İnsanoğlu/kızının vahşetinde sınır yok
Freya’yı da öldürdüler
Dünya huzursuz. Ukrayna- Rusya savaşı, ABD’nin Çin’le Rusya’yla gerilimleri, Kosova’da her an patlamaya hazır etnik kriz, görüşleri yüzünden yazar bıçaklamalar. Sayısız sorunla, krizle doluyuz. Ortadoğu deseniz malum. İsrail’in Filistinliye bitmeyen zulmü, Suriye’ye emperyal çullanış, fakir Lübnan, karışık Irak. Ülkemizde demokrasi eksikliği, hayat pahalılığı, öfkeli bir adamın bağırışları, kadın cinayetleri. Nereye baksak kargaşa.
Kimseye zararı yoktu
Manzara ortadayken kalkıp bir deniz aygırından söz edilecek zaman değil denebilir. Denmesin. Yukarıda özetlediğim “insan” eliyle yaratılmış o manzaranın en masum kurbanlarından biri de işte Norveç’in “dünyaca ünlenmiş” Freya adlı deniz aygırıdır. Göz göre göre işkence edilmiş, doğal ortamından uzaklaştırılıp bir seyir nesnesine dönüştürülmüş, kimseye zararı olmayan doğanın bu güzel canlısı önceki gün insan eliyle “uyutuldu”. Hayvan öldürümlerine uyutmak sıfatını uydurdular biliyorsunuz. Vahşeti örtmeye yarayan bir tanımlama bu. Yaşama şansı kalmamış hayvan dostlarımızın acı çekmeden “uyutulmasına” itiraz edecek halim yok elbette. Ama Freya, ancak bir insanın yapabileceği bir işkence süreci sonucu ortadan kaldırılmış sağasağlam bir canlıydı.
600 kiloluk bir doğa harikasıydı bu hayvan. Küçük bir köy olan Oslo fiyordunda adını bilmeyen yoktu. Bölgeyi bir cazibe merkezine getirdiği de bilinir. Yani esir tutulduğu zaman bile, insanların işine yaramıştır. Norveç’in vahşi yetkililerinin bu talihsiz hayvana yaptıkları “ötenazi” dünyada büyük öfke uyandırdı. Siz de öfkelenin diye yazıyorum. İnsanların birbirlerini öldürmekten zaman bulduklarında başka canlılara da yönelik şiddetinden haberdar olmamız lazım ayrıca.
Tanrıçanın adını vermişlerdi
İnsanoğlu/kızı, görünürde güzellikler peşindedir, güzelliklere önem verir. O nedenle hayvana İskandinav kültüründe hem güzellik hem de aşk tanrıçası olan Freya’nın adını uygun gördüler. Freya yazın bir bölümünü Norveç’te geçiriyordu. İngiltere, Hollanda, Danimarka nihayet İsveç’te de görüldüğü olurdu. Göründüğü ya da konakladığı her yere turist çekti, para kazandırdı.
İnsanların suçu ya da ihmali veya dikkatsizliği, daha açık bir ifadeyle budalalığı yüzünden öldürülmüş bir hayvandır Freya. Onca uyarıya, yani “yakınına gitmeyin” denmesine rağmen fotoğraf çektirmek ya da onunla yüzmek için (sersemliğe bakar mısınız?) neredeyse burnunun dibine girildiğinden “tehlike” yarattığı uydurmasıyla yaşamına son verildi. Hiç bir suçu günahı yoktu. Doğanın büyük bir cömertlikle sunduğu sağlıklı hayatına rağmen, biyolojik ömrünü tamamlasına daha zaman da varken acımadan öldürdüler.
Ünü, onca kilosuna rağmen küçük teknelere tırmanırken alınan görüntülerinin tüm dünyada sevgiyle izenmesinden geliyor. Fenomen oluşu bundandır. Bunu kendisinin istediği falan da herhalde yoktu.
İnsanlar onun için tehlikeydi
Doğası neyi gerektiryorsa, onu yapıyordu. O insanlar için tehlike yaratıyor muydu bilinmez ama o insanları kendisi için tehlikeli görüyordu, muhtemelen. Bu nedenle yanına yaklaşan bir kadını hayli uzun süre kovalamıştır. İşte bu nedenle “insanlar için tehlike yarattığından” öldürülmesine karar verildi deniyor.
Bakın New York Times’da bir yazı var. Lütfen okuyun. (Norway Kills Freya, a 1,300-Pound Walrus Who Delighted Onlookers - The New York Times (nytimes.com)). Yazıda Deniz Aygırlarının (mors da denir) sosyal hayvanlar olduğu belirtilerek nadiren tek başlarına bir yere gitmeye çalıştıkları anlatılıyor. Yani kendisine dokunulmadığı sürece, o da kendisini tehlikede sanmaz, dolayısıyla saldırmaz deniyor. Sosyal bir hayvan olduğu için Freya Oslo’nun çevresini yoğun nüfuslu bir bölge olduğundan seçmiş de olabilir yazıya göre.
Ünlü İngiliz yayın kuruluşu BBC de “istisnalar dışında, insanlara saldırmadığını” yazdı morsların.( Walrus Freya who became attraction in Norway's Oslo Fjord put down - BBC News).
Tepki büyük
Sadece “bir kadını kovaladığı” ya da “teknelere zarar verdiği” için, onu bulunduğu yerden çıkarıp uzaklaştırmak yerine öldürmeyi seçen katillere tepki yağdı bu yüzden. Freya’yı, yıllardır Google arama motorunun haritasından izleyen, insanların da ona ne zaman yaklaşmaları ya da ondan ne zaman uzaklaşmaları gerektiğini duyuran Norveç Üniversitesi biyologlarından Rune Aae Facebook paylaşımında cinayete tepki göstererek Freya'yı öldürme kararının "çok acele" alındığını belirtti. Aae’nin “çok acele” lafına takıldıma, bakın. Yani öldürmek için zamanı mı beklenmeliydi? Bunu demek istememiştir belki ama ifade sorunlu.
Dünya Doğa Fonu, doğada, ağırlıklı olarak Kanada, Grönland, Norveç, Rusya ile Alaska'da başta buzla kaplı sularda olmak üzere toplam 230.000 morsun yaşadığını duyurdu. Yani sayıları ne kadar az görüyorsunuz. (İlgilenirseniz şuna da bir bakın: Walrus - WWF Arctic (arcticwwf.org)
Bir zamanlar ticari nedenlerle avlanan bir havyanken, hayvan hakları bilincinin gelişmesiyle biraz rahat yüzü gören morslar, daha sonra başka büyük bir tehlikeyle karşı karşıya kaldılar: İklim değişikliği. Yani insan eliyle yaratılan bir felaket olan iklim değişikliği nedeniyle buzların artık çözülmeye başladığı bir felaket. Morsların yaşam alanlarının azalması demek bu.
O nedenle Freya zaman zaman soğuk Norveç denizlerine gelme ihtiyacı duyar, biraz konaklar, sonra giderdi.
İnsanoğlu/kızı çözümden sadece yok etmeyi anladığı için, biraz beklense oradan uzaklaşacak hayvanı bilerek, acımasız bir biçimde öldürdüler. Sorunu (genellikle çıkarına ters gelenleri) öldürerek, bıçaklayarak, boğazını keserek, yakarak, asarak halleden bir tür “insanlık” var ortada.
Neyse. Freya’nın da lafı mı olur derseniz, mevcut krizlerden birine takılabilirsiniz.
Tercih sizin.
