Zaten çirkinliklerle dolu bir savaş bu. Her iki tarafın da savaş hukukunu hiçe sayarak esirleri öldürmekten çekinmedikleri, karşılıklı sivil hedeflerin vurulmasına aldırmadıkları bir savaş. Ama bunların arasında beni en çok iğrendiren Çeçenistan’ın Devlet Başkanı sıfatı verilmiş o son derece ilkel adamın, bir Çeçen savaşçı gurubunu da Rusya yanında savaşa sürmesi. Üstelik bunu dünyaya övünülecek bir haltmış gbi anlatması.
Çeçenlerin işi ne?
Bu savaşta elbette çıkarları bu iki ülkeden yana olmayı gerektiren ülkeler, güçler var. Bu nedenle siyasi, askeri destek vermelerinde şaşılacak bir yan yok. Ancak Rusya zafer kazansa da kaybetse de bundan etkilenmeyecek bir ülke olan Çeçenistan’ın Ramzan Kadirov adlı liderinin Rusya safında savaşa asker yollamasının ülkesinin çıkarıyla bir ilgisi yok. Putin tarafından oturtulduğu koltukta kalabilmek için bulabildiği her fırsatta Rus sağcı lidere yaltaklanma fırsatını kaçırmamasıyla ilgili bir durum bu. Son derece utanç verici.
Çeçenlerin, aşırı fanatik İslamcılar olduğuna inanılır. Bunda kuşkusuz Kadirov’un da etkisi var. Bıyıksız, uzun sakallı yüzü, yaptığı her konuşmada dini kavramlar kullanması, savaş, cihad, kan, istila gibi lafları ağzından düşürmemesinin de etkisi olduğu ortada. Savaşa yolladığı Çeçen savaşçıların insan hakları ihlallerinden suçlanması da etkili kuşkusuz. Öte yandan Çeçen İslamcıların Rusya müdahalesine karşı çıkarken ciddi katliamlar yapması da bu inanca yol açmıştır.
Ukrayna yanlısı Çeçen grup
Bir yılı geride bırakan Rusya-Ukrayna savaşında Kadirov’un Rusya safında çatışan Çeçen askerlerinin varlığından haberdarız. Ancak sadece bunlardan söz etmek yanlış olur. Çünkü öğrendik ki, Ukrayna saflarında, ama ordudan bağımsız Rus güçlerine karşı savaşan bir Çeçen grubu daha var. Alman Der Spiegel dergisi bunlardan birine ulaşmış. (Bkn: The Chechens Fighting on the Ukrainian Side: Acrylic Paints and Urban Combat - DER SPIEGEL). Donbas'ta Ukrayna'nın yanında savaşan Şeyh Mansur Tugayı, yaklaşık 100 Çeçen savaşçıdan oluşuyor. Abu adlı bir savaşçının sözleri çok çarpıcı: "1999'da Çeçenistan Rusya tarafından saldırıya uğradığında kimse bize yardım etmedi. Kimse bizi dinlemedi bile. Dünyayı hepimizin dini fanatikler, teröristler olduğumuza inandırdı.“
Ortodk-oks Hristiyanlar ile Çeçenler
Abu tabii Çeçen grupların, Baslan katliamı başta olmak üzere, özellikle sivillere yönelik saldırılarından söz etmiyor nedense. Yani Çeçenlerin terörist oldukları iddiası Putin’den kaynaklanmıyor. Rusya’nın ülkelerine yaptıkları müdahalelere karşı çıkmakta haklılar elbette ama Abu dahil Ukrayna’da savaşan Çeçenler de radikal insanlar. Rusya’ya duydukları nefret onları Ortodoks-Hıristiyan bir ülkeden yana savaşmaya kadar getirmiş.
Ramzan Kadirov’un Çeçen savaşçılarının görüntülerini sosyal medyada yaydığını biliyoruz. Abu, o görüntüleri gerçek olmadığını belirtiyor. Rusya yanlısı Çeçen grupların aylardır Bakhmut’ta görünmediğini ileri sürüyor.
Yazıda grup içinde yaptığı resimlerle bilinen ressam Ömer’den de söz ediliyor. Aslında gerçek adı Volodymyr olan bir Ukraynalı o. Çeçen dostları sayesinde İslam’a geçmiş. Ömer, BM Barış Gücü’nün bir mensubu olarak Eski Yugoslavya’ya gönderildiğini de belirtiyor. Başkası ne der bilemem ama Ömer‘in savaşmayı sevdiği ortada.
Ukrayna: Çeçenlerin savaş alanı
Çeçenlerin, hangi tarafta olurlarsa olsunlar kendilerini ilgilendirmeyen bir savaşta bu kadar taraf olmalarının ülke içindeki derin bölünmüşlükle ilgisi var. Rusya ya da Ukrayna’yı destekleyen Çeçenlerin hepsi müslüman, ancak Rusya’yla ilişkiler konusunda uzlaşmaz bir karşıtlık var aralarında. Çeçen İslamcılarının Rusya’ya yönelik başkaldırıları sırasında önceleri bir direniş lideri olan babası Ahmed Kadirov saf değiştirip Rus yanlısı bir Devlet Başkanı’na dönüşünce uğradığı suikast sonucu öldürülmüştü. Yerine atanan oğlu Ramzan Kadirov babasının ölümünden sonra, hem görülmemiş bir Rusya yanlısı hem de dizginlenemez bir intikamcı olarak ülkesinin başına bela oldu.
Bugüne kadar benzerine rastlanmayan bir “dış güç“ hayranı olarak uğursuz işler yapmaya devam ediyor Kadirov. Ukrayna’ya asker göndermesi bunlardan biri. Ama şimdi Kadirov’un çeçenleriyle diğer İslamcı çeçenler savaşıyorlar.
Rusya - Ukrayna savaşı bir anlamda Çeçenlerin de birbirleriyle kapıştıkları bir alan oldu.
Yurt bilinci olmayanların başkalarının topraklarında kapışması trajik olduğu kadar utandırıcı da.
