Kaybettiği seçimlerin ardından görev süresinin dolmasına 48 saat kala ülkeyi terk eden eski Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro‘nun, Amerika Birleşik Devletleri'ne 6 aylık turist vizesi başvurusunda bulunması şaşırtmadı. Gittiği gün ya hiç dönmeyecek ya da biraz daha zaman kazanmak için ABD’de kalacak deniyordu zaten. Bu tahminlerin ilkinin gerçekleşmesi biraz zor görünüyor. Çünkü ABD’de bulunmasından Beyaz Saray pek hoşnut değil.
Yeni Başkan’ın yemin törenine katılmamak için tam da törenin yapıldığı gün ABD’nin Orlando kentine giden Bolsonaro aslında bir süre kalıp ülkesine dönmeyi planlamıştı, anlatılanlara göre. Ancak her şey ters gitti Bolsonaro için. Yasal durumu 8 Ocak'ta meclisin aşırı sağcılarla basılmasının ardından "terör eylemlerini kışkırtmakla" suçlandıktan sonra daha da kötüleşti. Hakkında tutuklanma talebi de var. Ülkeye ayak bastığında, eski bakanı Anderson Torres'in başına geldiği gibi hapse atılacağından da endişeleniyor.
Vize alamazsa kovulacak
Turist vizesi başvurusu, - Demokrat senatörlerin ABD Başkanı Joe Biden’a ülkeden yollansın diye baskı yaptıklarını belirteyim - reddedilirse Bolsonaro hiç bekletilmeden sınırdışı edilebilir. Ülkeye henüz Brezilya Cumhurbaşkanı iken diplomatik statüyle giren Bolsonaro’nun bu statüsünü yitirdikten sonra ABD’den kovulması hayli ilginç olur. Demokratların baskısı etkili mi oldu bilemem ama Biden’ın kalması için kılını bile kıpırdatmayacağı tahmin edilen Bolsonaro’nun turist vizesi için başvuru yapmaktan başka çaresi kalmadı.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price ay başında yaptığı açıklamada "ABD'ye diplomatik vizeyle giriş yapan ancak artık hükümetini temsilen resmi bir görevde bulunmayan bir kişi 30 gün içinde ABD topraklarını terk etmeli ya da statüsünün değiştirilmesini talep etmelidir" diyerek sözkonusu ülkede yasadışı olarak bulunanlar için "sınır dışı edilme" olasılığının altını çizmişti. Price’ın sözlerinin Bolsonaro’yu hedeflediği çok belli.
Vize verilirse altı ay daha ABD’de kalabilme şansı olacak demektir. Ancak yine de Bolsonaro’nun ne kadar kalacağı konusunda belirsizlik var. Çünkü ülkesine dönüp dönmemesi konusunda iki arada bir derede kalmış durumda. Aile çevresi ile bazı siyasi müttefikleri ülkeye dönmesi gerektiğini söylerken bir başka grup tam tersini söylüyor. Dönmemesini isteyenler eski Devlet Başkanı’nın solun hedefi olacağını ileri sürüyor.
Soykırım suçu
Haksız sayılmazlar çünkü Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva’nın kurucusu/lideri olduğu iktidardaki İşçi Partisi Brezilya Federal Kamu Bakanlığı'na Yanomami yerlilerine karşı soykırım suçu işledikleri iddiasıyla Bolsonaro ile arkadaşları hakkında soruşturma talebi için başvurdu bile. Senatör Renan Calheiros ise Bolsonaro’nun tutuklanması gerektiğini savundu açıkça. Bu nedenle eski Başkan’ın ülkeye dönmesi için yasama yılının başlamasını beklemesi gerekiyor. Çünkü yeni yasama meclisinde kendisi gibi düşünenler Bolsonaro lehine karar da çıkartabilirler.
Aile ile yakın siyasi çevresi buna ciddi olarak bel bağlamış olmalı ki Bolsonaro’nun senatör oğlu Flávio Bolsonaro babasının dönüşü için uygun siyasi/hukuki "zemini" hazırlamak üzere Brezilya'ya döndü. Eski First Lady Michelle Bolsonaro da yaklaşık bir ay Orlando'da kaldıktan sonra 26 Ocak Perşembe gecesi Brezilya'ya döndü, kızı Laura Bolsonaro'nun okulu nedeniyle.
Lula Şubat’ta ABD‘de
ABD, Bolsonaro'nun talebi hakkında Brezilyalı yetkilileri bilgilendirdi tabii. Dönmesi konusunda baskı görse de Jair Bolsonaro‘nun Orlando’dan (Florida) ayrılmak için acele ettiği yok. Ancak durumdan ABD hükümeti son derece rahatsız. Çünkü gelecek ay ABD Lula'yı ağırlayacak. Biden, solcu başkanın göreve gelmesinin ardından Brezilya ile ilişkileri yeniden inşa etmek için hızla harekete geçti, çevreden yeşil enerjiye kadar birçok konuda Lula’yla uzlaşma arayışına girdi. O nedenle eski Başkan Donald Trump’ın “çok yakın dostu“ olan Bolsonaro’nun ülkede kalmasından memnun değil Biden.
Bolsonaro’nun ülkeye dönmesini bekleyenlerden biri de özel doktoru. Bir seçim kampanyası sırasında bıçaklandığı 2018 yılından bu yana tedavisini sürdüren Antônio Luiz Macedo, eski Başkan‘ın Brezilya'ya döner dönmez bağırsaklarından yeni bir ameliyat geçirmesi gerektiğini söylüyor.
Yani eski Devlet Başkanı’nı bekleyenler çok çeşitli. Biri kelepçeyle diğeri neşterle bekliyor.
Bakalım ilk kim "yakalayacak".
