Salgında 'nazal aşı' buluşu: Tek dozu Covid-19'a karşı yüzde 100 etkili

ABD’de Georgia ve Lowa üniversitelerinde yürütülen ortak bir araştırma üzerinde çalışan bilim insanları, burun yoluyla uygulanan koronavirüs (Covid-19) aşısının etkili bağışıklık ve sıfır virüs yayılımı gösterdiği sonucuna ulaştı. 

Financial Express’in haberine göre, aşısının bağışıklık ve yayılım açısından yüzde 100 etkinliğe sahip olduğu bulgusuna ulaşıldı.

Tek doz aşı 

Öte yandan hayvanlar üzerinde yapılan deneylere göre tek doz nazal aşı, SARS-CoV-2 (Covid-19) virüsünün oluşumunu ve bulaşmasını engelleyebilecek etkinliğe sahip. 

Mukozal hücreleri hedefliyor

'Nazal aşı', koronavirüs için ana giriş ve üreme noktası olan solunum yollarını kaplayan mukozal hücreleri hedefliyor. Aşıda, spike proteinini hücrelere iletmek için parainfluenza 5 virüsü (PIV5) kullanılarak bağışıklık tepkisi harekete geçiriliyor.

Farelere de uygulanan aşının ardından farelerin SARS-CoV-2 virüsüne karşı antikorlar geliştirdikleri ve hücresel bağışıklığı içeren lokal bir bağışıklık tepkisi ürettikleri gözlemlendi. 

Araştırmacılar ayrıca, aşının dağ gelinciklerinde enfeksiyon ve hastalığı önlediğini ve aynı kafeste bulunan hayvanlara hastalığın bulaşmadığını belirtti. 

Virüsü üst solunum yolunda yakalıyor 

Science Advances dergisinde yayımlanan araştırma sonuçlarına göre, "Bu mukozal aşı, üst solunum yollarında SARS-CoV-2 replikasyonunu inhibe ederek, hastalığın alt solunum yollarına ilerlemesini engelledi" ifadelerine yer verildi. 

Buzdolabında bile muhafaza ediliyor

Sadece tek doz olarak uygulanan aşının, normal buzdolabı sıcaklığında 3 aya kadar saklanabiliyor olması da depolama konusunda büyük bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

'Salgın kontrol altına alınabilir'

ABD Georgia Üniversitesi'nden Profesör Paul McCray, kullanımı daha kolay aşılar sayesinde daha fazla kişinin korunabileceğini belirterek, "Mevcut aşılar Covid-19'a karşı çok başarılı, ancak dünya nüfusunun çoğunluğu hala aşılanmadı. Kullanımı kolay olan ve hem hastalığı hem de bulaşmayı durdurmada etkili olan daha fazla aşıya ihtiyaç var. Bu yeni Covid-19 aşısının insanlarda etkili olduğu kanıtlanırsa, pandeminin kontrol altına alınması kolaylaşır" diye konuştu. 

Aşı karşıtı olanların sayısında azalma 

Araştırmacılar, sprey aşıların hali hazırda başka hastalıklar için de kullanıldığı için bu 'bilindik yöntemin' aşı tereddütü yaşayanların ya da aşı karşıtı olanların sayısında azalma sağlayabileceği belirtiliyor. 

Türkiye'de sprey aşı çalışmaları 

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın Şubat ayında Bilim Kurulu toplantısı sonrası gündeme getirdiği, Nanografi firması tarafından geliştirilen intranazal aşının ilk dozlarının üretimine İyi Üretim Uygulamaları sertifikasına sahip tesiste başlandı. 

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Teknokent'te kurulu Nanografi firması Yönetim Kurulu Üyesi Yunus Emre Deli, yaptığı açıklamada, intranazal aşı çalışmasını Şubat 2020'de başlattıklarını, tüm testlerin uluslararası standartlara sahip GLP laboratuvarlarında tamamlandığını bildirdi.

Pre-klinik çalışmaları tamamlanan, inaktif ve mRNA aşı modellerinden farklı olarak protein temelli tasarlanan intranazal aşının, Bakan Koca'nın açıkladığı gibi çok yakın zamanda Faz-1 çalışmalarına başlanacağını belirten Deli, "Aşının ilk dozlarının üretimi, İyi Üretim Uygulamaları (GMP) sertifikasına sahip tesiste başladı" dedi.

Burundan sprey aşı çalışmaları hangi aşamada?

Sprey aşı kimlere ve kaç doz uygulanacak?

Prof. Dr. İsmail Balık: Sprey aşı salgını bitirebilir