Geniş tanımlı işsizlik yüzde 20'ye yükseldi: 7 milyonluk işsiz ordusu
Haber: Ali Isıyel
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) TÜİK'in bugün açıkladığı 2019 yılının kasım ayı işsizlik rakamlarını değerlendirdi. TÜİK'in açıklamasına göre işgücüne katılım artmasına rağmen dar tanımlı işsizlik 327 bin kişi artarak 4 milyon 308 bine yükseldi. DİSK-AR, TÜİK'in verilerinde açıkça yer almayan ve ancak hesaplamalarla ulaşılabilen geniş tanımlı işsiz sayısını ise 7 milyon olarak açıkladı.
Ümitsiz işsizlerin artış oranı yüzde 37
DİSK'in "ümitsiz işsizlerin sayısındaki tırmanış dikkat çekici" olarak paylaştığı araştırmanın raporunda 2018 yılının kasım ayında 522 bin olarak görülen ümitsiz işsizlerin sayısının 2019 yılının aynı ayında 715 bine yükseldiğinin altı çizildi. Buna göre 1 yıl içerisinde ümitsiz işsizlerin sayısındaki artış oranı yüzde 37 olarak gerçekleşti.
Buna karşın istihdamda da daralma devam ediyor. Geçen yılın kasım ayında 28 milyon 314 bin olan mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam sayısı bu yıl 145 bin kişi azalarak 28 milyon 169 bine geriledi.
Geniş tanımlı işsizlik 7 milyona ulaştı
DİSK-AR, TÜİK verilerinde açıkça yer almayan geniş tanımlı işsiz sayısının kasım ayında 7 milyona ulaştığını ve geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 20 olarak hesaplandı. Bu hesaplamalara göre geçen yılın aynı ayına göre geniş tanımlı işsiz sayısı 339 bin kişi arttı.
Kadın işsizliğinde ise durum daha da içler acısı. DİSK'in raporuna göre geniş tanımlı kentsel genç kadın işsizliği yüzde 36 olarak gerçekleşti.
AKP iktidarının iç politika söylemlerinin aksine Türkiye, OECD ve 28 AB ülkesi içinde en yüksek işsizliği yaşıyor. OECD ülkeleri arasında en yüksek üçüncü işsizlik oranına sahip ülke olan Türkiye; 2012 yılından itibaren düzenli olarak yükselen işsizlik oranıyla aynı yıllarda düzenli olarak düşen AB ülkeleri arasında sürekli geriye gitti.
DİSK-AR tarafından hesaplanan geniş tanımlı işsiz sayısı da bir yılda 340 bin artarak 6 milyon 646'dan 6 milyon 985 bine yükseldi. Bunun yanında ümidini kaybeden işsizler ise 193 bin kişi artarak 715 bine yükseldi.
AB ile Türkiye işsizlikte zıt eğilimde
AB İstatistik Ofisi (Eurostat), her yıl açıkladığı verilere göre Türkiye ile AB ülkelerinin işsizlik oranlarının birbirine zıt seyrettiğini ortaya koyuyor. 2012 yılında Türkiye'de işsizlik oranı yüzde 8,4 iken AB ülkelerinde bu oran yüzde 10,5 olarak görülüyordu. Ancak bu yıldan itibaren Türkiye'de işsizlik her yıl yükselmiş AB ülkelerinde ise her yıl düşmüş durumda. Gelinen son noktada AB ülkelerinde işsizlik oranı yüzde 6,4'e kadar inerken Türkiye'de bu oran yüzde 13,3 olarak gerçekleşti.
Öte yandan OECD ülkeleri arasında işsizlik yüzdelerinde Türkiye; Güney Afrika ve Yunanistan'ın ardında 3'üncü sırada yer alıyor. OECD ülkeleri arasındaki işsizlik oranı ortalaması ise yüzde 5,2 olarak görülüyor.
Genç ve kadın işsizliği
Son bir yıl içerisinde en çok yükselen işsizlik türü kentsel genç kadın işsizliği olarak görüldü. Genç işsizliği yüzde 23,6'dan yüzde 24,5'e yükselirken; kentsel genç kadın işsizliği ise yüzde 36 seviyesine kadar yükselmiş olarak görülüyor.
Bunlarla beraber asıl karanlık tablo ise NEET yani ne eğitimde ne istihdamda olanların oranında göze çarpıyor. NEET oranı kasım 2019'da yüzde 25,2'ye ulaştı. Yani ülkedeki her dört gençten biri ne bir eğitim kurumuna kayıtlı ne de çalışıyor.
Dar tanımlı ve geniş tanımlı işsizlik nedir?
TÜİK'in açıkladığı rakamları içeren dar tanımlı işsizlik, referans dönemi içerisinde istihdam hâlinde olmayan kişilerden iş aramak için son 4 hafta içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan 15 ve daha yukarı yaştaki işsizlerden oluşuyor. 2014 yılına değin bu hesaplamada kriter "son 4 hafta" yerine "son 3 ay" olarak belirlenmişti.
Dar tanımlı işsizlik oranı, işgücü marketindeki mevcut durumu tüm yönleriyle incelemede yetersiz kalıyor. Bu hesaplamanın kısıtlamaları ve sorunları, işsizliğin gerçek boyutlarının anlaşılması adına alternatif işsizlik hesaplamalarına gereksinim duyuyor. Alternatif hesaplamalarda ise en detaylı yöntem Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından öneriliyor. Buna göre geniş tanımlı işsizlik, işsizlik kapsamında zamana bağlı eksik istihdam edilenleri, standart işsizleri ve potansiyel işgücünü de dahil ediyor.
TÜİK ise geniş tanımlı işsizlik verilerini açıklamıyor. Bununla beraber DİSK-AR uzun süredir her yıl geniş tanımlı işsizlik rakamlarını hesaplayıp yayımlıyor. Ancak bu hesap saha çalışmasına değil, yine TÜİK'in açıkladığı ham verilerin yeniden hesaplanmasıyla elde ediliyor.
DİSK-AR geniş tanımlı işsizlik hesaplamasını beş unsura dayandırıyor:
1- Dar tanımlı işsizler
2- İş aramayan ancak çalışmaya hazır olanlar
2.a) İş bulma ümidini kaybedenler
2.b) İş aramayan ancak çalışmaya hazır olanlar
3- Mevsimlik işçiler
4- Zamana bağlı eksik çalışanlar
Bu unsurlardan zamana bağlı eksik çalışanlar, referans haftasında istihdamda olan, esas işinde ve diğer işlerinde toplam 40 saatten az çalışmış olup daha fazla çalışmak istediğini belirten ve mümkünse daha fazla çalışmaya başlayabilecek kişilerden oluşuyor.
