yemek kaşığı tereyağı ortalama 100 kkal içermektedir. Diyetinizin içeriğinde herhangi bir dengeleme yapmadan hergün ekstra 1 yemek kaşığı tereyağı eklemeniz durumunda bir yılda 4,8 kg kilo artışı ile karşılaşabilirsiniz. Bu nedenle tereyağını günlük diyetine eklemek isteyenler porsiyon kontrolü yaparak veya diyetlerinde bulunan diğer yağlar ile dönüşümlü kullanarak dengeleyebilirler.

5. Tereyağı ve laktoz intöleransı

Laktoz intöleransı olan insanlar süt şekeri denilen laktozu sindirememektedir. Laktoz intöleransı olanlar süt ve süt ürünleri tüketiminden sonra karın ağrısı, ishal, gaz ve şişkinlik gibi sorunlar yaşayabilirler. Tereyağı bir süt ürünü olduğu için laktoz içermektedir. Ancak laktoz içeriği oldukça düşüktür. Laktoz içeriğinin düşük olması sayesinde porsiyon kontrolü ile tereyağı tüketimi laktoz intöleransı olan çoğu kişi için herhangi bir rahatsızlık durumuna sebep olmamaktadır.

Tereyağı tüketim miktarı ne olmalıdır?

Tereyağı tüketim miktarının belirlenmesi için bireysel özellikle önemlidir. Ancak genel olarak bakıldığı zaman Amerikan Diyet kılavuzları sağlıklı bir diyetin doymuş yağ içeriğinin toplam kalori miktarının %10’unu geçmemesini önermektedir. Bu doğrultuda günlük kalori ihtiyacı 2000 kkal olan bir birey yaklaşık 22 gr doymuş yağ tüketebilmektedir. Bu miktar ise ortalama 3 yemek kaşığı tereyağına eşdeğerdir. Ancak diyetin doymuş yağ içeriğinin tamamı tereyağından gelemeyeceği için bu oran diğer doymuş yağ içeren besinlerde göz önüne alındığı zaman bir miktar daha düşürülmelidir. Bu nedenle ortalama olarak günlük 1-2 yemek kaşığının geçilmemesi ve diğer doymamış yağ asidi içeren zeytinyağı, avokado , çiğ kuruyemişler gibi besinler ile çeşitlendirilerek kullanılması önerilmektedir.

Tereyağı nasıl kullanılmalıdır ? Kızartma yapmak için uygun mudur ?

Tereyağının kızartma işlemlerinde kullanmak sağlıklı değildir. Dayanıklılığı fazla olmayan tereyağı kızartma için kullanıldığı taktirde zararlı durumu gelebilir. Sıcak yemeklerde veya kızartma işleminin kısa sürdüğü işlemlerde kullanılabilir. Örneğin, yumurta pişirirken tavaya tereyağı eklenip kullanılabilir.

Margarin ve tereyağı:

Doğruyu söylemek gerekirse bu karşılaştırmayı yapmak bile doğru değildir. Doymuş yağ oranı yüksek, erime noktası daha yüksek olduğu için margarin halkça sana yağı olarak bilinen yağ kesinlikle tereyağından zararlıdır. Margarin vücuda alındığı zaman erime noktası yüksek olduğu için damarları tıkama olasılığı daha yüksektir. Kötü kolesterol LDL nin yükselmesini etki eder. Bu yüzden zararlıdır.

https://gidabilinci.com/