Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Moskova’da gerçekleştirilen “Rus Enerji Haftası”nda bir dizi önemli görüşme yaptı. Bayraktar, Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak ve Gazprom Başkanı Aleksey Miller ile bir araya geldi.

Bayraktar, Miller’le yaptığı görüşme sonrasında sosyal medya hesabından yaptığı bir tümcelik kısa paylaşımda, “Görüşmemizde iki ülke arasında doğal gaz alanındaki mevcut iş birliklerini değerlendirdik” dedi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar (sağda), Moskova’da, Gazprom Başkanı Aleksey Miller ile bir araya geldi.

Bayraktar-Miller görüşmesinin ardından Ankara-Moskova hattında enerji kulisleri hareketlendi. Kulislerde, Türkiye’nin, Rusya’ya olan ve büyümeye devam eden milyarlarca dolarlık doğal gaz borcu ve bu borcun yapılandırılması konuşulmaya başlandı.

RUSYA BİR NUMARALI TEDARİKÇİ

Türkiye ile Rusya ilişkileri (savunmadan tarıma, enerjiden turizme) çok boyutlu ve katmanlı bir perspektif içeriyor. Bu ilişkide, hiç kuşkusuz enerji yatırımları ve ticareti de son derece stratejik bir konuma sahip.

Türkiye, doğal gaz ve petrol gereksiniminin hemen hemen tamamına yakın bölümünü ithalat yoluyla karşılıyor. Rusya, Türkiye’nin doğal gazda en önemli tedarikçisi olarak öne çıkıyor.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) raporları da bunu net olarak ortaya koyuyor. EPDK’nın, “2022 Yılı Doğal Gaz Sektör Raporu”na göre Türkiye, geçen yıl 54 milyar 661,67 milyon metreküp doğalgaz ithal etti. Rusya, yüzde 42,10’luk payla ilk sırada yer aldı. İran 26,29, Azerbaycan 16,90 ve Cezayir 14,71 paya sahip oldu.

GAZDA BORÇ SARMALI

BOTAŞ, bir süreden bu yana Rusya’ya doğal gazın parasını ödemiyor. 14 Mayıs seçimleri öncesinde 20 milyar dolarlık doğal gaz faturasının ötelendiği öne sürüldü.

Eski Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, seçim öncesinde konuyla ilgili bir soru üzerine “Rusya ile Gazprom şirketi ile geçen yıl fiyatlar olağanüstü artınca belli bir rakamın üzerindeki ödemelerin ertelenmesi konusunda mutabakat sağlandı, bir müzakere yapıldı” dedi.

Resmi, başka bir açıklama yapılmadı. Ancak, Bayraktar-Miller görüşmesinin ardından borç konusu yeniden gündemde ilk sıraya yükseldi.

Kulislerde, Türkiye’nin, Rusya’ya olan doğal gaz borcunun artmaya devam ettiği, 27.5 milyar dolar düzeyine çıktığı konuşuluyor. Türkiye ile Rusya’nın, bu borcun yapılandırılması konusunu da müzakere ettikleri ifade ediliyor.

Güvenilir kaynaklar, BOTAŞ’ın doğal gaz borcunun artmaya devam ettiğini belirterek, “Bu tutar henüz 30 milyar doları görmedi. 25-30 milyar dolar aralığında olduğu söylenebilir” dedi.

Bu borç nasıl ödenecek? Ödeme koşulları ve vadesi ne olacak? Rusya, doğal gaz borcu konusunda izlediği tavrı ne zamana dek sürdürecek? Talepleri olacak mı?

Bu soruların yanıtları, zaman içinde ortaya çıkacak. Çok uzun bir süre de beklemek gerekmeyecek.

CEYHAN VE GAZİANTEP

Rusya, Türkiye’de Avrupa’ya doğal gaz sevkıyatı için bir merkez ya da hub kurmak istiyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Gazprom’un BOTAŞ’a projeye yönelik yol haritasını sunduğunu açıkladı.

Kulislerde, söz konusu merkez için Adana-Ceyhan ve Gaziantep dile getiriliyor. Rusya’nın, bu iki nokta üzerinde durduğu kayda geçiriliyor.

Bir diğer önemli konu da nükleer santral… Rusya, Akkuyu’da 4 bin 800 megavat gücünde Türkiye’nin ilk nükleer santralını inşa ediyor. Ruslar, Sinop’ta inşa edilmesi planlanan ikinci nükleer santrala da talip. Bu konuda da 2024 yılında sonuç odaklı (olumlu ya da olumsuz) adımlar atılması bekleniyor.

Ruslar, Akkuyu'ya da Türkiye'nin (tercihen bir kamu şirketinin yüzde 49'una) ortak olmasını istiyor. Bu konuyu, Türkiye ile yaptıkları ikili görüşmelerde gündeme getiriyorlar.

Türkiye ile Rusya ilişkilerine, izleyen yıllarda “enerji” konuları daha çok damga vuracak.